تفاوت بین زجر جنینی و خفگی هنگام تولد با شناخت علل و نشنانه های آن

اصطلاح زجر جنینی زمانی استفاده می شودکه در طی بارداری و زایمان، اکسیژن کافی به جنین نرسد. اغلب اوقات این مسأله از روی نرمال نبودن ضربان قلب جنین تشخیص داده می شود. البته استفاده از این لغت کاملا درست نیست و سبب ایجاد ابهام بین شرایط مربوط به زجر جنینی (Fetal distress) و خفگی هنگام تولد (Birth asphyxia) می شود.

تفاوت بین زجر جنینی و خفگی هنگام تولد

از اصطلاح خفگی هنگام تولد زمانی استفاده می شود که قبل، در حین و نیز بعد از زایمان، اکسیژن کافی به جنین نرسیده است. این مسأله می تواند علل مختلفی داشته باشد. برای مثال: مقدار کم اکسیژن موجود در جریان خون مادر (عدم اکسیژن رسانی کافی به مادر) و یا کاهش جریان خون از مادر به جنین ناشی از تحت فشار قرار گرفتن بند ناف. اما اصطلاح زجر جنینی در شرایطی باید استفاده شود که جنین مشکلات دیگری از قبیل اختلال در ضربان قلب ( تعداد کم تر یا بیش تر از حد معمول ضربان، افت ضربان قلب) و نمره کم در تست بیوفیزیکال (Biophysical profile) و ... را داشته باشد.

روش های تشخیص زجر جنینی

مانیتور کردن (بررسی مداوم با کمک دستگاه مانیتورینگ) جنین در طی بارداری و زایمان، برای تشخیص مشکلات احتمالی جنین اهمیت ویژه ای دارد. روشی که به طور معمول استفاده می شود، مانیتورینگ ضربان قلب جنین Fetal Heart Rate monitoring که به اختصار (FHR) می باشد.

مزایای FHR و یا مانیتورینگ ضربان قلب جنین شامل موارد زیر می باشد:

امکان تشخیص به موقع پیشرفت کمبود اکسیژن در جنین (زمانی که جنین اکسیژن کافی دریافت نمی کند)
امکان بررسی مداوم انقباضات رحمی مادر
امکان بررسی مداوم پاسخ جنین به انقباضات رحمی و کمبود اکسیژن
زایمان سالم و ایمن با وجود شرایط پرخطر

لازم به ذکر است که در صورت تفسیر اشتباه نتایج FHR ممکن است انجام سزارین های اجباری و غیرضروری افزایش یابد.

علل بروز زجر جنینی چیست؟

کم خونی (Anemia): از علل رایج ایجاد زجر جنینی کم خونی مادر است. زیرا در صورت وجود کم خونی در مادر، اکسیژن کافی به جنینی نخواهد رسید.
الیگوهیدرامنیوس (Oligohydramnios یا کمتر بودن مایع آمنیوتیک نسبت به مقدار نرمال
حاملگی پست ترم (Post term) زمانی که سن بارداری از 42 هفته عبور می کند
تأخیر رشد داخل رحمی (Intrauterine Growth Retardation) که به (IUGR) می نامند
آلوده شدن مایع آمنیوتیک به مکونیوم (مدفوع جنینی): اگر جنین در شکم مادر مکونیوم دفع کند، این مدفوع وارد مایع امنیوتیک شده، در نتیجه از طریق بلع جنین وارد راه های هوایی شده و ممکن است سبب انسداد آن ها شود که یک وضعیت خطر زا است.

روش های درمان زجز جنینی

اولین گام درمانی برای زجر جنینی، کنترل و احیای داخل رحمی است. این کار کمک می کند تا از هرگونه اقدام غیر ضروری پیشگیری شود.

برخی از اقدامات جهت احیای جنین در شکم مادر شامل:

تغییر وضعیت مادر (تغییر در حالت دراز کشیدن مادر)
تأمین کافی آب بدن مادر و جلوگیری از کمبود آب و مایعات
آمنیواینفیوژن Aminoinfusion: تزریق مایع به داخل حفره آمنیون ( در شرایط تحت فشار قرار گرفتن بند ناف درون رحم مادر، یکی از رویکرد های درمانی برای حل این مشکل، تزریق مایع به داخل کیسه آب است تا با افزایش مقدار مایع، فشار از روی بند ناف برداشته شود)
از بین بردن انقباضات زود هنگام رحمی: این درمان زمانی استفاده می شود که زایمان زودرس در شرف وقوع باشد و پزشک بخواهد مانع از شروع انقباضات شود.

باوجود این ممکن است که انجام سزارین برای جنین ضرورت پیدا کند. اما در صورت شک به وجود زجر جنینی، مانیتور کردن مادر و جنین در طول بارداری و تطبیق نتایج آن با سایر داده ها ضرورت دارد.

مطالعه بیشتر:

1- تشخیص کم خونی در بارداری

2- اندازه گیری حجم مایع آمنیوتیک در بارداری (آزمایش مایع آمنیوتیک)

3- تفاوت انقباضات رحمی و علائم زایمان در بارداری

4- مایع آمنیوتیک چیست و چه وظایفی دارد؟

5- چه دلایلی باعث پاره شدن کیسه آب می شود