علائم بارداری در دوران شیردهی ، علایم قطعی و فرضی آن چیست؟
دوران شیردهی با علائم و نشانه هایی همراه است که گاه به سختی می توان آن ها را از علائم بارداری تشخیص داد. باتوجه به این که احتمال باردار شدن شما در دوران شیردهی حتی زمانی که هنوز قاعدگیتان آغاز نشده صفر نیست، در این متن قصد دارید علائم بارداری در دوران شیردهی را برای شما به طور کامل شرح دهیم.
علائم بارداری در زمان شیردهی چیست؟
علائم اولیه بارداری بعد از زایمان عموماً شبیه به بارداری در شرایط عادی است. این علائم بر اساس اینکه چقدر می توانند احتمال بارداری را پیش بینی کنند، دسته بندی می شوند.
علائم بارداری در دوران شیردهی، علائم فرضی یا شاخصهای ضعیف بارداری:
در صورت بروز موارد ضعیف علائم بارداری در دوران شیردهی، با کمترین میزان اطمینان می توان در مورد بارداری اظهار نظر کرد. این علائم عینی نیستند و فقط مادر می تواند آنها را احساس کند، حتی دلایل دیگری نیز در بروز اینگونه علائم بارداری در دوران شیردهی مؤثرند. این نشانه ها عبارتند از:
• تغییرات پستان
• تغییر در تولید شیر
• سایر علائم جسمی
علائم بارداری در زمان شیردهی، علائم احتمالی (احتمال متوسط بودن در بارداری)
موارد احتمالی علائم بارداری در دوران شیردهی را فرد دیگری غیر از مادر نیز می تواند مشاهده کند و از احتمالی فرضی قابل اطمینان تر هستند اما چندان دقیق نیستند.
• شکل کلی جنین
• انقباضات رحمی براکستون هیکس
• نشانه چادویک (تغییر رنگ رحم)
• نشانه گودل (نرمی دهانه رحم)
• نشانه هگر (نرمی بخش تحتانی رحم)
• معاینات پزشکی
• آزمایش تشخیص طبی
موارد قطعی علائم بارداری در دوران شیردهی
علائم مثبت به طور قطعی خبر از بارداری می دهند. اگر این علائم را داشته باشید حتما باردار هستید. تاکنون فقط سه علامت مثبت توسط متخصصان تشخیص داده شده است.
• شنیدن ضربان قلب جنین جدا از مادر
• مشاهده جنین از طریق سونوگرافی
• حرکت جنین که در معاینه احساس می شود.
به نقل از منابع معتبر اگر شیرخوار شما بیشتر از چهل روز دارد، احتمال تخمک گذاری و بارداری بیشتر خواهد بود.
علائم بارداری در دوران شیردهی، علائم فرضی:
تغییرات سینه ها:
تغییر در سینه ها از اولین نشانه های بارداری بوده و مادر ممکن است در هفته ششم بارداری آن را احساس کند. این تغییرات عوارض جانبی هورمونهای بارداری استروژن و پروژسترون هستند. هورمون ها روی سینه ها تأثیر می گذارند و آنها را برای شیردهی بعد از تولد آماده می کنند، حتی اگر دوران شیردهی را سپری می کنید باز هم احتمال بروز این تغییرات وجود دارد.
به این نکته توجه داشته باشید که تغییرات پستان به دلایل متعددی می توانند رخ دهد، بنابراین اگرچه به عنوان یکی از نشانه های بارداری هستند اما نباید آن ها از علائم قطعی بارداری تلقی کرد.
کاهش شیر مادر:
شیر مادر باردار رو به کاهش می نهد، اگر متوجه کاهش شیر خود شدید، ممکن است باردار باشید. البته بارداری تنها دلیل کاهش شیر نیست بلکه عواملی چون استرس و بیماری بدن را به سوء حفظ بقا هدایت می کنند در این حال بدن به جای صرف انرژی برای تولید شیر، انرژی را صرف فعالیت های حیاتی بدن می کند.
موادی مانند مشروبات الکلی، کافئین و نیکوتین باعث کمبود آب در بدن و کاهش توانایی پستان در ترشح شیر می شوند. بنابراین در دوران شیردهی برای اینکه بدن بتواند شیر تولید کند به اندازه کافی آب و نوشیدنی های مفید بنوشید و از این دسته مواد پرهیز کنید.
انواع خاصی از داروها نیز موجب کاهش شیر می شود بنابراین در صورت مراجعه به پزشک حتما او را در جریان شیردهی قرار دهید تا داروها تداخل با شیردهی ایجاد نکند.
