عوارض زایمان زودرس و انواع زایمان زودرس چیست؟
زایمان زودرس به زایمانی گفته می‌شود که بیش از سه هفته قبل از تاریخ مقرر تخمین زده شده اتفاق بیفتد. به عبارت دیگر زایمان زودرس یعنی زایمانی که قبل از هفته ۳۷ بارداری رخ دهد. نوزادان نارس به ویژه آنهایی که خیلی زود متولد می‌شوند، اغلب دارای مشکلات پزشکی پیچیده‌ای هستند. به طور معمول عوارض زایمان زودرس تولدها متفاوت است. اما هرچه نوزاد شما زودتر به دنیا بیاید احتمال بروز عوارض بیشتر است.
انواع زایمان زودرس
بسته به اینکه نوزاد چقدر زودتر متولد شود ممکن است در دسته بندی زیر قرار بگیرد:
- زودرس دیرهنگام، تولد بین پایان هفته ۳۴ و ۳۶ بارداری
- نسبتاً زودرس، تولد بین هفته‌های ۳۲ تا ۳۴ بارداری
- بسیار زودرس، تولد زودتر از هفته ۳۲ بارداری
- فوق العاده زودرس، تولد قبل یا در هفته ۲۵ بارداری
لازم به ذکر است اکثر زایمان‌های زودرس در مرحله دیرهنگام اتفاق می‌افتند.
عوارض زایمان زودرس چیست؟
برای بررسی عوارض زایمان زودرس آن را به دودسته عوارض کوتاه مدت و عوارض بلند مدت دسته بندی کرده ایم:
1. عوارض کوتاه مدت زایمان زودرس
در هفته‌های اول عوارض زایمان زودرس شامل موارد زیر است:
- مشکلات تنفسی: نوزاد نارس ممکن است به دلیل دستگاه تنفس نابالغ، در تنفس دچار مشکل شود. اگر ریه‌های نوزاد فاقد سورفکتانت، ماده‌ای که باعث رشد ریه‌ها می‌شود باشد، ممکن است دچار سندروم پریشانی تنفس شود زیرا ریه‌ها نمی‌توانند به طور معمول منبسط و منقبض شوند. نوزادان نارس همچنین ممکن است دچار اختلال ریه‌ای شوند که به نام اختلال دیسپلازی برونکوپولموناری ریوی شناخته می‌شود. علاوه بر این، برخی از نوزادان نارس ممکن است مکث‌های طولانی در تنفس، معروف به آپنه را تجربه کنند.
- مشکلات قلبی: شایع‌ترین مشکل قلبی که در نوزادان نارس ایجاد می‌شود، عدم انسداد مجرای شریان و فشار خون پایین (افت فشار خون) است. عارضه عدم انسداد مجرای شریانی یک خروجی باز بین آئورت و شریان ریوی است. اگرچه این نقص غالباً به خودی خود ترمیم و بسته می‌شود، اما بدون درمان می‌تواند منجر به خس خس قلب، نارسایی قلبی و همچنین سایر عوارض شود. در فشار خون پایین ممکن است نیاز به تزریق مایعات داخل وریدی، داروها و بعضی اوقات انتقال خون وجود داشته باشد.
- مشکلات مغزی: هرچه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، خطر خونریزی در مغز بیشتر است که به عنوان خونریزی داخل حفره‌ای شناخته می‌شود. بیشتر خونریزی‌ها خفیف هستند و با تأثیر کوتاه مدت برطرف می‌شوند. اما برخی از نوزادان ممکن است خونریزی مغزی بیشتری داشته باشند که باعث آسیب دائمی مغز می‌شود.
- مشکلات کنترل دمای بدن: نوزادان نارس می‌توانند گرمای بدنشان را به سرعت از دست بدهند. آنان فاقد چربی ذخیره یک نوزاد کامل هستند و نمی‌توانند گرمای کافی برای خنثی کردن آنچه در سطح بدن از دست می‌رود تولید کنند. اگر دمای بدن خیلی پایین باشد، می‌تواند منجر به ایجاد مشکلی به نام پایین آمدن دمای درونی بدن (هیپوترمی) شود. هیپوترمی در نوزاد نارس می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی و پایین آمدن قند خون شود و علاوه بر این، یک نوزاد نارس ممکن است از تمام انرژی حاصل از تغذیه فقط برای گرم ماندن استفاده کند. به همین دلیل نوزادان نارس کوچک‌تر نیاز به گرمای اضافی از یک منبع گرمایی یا انکوباتور دارند تا این که بزرگ‌تر شوند و قادر به حفظ دمای بدن بدون کمک باشند.
- مشکلات دستگاه گوارش: نوزادان نارس احتمالاً سیستم گوارشی نابالغ دارند و در نتیجه عوارضی مانند انتروکولیت نکروز در آنها ایجاد می‌شود. این یک وضعیت بالقوه جدی است که در آن سلول‌های دیواره روده آسیب دیده‌اند و می‌تواند در نوزادان نارس پس از شروع تغذیه ایجاد شود. در نوزادان نارس که فقط از شیر مادر تغذیه می‌کنند خطر ابتلا به این بیماری کاهش می‌یابد.
