اطلاعاتی که انواع سونوگرافی بارداری در اختیار مادران قرار می دهد
سونوگرافی هنگام بارداری یک روال عادی است. اما در واقع چقدر درباره آن میدانید؟ یکی از به یاد ماندنی ترین لحظات بارداری، زمانی است که شما کودک در حال رشدتان را روی مانیتور سونوگرافی مشاهده می‌کنید. ضربان قلب چشمک زن! انگشتان کوچک دست و پا! اما تست های سونوگرافی می‌توانند مرموز و اعصاب خورد کننده هم باشند. دکتر جوان استون (Joanne Stone, M.D.)، پرفسور مامایی، زنان و علوم باروری نیویورک می‌گوید: "برخی بانوان با این عقیده می‌آیند که همه چیز خوب است و برخی دیگر با نگرانی درباره همه چیز وارد می‌شوند."
او می‌افزاید که خوشبختانه، بسیاری از بانوان سونوگرافی کاملاً طبیعی را تجربه می‌کنند، و حتی وقتی چیز نامعمولی دیده شود، اغلب فقط نشان دهنده احتمال بروز خطر است و در مواقع نادر وقتی چیزی جدی دیده می‌شود، سونوگرافی می‌تواند اطلاعات ضروری را پیش از تولد کودک ارائه دهد. برای کمک به رفع ابهامات موجود پاسخ سوال‌های متداول درباره تست‌های سونوگرافی را ذکر کرده‌ایم.
سونوگرافی چیست؟
امواج صوتی با فرکانس بالا به رحم شما فرستاده می‌شوند که با بافت جنین برخورد کرده، و باز می‌گردند. یک کامپیوتر این انعکاس/پژواک/اکوها (echo) را آنالیز کرده و آنها را روی مانیتور به اشکال سیاه و سفید تبدیل می‌کند. هنگام یک تست معمول، یک ژل روی رحم شما ریخته می‌شود تا به هدایت امواج صوتی کمک کند. دکتر یا تکنسین سونوگرافی، یک مبدل/ترانسفورماتور/ورارسان (transducer) روی شکم شما می‌کشد و تصاویر را ثبت می‌کند. احتمالاً متخصص درباره بدن فرزندتان توضیحاتی می‌دهد و چند عکس برای پزشکتان چاپ می‌کند.
اولین سونوگرافی بارداری به چه منظوری انجام می شود؟
به طور معمول حدود هفته شش یا هفت (معمولاً در اولین ملاقات شما با پزشک) برای مشخص کردن ضربان قلب و تخمین سن جنین اولین سونوگرافی انجام می‌شود. اغلب بانوان هنگام سونوگرافی بیشتر هیجان زده‌اند تا مضطرب. این تصویر برداری برای مشخص کردن بارداری چندقلویی و حاملگی خارج از رحم نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی مواقع یک سونوگرافی واژینال هم در همین مراحل اولیه انجام می‌شود. برای این کار، شما روی پشت خود دراز می‌کشید، مانند یک معاینه، و یک وسیله باریک بلند به داخل شما وارد می‌شود. این روند بدون درد است.
انواع سونوگرافی های بارداری در کدام هفته ها و به چه منظور انجام می‌شوند؟
به طور معمول، یک سونوگرافی دیگر نیز بین هفته‌های 11 و 13، و به عنوان بخشی از غربالگری سه ماهه اول، برای تشخیص ناهنجاری های کروموزومی، مثل سندرم داون، انجام می‌شود. (بخش دیگر غربالگری شامل آزمایش خون می‌شود.) یکی از تست های غربالگری سونوگرافی NT می باشد. NT مخفف nuchal-translucency به معنای فضای شفاف پشت گردن است. مقدار این بافت در کودکانی که دچار ناهنجاری های کروموزومی هستند بیشتر است. استون می‌گوید، "این تنها یک نشانه خطر است و نه یک تشخیص سندرم داون." برای تشخیص قطعی، یک مرحله دیگر مانند آمینوسینتز مورد نیاز است. این سونوگرفی ابعاد و قرار گیری جفت، و سطح مایع آمنیوتیک را نیز بررسی می‌کند.