بعضی از گیاهان مانند نعناع و جعفری اگر به مقدار زیاد مصرف شوند، تولید شیر را کاهش می دهند. در دوران شیردهی از مصرف زیاد گیاهان و ادویه جات خودداری کنید. کمبود آب بدن و سوء تغذیه نیز میزان شیر را کاهش می دهد، بنابراین هنگام شیردهی به درست غذا بخورید و درست بیاشامید. اگر در بارداری مشکل داشتید، ممکن است در شیردهی نیز مشکل داشته باشید. پستانها برای تولید شیر، به سیگنالهای هورمونی متکی هستند. اگر عدم تعادل هورمونی، پرکاری یا کم کاری تیروئید ، فشار خون بالا ، دیابت ، سندرم تخمدان پلی کیستیک یا بیماری دیگر وجود داشته باشد، به احتمال زیاد با مشکل شیردهی مواجه می شوید و ممکن است ناگزیر به استفاده از شیر خشک باشید که در این صورت مشورت با پزشک لازم است.
نشانه های بارداری در دوران شیردهی، نشانه های جسمانی:
علائم جسمانی دیگر که در ادامه به آنها اشاره می شود، نشان دهنده بارداری هستند اما عوامل دیگری نیز می توانند در بروز آنها دخیل باشند، این علائم بارداری در دوران شیردهی عبارتند از:
• تهوع و استفراغ
• خستگی
• آمنوره (عدم قاعدگی)
• خونریزی یا لکه بینی ناشی از لانه گزینی
• تکرر ادرار
• بزرگ شدن رحم
• اولین حرکات قابل تشخیص جنین در رحم
• تغییر پوست
علایم بارداری در دوره شیردهی، تهوع و استفراغ:
بیماری صبحگاهی در سه ماهه اول بارداری قابل توجه است و تا سه ماهه دوم از بین می رود. طعم ها و عطر غذاهای خاص می تواند باعث تهوع و استفراغ شود. بسیاری از مادران در مورد عدم تحمل ماهی صحبت می کنند. اگر هنوز بعد از زایمان قاعدگی شما آغاز نشده ولی دچار بیماری صبحگاهی هستید، ممکن است باردار باشید. بوی عطر مرکبات می تواند به کاهش تهوع کمک کند. با وجود تهوع و استفراغ ، حتما مراقب باشید که مواد غذایی به اندازه کافی به شما برسد. در این مرحله بیشتر غذای غنی از کربوهیدرات و پروتئین میل کنید.
در صورت استفراغ و احساس تهوع، بلافاصله احتمال بارداری را در نظر نگیرید بلکه به پزشک مراجعه کنید تا از نظر مسمومیت غذایی، عفونت های ویروسی و سایر بیماری ها بررسی شوید.
علائم بارداری در دوران شیردهی، خستگی:
تغذیه با شیر مادر انرژی بدن کودک را تامین می کند و لذا ذخایر بدن مادری که علاوه بر شیردهی باردار است، رو به کاستی می نهد. مادران شیرده باردار بیش از گذشته به چرت روزانه نیاز دارند و نیز در طول روز سطح انرژی در آنان پائین تر است. علاوه بر انرژی که صرف شیردهی و بارداری می شود، موارد دیگری از جمله استرس، بیماری، مشکلات و تغییرات عمده سبک زندگی در کاهش انرژی دخیل هستند. چنانچه به هر دلیل خسته اید، با چرت نیمروز و حفظ رژیم غذایی مفید و متعادل انرژی از دست رفته را به خود بازگردانید. مصرف میوه و سبزیجات به افزایش سطح انرژی کمک می کند.
علائم بارداری در دوران شیردهی، عدم قاعدگی:
عدم قاعدگی ممکن است به دلیل بارداری یا مسائل دیگر مانند عدم تخمک گذاری یعنی عدم آزاد شدن تخمک، وزن کم مادر، استرس ، بیماری های مزمن و ناهنجاری های غدد درون ریز ایجاد شود. در صورت عدم قاعدگی با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
علائم بارداری در دوران شیردهی، خونریزی یا لکه بینی ناشی از لانه گزینی:
این لکه بینی یا خونریزی جزئی به دلیل لانه گزینی جنین در دیواره رحم و به طور معمول یک هفته پس از تخمک گذاری رخ می دهد. سبک و کوتاه مدت است و بروز آن برای یک بارداری سالم ضروری نیست. اگر خونریزی همراه با درد باشد، بهتر است هرچه سریعتر به بیمارستان مراجعه کنید.
علائم بارداری در دوران شیردهی، تکرر ادرار:
رشد جنین در رحم به مثانه فشار وارد کرده و موجب جمع شدن آن می شود. بنابراین مثانه سریعتر پر می شود و تخلیه ادرار بیشتر از حد معمول صورت می گیرد. تکرر ادرار می تواند به دلیل بارداری یا عوامل دیگری مانند دیابت، عفونت کلیه و یا مجاری ادراری، اختلالات مثانه ، بزرگ شدن رحم که مربوط به بارداری نیست و موارد دیگر رخ دهد. همچنین می تواند نتیجه نوشیدن مایعات بیشتر یا مصرف دیورتیک ها یا داروهایی باشد که باعث افزایش دفع ادرار می شوند.
