علائم سرطان رکتوم چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟
سرطان رکتوم سرطانی است که در سلول های راست روده ایجاد می شود. رکتوم در زیر کولون سیگموئید و بالای مقعد قرار دارد. راست روده و روده بزرگ هر دو بخشی از دستگاه گوارش هستند، بنابراین سرطان های رکتوم و روده بزرگ اغلب در زیر مجموعه سرطان کولورکتال قرار می گیرند. در سراسر جهان، سرطان کولورکتال دومین سرطان شایع در زنان و سومین سرطان شایع در مردان است. در ادامه این متن همه چیز را در مورد درمان سرطان رکتوم و عوارض سرطان رکتوم را برای شما شرح خواهیم داد.
علائم سرطان رکتوم چیست؟
برخی علائم این بیماری که ممکن است مشترک با سایر بیماری ها باشند، عبارتند از:
- ضعف و خستگی
- تغییرات اشتها
- کاهش وزن
- ناراحتی مکرر شکم، گاز، گرفتگی عضلات، درد
موارد زیر از شایعترین عوارض بعد از سرطان رکتوم هستند:
- تغییر دفعات دفع مدفوع
- احساس عدم تخلیه روده
- درد هنگام اجابت مزاج
- اسهال یا یبوست
- وجود خون یا مخاط در مدفوع
- مدفوع باریک
- کم خونی فقر آهن
مراحل سرطان رکتوم چونه است؟
مهم نیست که از کجا شروع می شود، سرطان می تواند از طریق بافت، سیستم لنفاوی یا جریان خون گسترش یابد یا متاستاز دهد و به سایر قسمت های بدن برسد. مراحل سرطان نشان می دهد که بیماری چقدر پیشرفت کرده است تا پزشک بتواند بهترین درمان را برگزیند.
مراحل سرطان رکتوم عبارتند از:
مرحله صفر سرطان رکتوم: در این مرحله فقط درونی ترین لایه دیواره راست روده حاوی سلول های غیرطبیعی است.
مرحله 1 سرطان رکتوم: سلول های سرطانی از درونی ترین لایه دیواره راست روده گسترش یافته اند، اما به غدد لنفاوی نرسیده است.
مرحله 2 سرطان رکتوم: سلول های سرطانی به داخل یا از لایه عضلانی بیرونی دیواره راست روده گسترش یافته اند، اما به غدد لنفاوی نرسیده است. این مرحله اغلب، مرحله 2 آ نامیده می شود. در مرحله 2 ب، سرطان به داخل دیواره شکم گسترش می یابد.
مرحله 3 سرطان رکتوم: سلول های سرطانی از خارجی ترین لایه عضلانی راست روده عبور کرده و به یک یا چند غدد لنفاوی رسیده اند. مرحله 3 اغلب بر اساس میزان بافت لنفاوی آسیب دیده به زیر مرحله، 3 آ، 3 ب و 3 سی و 3 تقسیم می شود.
مرحله 4 سرطان رکتوم: سلول های سرطانی به مکان های دور مانند کبد یا ریه ها گسترش یافته اند.
سرطان رکتوم چگونه ایجاد می شود؟
اشتباه در دی ان ای باعث رشد خارج از کنترل سلول ها می شود، سلول های معیوب روی هم انباشته شده و تومور ایجاد می کنند. این سلول ها می توانند به بافت های سالم نفوذ کنند و آن ها را از بین ببرند. شروع این فرآیند مشخص نیست. برخی جهش های ژنی ارثی وجود دارد که خطر را افزایش می دهد. یکی از این موارد سرطان کولورکتال غیر پولیپوز ارثی است که به سندرم لینچ معروف است. این اختلال خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و سایر سرطان ها را به خصوص قبل از 50 سالگی افزایش می دهد.
یکی دیگر از این سندرم ها، پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی، یک اختلال نادر است که می تواند باعث ایجاد پولیپ در پوشش روده بزرگ و راست روده شود. این اختلال در صورت عدم درمان، می تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ یا رکتوم را، به ویژه قبل از 40 سالگی، افزایش دهد. سایر عوامل مخاطره آمیز در ابتلا به سرطان رکتوم عبارتند از:
- سن: تشخیص معمولاً پس از 50 سالگی اتفاق می‌افتد، اگرچه این میزان در افراد جوان‌تر نیز در حال افزایش است.
- نژاد: سیاه پوستان آمریکایی نسبت به سایر گروه ها در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان رکتوم هستند. یکی از دلایل آن نابرابری در دسترسی به مراقبت های بهداشتی است.
- سابقه خانوادگی: سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان روده بزرگ می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
- پرتو درمانی: سابقه پرتو درمانی در شکم خطر را افزایش می دهد.
سرطان تخمدان، پولیپ، بیماری التهابی روده، چاقی، دیابت نوع 2 کنترل نشده، سایر شرایطی هستند که می توانند خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهند. برخی عوامل سبک زندگی نیز در احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ نقش دارند، مانند:
- رژیم غذایی حاوی سبزیجات بسیار کم و گوشت قرمز بیش از حد، به ویژه گوشت های فرآوری شده
- ورزش نکردن
- استعمال دخانیات
- مصرف بیش از سه بار نوشیدنی الکلی در هفته
سرطان رکتوم چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک با گرفتن سوابق پزشکی بیمار و انجام معاینه فیزیکی شروع می کند. در معاینه فیزیکی، پزشک با وارد کردن انگشت به راست روده، توده ها را حس می کند. در مرحله بعدی آزمایش ایمونوشیمیایی مدفوع یا سیگموئیدوسکوپی توصیه می شود. برنامه غربالگری برای این آزمایش ها بسته به سطح خطر بیمار متفاوت است. در صورتی که آزمایش های مربوط به سرطان مثبت باشد، کولونوسکوپی قدم بعدی است.