- مشکلات خون: نوزادان نارس در معرض مشکلات خونی مانند کم خونی و زردی نوزادی قرار دارند. کم خونی یک بیماری شایع است که بدن گلبول‌های قرمز کافی ندارد. در حالی که همه نوزادان در ماه‌های اول زندگی افت ملایم تعداد گلبول‌های قرمز خون را تجربه می‌کنند، اما این کاهش در نوزادان نارس بیشتر است. زردی نوزاد تازه متولد شده، زرد شدن پوست و سفیدی چشم است که ناشی از وجود بیلی روبین اضافی، یک ماده زرد رنگ از کبد یا گلبول های قرمز در خون است. در حالی که علل بسیاری برای زردی وجود دارد، اما در نوزادان نارس شایع‌تر است.
- مشکلات متابولیسم: نوزادان نارس غالباً دچار مشکل در متابولیسم هستند. برخی از نوزادان نارس ممکن است دچار میزان غیرطبیعی قند خون (هیپوگلیسمی) شوند. این عارضه بدان دلیل اتفاق می‌افتد که نوزادان نارس به طور معمول دارای ذخایر گلوکز کمتری نسبت به نوزادان کامل هستند. نوزادان نارس همچنین در تبدیل گلوکز ذخیره شده خود به اشکال قابل استفاده و فعال گلوکز مشکل بیشتری دارند.
- مشکلات سیستم ایمنی: یک سیستم ایمنی تکامل نیافته که در نوزادان نارس شایع است، می‌تواند منجر به خطر بیشتر عفونت شود. عفونت در نوزاد نارس می‌تواند به سرعت در جریان خون گسترش یابد و باعث ایجاد سپسیس شود، عفونتی که در جریان خون پخش می‌شود.
2. عوارض طولانی مدت زایمان زودرس
در طولانی مدت، عوارض زایمان زودرس می‌تواند منجر به مشکلات زیر شود:
- فلج مغزی. فلج مغزی نوعی اختلال در حرکات، تراکم عضلات یا وضعیت بدنی است که می‌تواند در اثر عفونت، جریان خون ناکافی یا صدمه به مغز در حال رشد یک نوزاد در اوایل بارداری یا در حالی که نوزاد هنوز کوچک و نابالغ است ایجاد شود.
- اختلال در یادگیری. نوزادان نارس به احتمال زیاد نسبت به نوزادان کامل از لحاظ رشد در جنبه‌های مختلف عقب‌تر هستند. در سن مدرسه ممکن است کودکی که زودتر متولد شده باشد دچار اختلالات یادگیری شود.
- مشکلات بینایی نوزادان نارس ممکن است دچار رتینوپاتی ناشی از تولد زودرس شوند، این نوعی بیماری است که وقتی رگ‌های خونی متورم می‌شوند و درلایه‌های عصبی حساس به نور در پشت چشم (شبکیه) رشد می‌کنند ایجاد می‌گردد. بعضی اوقات عروق غیرطبیعی شبکه به تدریج شبکیه را زخم می‌کنند و آن را از وضعیت طبیعی خارج می‌کنند. هنگامی که شبکیه از پشت چشم بیرون کشیده شود، به آن جدا شدگی شبکیه می‌گویند، وضعیتی که در صورت عدم کشف به موقع می‌تواند بینایی را مختل کرده و باعث کوری شود.
- مشکلات شنوایی. نوزادان نارس در معرض خطر ابتلا به درجاتی از ناشنوایی هستند. همه نوزادان قبل از مرخص شدن از بیمارستان تحت بررسی شنوایی قرار می‌گیرند.
- مشکلات دندانپزشکی. نوزادان نارس که به شدت بیمار بوده‌اند در معرض غیرطبیعی بودن رشد دندان‌ها قرار می‌گیرند، مانند تاخیر در رشد دندان، تغییر رنگ دندان‌ها و وضعیت ناموزون دندان‌ها.
- مشکلات رفتاری و روانی. نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا آمده‌اند، احتمالاً بیشتر از نوزادان کامل دچار مشکلات رفتاری یا روانی خاص و همچنین تاخیر در رشد هستند.
- مشکلات سلامتی مزمن. نوزادان نارس بیشتر از نوزادان کامل به مشکلات سلامتی مزمن، که برخی از آنها ممکن است به مراقبت در بیمارستان نیاز داشته باشند، مبتلا می‌شوند. عفونت‌ها، قارچ‌ها و مشکلات تغذیه‌ای به احتمال زیاد ایجاد شده و یا ادامه می‌یابند. نوزادان نارس همچنین در معرض خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزادان هستند.
بیشتر بدانید:
2- نشانه هایی زایمان زودرس چیست و چه دلایلی دارد؟
3- زایمان پس از موعد یا دیررس چیست؟
4- نشانه‌های زایمان نارس و هر آنچه که در انتظار نوزاد نارس است
منبع: mayoclinic