علائم بارداری در دوران شیردهی، بزرگ شدن رحم:
پس از زایمان، رحم به تدریج به اندازه طبیعی خود باز می گردد. برای چند روز اول پس از زایمان، قسمت بالای رحم را می توان روی ناف یا کمی پائین تر احساس کرد. بعد از دو هفته، به طور کامل به ناحیه لگن باز می گردد.
رحم تنها به دلیل بارداری بزرگ نمی شود. شرایطی مانند آدنومیوز یا ضخیم شدن دیواره های رحم، و فیبروم ها یعنی تومورهای خوش خیم دیواره رحم نیز عامل بزرگی رحم هستند. خونریزی بین دوره ها، قاعدگی سنگین و دردناک، یبوست، فشار در ناحیه تحتانی شکم، تکرر ادرار و رابطه جنسی دردناک از سایر نشانه های آدنومیوز به شمار می آیند. آدنومیوز علائم مشابهی ایجاد می کند اما درد در طی قاعدگی به مرور زمان بدتر می شود. آزمایشات تصویربرداری و معاینات جسمی می توانند علت بزرگی رحم را مشخص کنند.
علائم بارداری در دوران شیردهی، حرکات سریع جنین در رحم :
مادر حرکات سریع جنین در شکم را احساس می کند. معمولاً مادران باردار حرکات جنین را در هفته 19 احساس می کنند. چنانچه زودتر از هفته 16 متوجه حرکت چیزی در شکم شده باشید، ممکن است به دلیل نفخ یا حرکات روده باشد. در بارداری کاذب نیز علی رغم عدم وجود جنین، مادر حس می کند چیزی در شکم دارد. از سوی دیگر، اگر مادر خیلی اضافه وزن داشته باشد، تشخیص حرکات جنین کار دشواری است. به همین دلیل تنها بارداری را می توان با توجه به شاخصهای قابل اعتماد بارداری تشخیص داد.
علائم بارداری در دوران شیردهی، تغییرات پوست:
بارداری می تواند علائم خاصی بر روی پوست ایجاد کند اما به یاد داشته باشید این علائم صرفا مربوط به بارداری نیست و دلایل دیگری نیز دارد:
• خط زیر ناف در بارداری: یک خط عمودی بر روی شکم است که در حدود هفته 23 بارداری ظاهر می شود. این خط از بالای موهای شرمگاهی شروع شده و مستقیماً به سمت بالا تا ناف کشیده می شود. گاهی اوقات، در ابتدا یک خط روشن است و بعد به مرور زمان به تیرگی می گراید. اعتقاد بر این است که هورمون ها بر روی پوست اثر کرده و رنگدانه تیره ای به نام ملانین ایجاد می کنند. زنان دارای پوست تیره بیشتر مستعد ابتلا به این علامت هستند. این خط معمولاً پس از زایمان از بین می رود و اگر دوباره ظاهر شود، نشانه بارداری مجدد است.
• ملاسما: ملاسما که به آن كلوزما یا ماسك بارداری نیز می گویند، بروز لكه های تیره روی پوست صورت است. این لکه ها نیز مانند خط تیره زیر ناف، تحت تأثیر هورمون ها بر روی رنگدانه های پوست ایجاد می شوند. ملاسما در سایر قسمتهای بدن مانند هاله پستان نیز می تواند بروز کند. اگرچه هورمونهای بارداری باعث ایجاد ملاسما می شوند اما موارد دیگری مانند عوامل ژنتیکی، قرار گرفتن در معرض آفتاب به مدت طولانی، استفاده از داروهایی مانند فنیتوئین و سایر داروهایی که باعث حساسیت پوست به نور ماوراء بنفش می شوند، بیماری آدیسون و انواع خاصی از بیماری های پوستی در بروز این مشکل نقش دارند.
• استریای بارداری: استریا به معنی شیار است. استریای بارداری خطوط نازکی روی پوست هستند که در اثر بزرگ شدن شکم در طول بارداری ایجاد و معمولا با نام ترک شکم شناخته می شوند. با بزرگ شدن شکم، پوست نمی تواند خود را با اندازه شکم سازگار کند و لذا ترک پوستی اتفاق می افتد. این علائم اغلب در سه ماهه سوم روی شکم و در مناطقی که تجمع چربی وجود دارد مانند سینه، کفل، ران، باسن و کمر نیز پدیدار می شوند. افزایش وزن یا افزایش اندازه بدن که مربوط به بارداری نیست نیز می تواند این علائم را ایجاد کند.
حال که علائم بارداری در دوران شیردهی را می دانید، درصورت مشاهده آنها مشورت با متخصص زنان و یا ماما ضرورت دارد.
بیشتر بدانید:
1- علائم بارداری در دوران شیردهی
2- آنچه در مورد بارداری در دوران شیردهی باید بدانید
3- آیا احتمال باردار شدن در دوران شیردهی وجود دارد؟
4- راه های تشخیص بارداری در دوران شیردهی و روش های جلوگیری از آن