در کولونوسکوپی، از یک لوله نازک مجهز به نور و دوربین برای مشاهده داخل رکتوم و روده بزرگ استفاده می شود. پزشک، در حین کولونوسکوپی معمولاً هر پولیپی را که پیدا کند، بر می دارد و نیز از بافتهای روده، نمونه برداری می کند. این نمونه ها زیر میکروسکوپ بررسی می شوند تا مشخص شود سرطانی هستند یا خیر. همچنین از نظر جهش های ژنتیکی مرتبط با سرطان کولورکتال مورد آزمایش قرار می گیرند.
در برخی موارد آزمایش خون تجویز می شود. سطح بالای آنتی ژن کارسینومبریونیک، ماده ای که توسط تومورهای سرطانی ساخته می شود، در خون بیمار می تواند نشان دهنده سرطان رکتوم باشد.بعد از تشخیص بیماری، قدم بعدی تعیین میزان گسترش سرطان است. پزشک با استفاده از سونوگرافی اندورکتال، رکتوم و ناحیه اطراف آن را مورد بررسی قرار می دهد. برای این منظور با وارد کردن یک پروب یا کاوشگر به راست روده، تصویر سونوگرافی به دست می آید.
پزشک می تواند از سایر روش های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن یا پی ای تی و ام آر آی برای جستجوی علائم سرطان در سراسر بدن استفاده کند.
درمان سرطان رکتوم چگونه است؟
برای انتخاب روش درمان باید مواردی مانند اندازه تومور، میزان و محل گسترش سرطان، سن بیمار و وضعیت عمومی سلامتی بیمار را در نظر گرفت. به این ترتیب، پزشک می تواند بهترین ترکیب درمانی و طول مدت درمان را تعیین کند. در ادامه دستورالعمل های کلی برای درمان بر اساس مرحله، آمده است:
مرحله صفر:
- برداشتن بافت مشکوک در طول کولونوسکوپی
- برداشتن بافت در طی یک جراحی جداگانه
- برداشتن بافت و بخشی از ناحیه اطراف آن
مرحله 1:
- بریدن یا برداشتن موضعی
- پرتو درمانی
- شیمی درمانی
مراحل 2 و 3:
- عمل جراحی
- پرتو درمانی
- شیمی درمانی
مرحله 4:
- جراحی، احتمالاً در بیش از یک ناحیه از بدن
- پرتو درمانی
- شیمی درمانی
- درمان های هدفمند، مانند آنتی بادی های مونوکلونال یا مهارکننده های رگ زایی یا آنژیوژنز
- کرایوسرجری یا سرما جراحی که در آن از مایع سرد یا کرایوپروب برای از بین بردن بافت غیر طبیعی استفاده می شود.
- ابلیشن یا حذف بافت با فرکانس رادیویی که در آن از امواج رادیویی برای از بین بردن سلول های غیرطبیعی استفاده می کنند.
- استنت برای باز نگه داشتن رکتوم در صورتی که توسط تومور مسدود شده باشد
- درمان تسکینی برای بهبود کیفیت کلی زندگی
همچنین پزشک می تواند در خصوص آزمایش های بالینی مناسب برای بیمار، راهنمایی های لازم را ارائه کند.
سرطان رکتوم قابل درمان است؟
پیشرفت در درمان در چند دهه اخیر آینده روشنی را نشان می دهد. در واقع، بسیاری از موارد سرطان رکتوم قابل درمان هستند. نرخ بقای 5 ساله کلی 67 درصد تخمین زده شده است. نرخ بقای نسبی 5 ساله بر اساس مرحله به شرح زیر است:
- در موضع: 89 درصد
- نواحی اطراف موضع: 71 درصد
- نواحی دور از موضع: 15 درصد
توجه به این نکته مهم است که این ارقام بر اساس اطلاعات بین سال‌های 2009 و 2015 ارائه شده است و از آن زمان تا کنون شاهد بهبود روشهای درمانی بوده ایم. موارد زیر را نیز باید در نظر بگیرید:
- جایی که سرطان ممکن است گسترش یافته باشد
- آیا روده بیمار مسدود شده است؟
- آیا می توان کل تومور را با جراحی برداشت؟
- سن و سلامت عمومی بیماری در چه وضعیتی قرار دارد؟
- آیا بیماری از نوع عود کننده است؟
- بیمار تا چه اندازه می تواند درمان را تحمل کند؟
وقتی می گوئیم درمان سرطان رکتوم به وضعیت فرد بستگی دارد، بهترین منبع اطلاعات پزشک معالج است.
مطالعه بیشتر:
سرطان مقعد، علائم و علت سرطان مقعد چیست؟
علائم مشابه هموروئید و سرطان کولورکتال چیست؟
رکتوسل در زنان و رکتوسل در مردان به چه دلیلی ایجاد می شود؟
سفت شدن مقعد و علت سفت شدن مقعد چگونه تشخیص داده می شود؟؟
