درمان ناباروری به روش IVM چیست و چقدر شانس موفقیت دارد؟
عمل IVM از سال 1990 شناخته شده است. البته این روش نسبت به IVF کمتر مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا در IVF تخمک بالغ سالم تری حاصل می شود. محققان در سر تا سر جهان و به خصوص در استرالیا در تلاشند که IVM را بهبود داده و به عنوان رقیب جدی IVF در آینده نزدیک به دنیا بشناسانند.
روش IVM چیست؟
IVM یکی از روش های درمان ناباروری است که در آن تخمک را قبل از این که بوسیله تزریق هورمون به بلوغ برسد، از بدن مادر می گیرند. بعد از این که این تخمک های نابالغ به وسیله عمل جراحی بسیار کوچک از بدن مادر گرفته شدند، در آزمایشگاه کشت داده می شوند و با استفاده از هورمون ها و مشتقات پروتئین به بلوغ می رسند. معمولاً بعد از این مرحله تخمک بالغ شده طی فرآیندی به نام تزریق اسپرم به درون سیتوپلاسم، تخمک بارور می شود. به محض این که جنین شروع به رشد می کند، به رحم مادر انتقال داده می شود. بعد از این زمان باید منتظر بود تا ببینیم بارداری موفقیت آمیز است یا خیر.
فرایند IVM تقریبا همانند گذشته انجام می شود، فقط در یک مورد تفاوت پیدا کرده است. تفاوت در این است که بعد از این که تخمک نابالغ از تخمدان مادر برداشته شد، در آزمایشگاه کشت داده می شود و به بلوغ می رسد. متدهای گذشته از تزریق هورمون برای بالغ سازی تخمک استفاده می کرده اند، ولی در حال حاضر از پروتئینی به نام کومولین برای بالغ سازی استفاده می شود. در IVM با متد قبلی تخمک بالغ به اندازه کافی سالم نبود؛ در حالی که متد جدید تا 50 درصد سلامت تخمک بالغ را افزایش می دهد.
پروفسور رابرت گیلچریست، محقق دانشگاه UNSW در دانشکده سلامت زنان و کودکان، رهبری تیمی را بر عهده دارد که در آن محققان سعی بر بهبود روش IVM با متد جدید دارند. در این گروه، به جای استفاده از هورمون برای تحریک تخمک به بلوغ، از مشتقات پروتئین استفاده می کنند که بلوغ را سرعت می بخشد. این گروه تحقیقات، مشتقی از پروتئین به نام کومولین را کشف کرده اند که سرعت بالغ شدن را با برقراری ارتباط با سلول های ارتباطی جنین بالا می برند. همچنین این گروه از مولکول ارتباطی به نام c-Amp استفاده می کنند. این دو مولکول این قدرت را دارند که تخمک های بالغ شده سلامت تولید کنند.
مشکلی که امروزه در سراسر جهان با IVM دارند این است که کیفیت تخمک بالغ شده نسبت به مشابه آن در IVF کمتر است. البته به نظر می رسد با استفاده از دو مولکول کومولین و c-amp بشود این مشکل را برطرف کرد.
IVM چه فرقی با IVF دارد؟
در طی عمل IVF، مادر تحت تزریقات هورمونی برای بالغ سازی تخمک قرار می گیرد، در حالی که تخمک هنوز در بدن مادر است. ولی در عمل IVM بالغ سازی تخمک را بعد از گرفتن از بدن مادر انجام می دهند. با این کار دیگر نیازی به تزریقات هورمونی به بدن مادر نیست در نتیجه از عوارض ناشی از تزریق هورمون ها به بدن مادر، جلوگیری به عمل خواهد امد.
این یک خبر خوب برای بانوانی است که مشکلات ناباروری داشته، یا سندرم تخمدان پلی کیستیک دارند، و یا خانم هایی که با سرطان های دستگاه تناسلی درگیرند و یا به هر دلیل با عوارض جانبی تزریق هورمون مشکل دارند.
