فواید مصرف امگا 3 در بارداری
امگا 3 یک اسید چرب ضروری است که در بدن تولید نمی شود، بنابراین باید در رژیم غذایی مصرف شود. دو خانواده بزرگ از اسید های چرب ضروری شامل امگا 3 و امگا 6، برای انجام عملکردهای فیزیولوژیک بدن ضروری هستند. این عملکرد ها شامل انتقال اکسیژن، ذخیره ی انرژی، فعالیت های غشای سلولی، تنظیم فرآیند های التهابی و افزایش سلولی می باشد.
چرا مصرف امگا 3 در بارداری ضروری است؟
امگا 3 و امگا 6 با یکدیگر متفاوت هستند، در واقع هر دوی آنها انواع ضروری اسیدهای چرب هستند، یعنی نمی‌توانیم آنها را خودمان بسازیم و باید نیاز بدن به آنها را از طریق تغذیه تامین کنیم. در واقع هردوی آنها دارای حلقه های اشباع نشده اسیدهای چربی هستند، ولی در ساختار شیمیایی از یکدیگر متفاوتند. گنجاندن منابع اسیدهای چرب امگا 3 به رژیم غذایی (چربی ماهی های آب سرد مثل سالمون، ساردین، شاه ماهی و ماکارل) باعث می شود تا بدن شما از نیاز ضروری خود به دو اسید چرب مهم امگا 3 یعنی EPA و DHA بهره ببرد.
فواید مصرف امگا 3 در بارداری برای مادر
نتایج تحقیقات پژوهشگران امریکایی که در نشریه تخصصی مامایی و زنان به چاپ رسید حاکی از اهمیت بسیار زیاد و حیاتی مصرف امگا 3 در دوران بارداری است.
1- کاهش خطر زایمان زودرس
محققان برای انجام این مطالعه میزان مصرف ماهی تا پیش از هفته 22 بارداری را در میان 852 خانم باردار که سابقه زایمان زودرس داشتند مورد بررسی قرار دادند.
شواهد به دست آمده از این تحقیق نشان داد که خطر زایمان زودرس در آن دسته از خانم های بارداری که در ماه بیش از یک وعده ماهی مصرف می کنند در حدود 9/35 درصد است در حالیکه این رقم در مادران بارداری که میزان مصرف آنها کمتر از این مقدار است به میزان 6/48 درصد افزایش می یابد. بر اساس نتایج این تحقیق مصرف دو الی سه وعده ماهی در طول نخستین هفته های بارداری با کاهش 40 درصدی خطر زایمان زودرس همراه است.
در واقع مصرف 2 الی 3 وعده ماهی در هفته در طول نخستین ماه های بارداری به خصوص در مادران مستعد ابتلا به زایمان زودرس نقش بسیار موثری در پیشگیری و کاهش خطر زایمان زودرس دارد. به همین علت کارشناسان تغذیه مصرف 2 وعده ماهی در هفته به خصوص ماهی هایی که دارای سطوح جیوه کمتری هستند را به مادران باردار توصیه می کنند.
2- پیشگیری از افزایش فشار خون
افزایش فشار خون طی بارداری بسیار خطرناک است، مشکلی که به‌عنوان پره اکلامپسی شناخته می‌شود. امگا 3 و اسیدهای چرب روغن ماهی به برقراری فشار خون سالم و کاهش چشمگیر هرگونه خطر برای سلامتی مادر و فرزند کمک می‌کند.
3- کاهش هورمون استرس
حاصل مطالعه ای که در نشریه تخصصی مامایی و زنان به چاپ رسید نشان می دهد که مصرف کافی اسید چرب امگا 3 در دوران بارداری برای مادرانی که در شرایط استرس زای شدیدی به سر می برند بسیار موثر است. زیرا مصرف این اسید چرب ضروری با کاهش کورتیزول (هورمون استرس) محیط رحم را برای رشد جنین مساعدتر می کند.