یک سونوگرافی متداول دیگر بررسی anatomical survey است که در هفته‌های 18 تا 20 انجام می‌شود. یک اسکن سر تا پا که می‌تواند برای هر گونه ناهنجاری یا مشکلات رشد شرایط جنین را بررسی کند. این متخصص می‌گوید: "بانوان معمولاً برای این آزمایش کمی مضطرب هستند چون نمی‌دانند چه چیز ممکن است یافت شود. اما وقتی چیزی پیدا می‌کنم، معمولاً می‌توانم برای بیمار اطمینان خاطر هم ایجاد کنم." برای مثال، اگر استخوان ران کودک کوتاه‌تر از معمول باشد، معمولاً بازتابی از یک پدر و مادر کوتاه است تا نشانه یک ناهنجاری.
یک سونوگرافی نیز در اواخر بارداری انجام می‌شود تا از وضعیت قرار گیری سر جنین و اندازه او مطمئن شوند.
کدام بانوان سونوگرافی های بیشتری انجام می‌دهند؟
بانوانی که به دلیل دیابت، بارداری‌شان خطرناک محسوب می‌شود، یا چندقلو حامله هستند و ... ممکن است سونوگرافی های بیشتری برای روند رشد جنین یا ارزیابی حرکت و تنفس او انجام دهند. اما برخی پزشکان فقط ترجیح می‌دهند سونوگرافی های بیشتری برای تمام بارداران انجام دهند تا از رشد کودک کاملاً مطلع باشند.
سونوگرافی تشحیص جنسیت چه زمانی انجام می شود؟
بسته به موقعیت جنین، معمولاً جنسیت می‌تواند هنگام ارزیابی آناتومیک دقیق مشخص شود، اما برخی مواقع می‌توان زودتر هم مشخص شود. اگر تمایل به دانستن جنسیت ندارید حتماً از قبل به کسی که سونوگرافی را انجام می‌دهد اطلاع دهید.
در صورت مشاهده مورد مشکوک در سونوگرافی چه اتفاقی می افتد؟
دکتر الن لاندزبرگر (Ellen Landsberger M.D.)، دانشیار زنان و زایمان در دانشگاه پزشکی آلبرت آنیشتن و مرکز گزشکی مانتیفیور در برانکس نیویورک می‌گوید که در این موارد، یک تکنیسین سونوگرافی اجازه ندارد چیزی را برای مریض بازگو کند، بس سعی نکنید او را با سوال بمباران کنید. معمولاً پزشکتان عکس ها را بررسی می‌کند تا هرآنچه که مشاهده شده را با شما مطرح کند. در مراکز پزشکی بزرگتر، ممکن است فوراً یک مشاور ژنتیک در دسترس باشد تا در صورت بروز مشکل، خطرها و انتخاب‌هایتان را مورد بررسی قرار دهد.
آیا سونوگرافی خطری برای جنین یا مادر دارد؟
خطر قطعی مشخص نشده، اما بی خطری هم تضمین نشده است. به همین دلیل پزشکان مراقب هستند که بیش از حد نیاز از آن استفاده نکنند.
3 مورد که سونوگرافی نمی‌تواند تضمین کند:
- پیشگویی دقیق از وزن کودک هنگام تولد، حتی اگر سونوگرافی نزدیک به تاریخ زایمانتان انجام شود، اندازه کودک می‌تواند تا 450 گرم، یا حتی بیشتر اشتباه تشخیص داده شود.
- اینکه کودک نقص تولد نخواهد داشت. توانایی تشخیص ناهنجاری به چند عامل بستگی دارد که شامل اندازه، موقعیت و مدت بارداری، مقدار مایع آمنیوتیک، نوع تجهیزات مورد استفاده می‌شود.
- یک تصویر کامل آناتومیک از جنین (اگر وزن بالا دارید). چربی اضافی بدن می‌تواند برعملکرد سونوگرافی برای ایجاد تصویر واضح از جنین مداخله کند.
مطالعه بیشتر:
1- اهمیت مشاوره ژنتیک قبل از بارداری
2- مقدار یا اندازه نرمال NT و تفسیر نتیجه سونوگرافی NT
4- سونوگرافی تشخیص بارداری چه چیزی را بررسی می‌کند؟
5- سونوگرافی داپلر در بارداری چیست و چگونه انجام می شود؟