بانوانی که IVF انجام می دهند، در یک دوره یک ماهه تحت تزریقات هورمونی قرار گرفته، حدود سه بار سونوگرافی شده و 5 بار آزمایش خون می دهند. در صورتیکه IVM می تواند در یک هفته انجام شود و نیاز به چند آزمایش خون ساده و سونوگرافی واژینال دارد. اگرچه ممکن است در IVM نیز تزریقات هورمونی مورد نیاز باشد، اما مقدار این هورمون ها حدود 90 درصد کمتر از IVF بوده و اکثرا در قالب قرص و شیاف استفاده می شوند. به دلیل این که میزان تزریفات هورمونی کمتر بوده و به آزمایشات کمتری در دوره زمانی کوتاه تری نیاز است، هزینه IVM نسبت به IVF بسیار کمتر می شود.
بعد از این که تخمک گرفته شد و به بلوغ رسید، فرایند IVF و IVM به روش جدید کاملا یکسان است. در هر دوی آن ها تخمک و اسپرم را کنار هم قرار می دهند و اسپرم های سالم را به تخمک تزریق می کنند تا آن را بارور کنند.
بنابراین اگر شما به هر دلیل نمی توانید هورمون های مورد نیاز در طی روش IVF را دریافت کنید و یا امکان مراجعات و پیگیری های پی در پی به مراکز ناباروری برایتان وجود ندارد، شاید استفاده از روش IVM بتواند گزینه مناسب تری برای رفع مشکل ناباروریتان باشد.
IVM چقدر شانس موفقیت دارد؟
با وجود این که IVM نسبت به IVF کمتر استفاده شده است، نرخ موفقیت آن به طور میانگین 32 درصد است که این عدد برای عمل IVF چهل درصد می باشد. البته این اعداد برای طی کردن یک دوره فرایند می باشند.
در حال حاضر، نرخ موفقیت روش جدید IVM مشخص نشده است، به این دلیل که این روش هنوز در مرحله تست است و اطلاعات در خصوص موفقیت آن روز به روز اعلام می گردد.
در اواخر سال 2016، کلینیکی در استرالیا برای اولین بار این عمل را انجام داد. محققان می گویند که حدود 3 تا 5 سال زمان لازم است تا این روش در اختیار عموم قرار بگیرد. محققین زمان لازم دارند تا تمام اثرات کوتاه مدت و بلند مدت این روش تشخیص داده شود.
در صورت نداشتن تخمک و یا اسپرم سالم، ممکن است که شما نیاز به استفاده از تخمک، اسپرم و یا جنین اهدایی داشته باشید. به هر حال با یک مشاوره راجع به مساله اهدا مشورت کنید. همچنین شما باید از مسائل قانونی مربوط به اهدا و نیز حقوق اهدا کننده مطلع باشید.
یک قاعده کلی این است که هر قدر سن مادر کمتر باشد، احتمال موفقیت این روش نیز همانند سایر روش های درمانی ناباروری بالا می رود به طوری که در بانوان بالاتر از 40 سال شانس موفقیت به طرز چشمگیری کاهش می یابد.
تعداد تخمک های بالغ شده برای تزریق به بدن مادر به تعداد تخمک های سالم گرفته شده و سن مادر بستگی دارد. هرچه سن مادر بالا تر میرود، به دلیل این که احتمال موفقیت کمتر می شود، به تعداد تخمک های بارور شده بیشتری نیاز است. البته هر چه تعداد تخمک های بارور شده افزایش یابد، احتمال چندقلویی نیز افزایش خواهد یافت. در این خصوص مشورت کافی با پزشکتان انجام دهید.
مطالعه بیشتر:
1- روش های لقاح مصنوعی برای باردار شدن
2- بارداری با روش IVM (بلوغ تخمک در آزمایشگاه) جایگزینی برای روش IVF
3- تفاوت بارداری با روش IVM (بلوغ تخمک در آزمایشگاه) با روش IVF
4- درمان ناباروری از طریق باز کردن لوله فالوپ (لوله های رحمی)