محققان محور اصلی مطالعات خود را بر این موضوع متمرکز کردند که آیا مصرف مکمل امگا 3 (DHA) در دوران بارداری به خصوص در آن دسته از مادرانی که در شرایط دشوار اجتماعی اقتصادی به سر می برند می تواند از اثرات سوء استرس دوران جنینی بر نسل های بعد پیشگیری کند. آنها برای این منظور به انجام مطالعه ای بر روی 64 خانم آفریقایی آمریکایی در محدوده سنی 20 تا 30 سال که در هفته های 16 تا 21 بارداری به سر می بردند پرداختند. داوطلبان مورد مطالعه در این تحقیق که ساکن محیط شهری بوده و از درآمدی اندک و ناکافی برخوردار بودند به صورتی کاملا تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول که متشکل از 43 نفر از مادران باردار بود هر روز به طور منظم 45 میلی گرم امگا 3 دریافت کردند در حالیکه در مدت مشابه به 21 داوطلب گروه دوم پلاسیبو یا دارونما داده شد.
در پایان مطالعات آن دسته از مادران بارداری که مکمل امگا 3 دریافت کرده بودند اعلام کردند که در هفته سی ام بارداری خود استرس کمتری را تجربه کرده اند. علاوه بر آنکه در این عده از داوطلبان ترشح هورمون کورتیزول در پاسخ به محرک های استرس 20 درصد کمتر از داوطلبانی بود که این مکمل را دریافت نکرده بودند.
ترشح کم هورمون کورتیزول در خانم های بارداری که در این دوران مکمل امگا 3 دریافت کرده بودند در روند رشد و تکامل جنین و سلامت بلند مدت نوزادان آنها اثرات سودمندی داشت. در حالیکه نوزادان آن دسته از مادرانی که در هفته های پایانی بارداری خود دارای سطوح کورتیزول بالایی بودند بسیار بی قرار و ناآرام بوده و زمان زیادی از روز را به گریه می گذراندند.
از سویی دیگر بنابر عقیده محققان سطوح بالای استرس فیزیولوژیک در مادران باردار با بروز مشکلات عدیده ای در روند رشد و تکامل کودک مانند افزایش اضطراب و اختلال کم توجهی بیش فعالی مرتبط است.
فواید مصرف امگا 3 در بارداری برای جنین
از آنجا که امگا 3 یک عنصر مهم در ساخت مغز و شبکیه جنین است، مصرف مقادیر کافی از آن در بارداری ضرورت دارد. منشا آن غذا های دریایی و جلبک می باشند. تحقیقات نشان می دهد که نیازبه امگا 3 در طول بارداری افزایش می یابد که علت آن تامین نیاز های رشدی جنین خصوصا رشد و تکامل چشم و مغز او می باشد.
مطالعات انجام شده بر روی حیوانات نشان می دهد محرومیت از منابع حاوی امگا 3 در طول بارداری، سبب ایجاد اختلالات بینایی و رفتاری در نوزادان می شود که از طریق تامین منابع پس از تولد قابل درمان نیست. در حقیقت امگا 3 :
- مواد مغذی، حیاتی و مهمی را برای رشد سیستم عصبی جنین فراهم می‌سازد.
- رشد قلب و سیستم تنفسی را ارتقاء می‌بخشد.
- از رشد مغز و چشم ها را پشتیبانی می‌کند.
- عملکرد شناختی و یادگیری را در جنین افزایش می‌بخشد.
- حیطه توجه کودک را افزونی بخشیده که معمولا با سنجش بنیادی هوش، در اوایل زندگی کودک قابل تشخیص است.
- باعث بوجود آمدن الگوی بهتر خواب می شود.
- احتمال خطر ابتلا به آلرژی‌ها کاهش و سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد.
امگا 3 در چه مواد غذایی موجود است؟
تکامل عصبی بهینه جنین وابسته به منابع کافی از امگا 3 می باشد. غنی ترین منبع آن غذا های دریایی و مکمل روغن ماهی می باشد. از سایر منابع غذایی سرشار از امگا 3 می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ماهی کولی
- کلم
- روغن کانولا (کلزا)
- گل کلم
- میخک
- بذرکتان و روغن بذرکتان
- تخم خردل
- پونه کوهی
- ساردین‌ها
- لوبیای سویا و روغن لوبیای سویا
- تافو
- مغز گردو و روغن مغز گردو
مطالعه بیشتر:
1- تاثیر مصرف امگا 3 در بارداری بر تکامل مغز جنین
2- ضرورت اعتدال در مصرف امگا 3 و امگا 6
3- خطرات مصرف زیاد ماهی در دوران بارداری
4- مهمترین ویتامین ها و مکمل های مورد نیاز دوران بارداری
