آنتی بیوتیک های مجاز و غیر مجاز در دوران شیردهی چیست؟
با توجه به اهمیت دوران شیردهی در سلامت کودک، بسیاری از مادران درباره ی آنچه که در این دوران استفاده می کنند و اثر آن بر شیردهی نگرانند. یکی از این موارد داروهاست. از شایع ترین داروهای مورد استفاده مادران، آنتی بیوتیک ها هستند. در اینجا درباره ی تاثیر آنتی بیوتیک ها بر شیر مادر، آنتی بیوتیک های مجاز و غیر مجاز در دوران شیردهی صحبت می کنیم.
آیا تمام داروها به شیر مادر منتقل می شوند؟
تقریباً هر دارویی که در خون شما وجود داشته باشد، تا حدی به شیر مادر منتقل می شود. اکثر داروها آنقدر در شیر مادر کم هستند که خطری برای نوزادان ایجاد نمی کنند. استثنا هم وجود دارد. نفوذ بعضی از داروها می تواند در شیر مادر بیشتر باشد. در نتیجه، هر دارویی باید جداگانه بررسی شود.
آیا سلامتی و سن کودک هم در این تاثیر نقش دارد؟
بله. وجود دارو در شیر مادر، بزرگترین خطر را برای نوزادان نارس و نوزادانی که از نظر پزشکی بیمار هستند یا کلیه های ضعیف دارند، ایجاد می کند. این خطر برای نوزادان سالم بعد از شش ماهگی پایین می آید. چون زنانی که بیش از یک سال به کودک خود شیر می دهند، مقادیر نسبتاً کمتری شیر تولید می کنند و این باعث می شود اگر دارو هم مصرف کنند، میزان کمتری به نوزاد برسد.
آیا باید مصرف شیر را در هنگام مصرف دارو متوقف کنم؟
بیشتر داروها در هنگام شیردهی بی خطر هستند. همچنین همیشه باید فواید مصرف دارو برای بیماری مزمن را به ضررها و خطرات احتمالی آن بسنجیم. با این وجود ، بعضی از داروها در هنگام شیردهی بی خطر نیستند. اگر از دارویی استفاده می کنید که می تواند برای کودک شما مضر باشد، باید پزشک را درباره ی اینکه شیردهی دارید، مطلع کنید تا یک داروی جایگزین را لحاظ کند.بعضی اوقات ممکن است پزشک بسته به اینکه چه مدت به مصرف دارو نیاز دارید توصیه کند که شیردهی را به طور موقت یا دائمی قطع کنید. در صورتی که مصرف دارو کم است، قبل از مصرف از شیردوش استفاده و شیرتان را فریز کنید.
آیا مصرف آنتی‌بیوتیک ها در شیردهی بی خطر است؟
بله ، تقریباً تمام آنتی بیوتیک هایی که از طریق دهان مصرف می شوند، در هنگام شیر دادن بی خطر هستند. یک آزمایش آسان این است که آیا آنتی بیوتیکی که مصرف می کنید به نوزادان هم داده می شود، اگر چنین است، مصرف آن در شیردهی اشکالی ایجاد نمی کند. پزشک یا متخصص اطفال فرزند شما می تواند به شما در انتخاب آنتی بیوتیکی که برای شما و کودک شیرخوار بی خطر باشد، کمک کند.
انتخاب آنتی بیوتیک برای درمان هر بیماری در درجه اول بستگی به ارگانیسمی دارد که باعث ایجاد علائم شده است. بیشتر آنتی بیوتیک ها می توانند حرکات بیش از حد روده ایجاد کنند و باعث ایجاد اسهال در شیرخواران شوند. در بعضی از نوزادان این موضوع باعث درد شکم یا کولیک می شود. این اثرات از نظر بالینی قابل توجه نیستند و نیازی به درمان ندارند. ارزش ادامه شیردهی، از ناراحتی موقتی بیشتر است. مقدار زیاد آنتی بیوتیک ممکن است همراه با از بین بردن رشد باکتری در مادر باعث از بین بردن تمام باکتریهای طبیعی روده هم بشود. بسیاری از خانم ها می توانند با دریافت مکمل غذایی یا ماست این مشکل را رفع کنند. نگران نباشید، شیر مادر شامل کلیه فاکتورهای بیولوژیکی لازم برای بهبود روده کودک است.
آنتی بیوتیک های مجاز و غیر مجاز در دوران شیردهی، مصرف کدام آنتی بیوتیک ها در بارداری بی ضرر است؟
مصرف آنتی‌بیوتیک های زیر در دوران شیردهی ایمن و بی خطر است:
آموکسی سیلین
آزیترومایسین
سفاکلور
سفوروکسیم
سفالکسین
سفرادین
کلاریترومایسین
کو اموکسی کلاو
آمپی سیلین/فلوکلوگزاسیلین
اریترومایسین
فلوکلوگزاسیلین
پنی سیلین V
تری متوپریم
آنتی بیوتیک های داخل وریدی
برخی از آنتی بیوتیک ها به عنوان مثال جنتامایسین و مروپنم به دلیل اینکه به صورت ضعیف از روده جذب می شوند، داخل وریدی تجویز می شوند. بنابراین، هیچ دارویی که به شیر مادر منتقل می شود، به مقدار کافی توسط کودک قابل جذب نیست و نیازی به قطع شیردهی به دلایل ایمنی ندارد.
آنتی بیوتیک های مجاز و غیر مجاز در دوران شیردهی، مصرف کدام آنتی بیوتیک ها در دوران شیردهی خطر دارد؟
آنتی بیوتیک های مجاز و غیر مجاز در دوران شیردهی، تتراسایکلین ها
در گذشته اعتقاد بر این بود كه آنتی بیوتیك های تتراسایكلین در شیردهی باید با احتیاط مصرف شوند چون می توانند بر روی دندانهای نوزاد تاثیر بگذارند و در آینده آنها را لك كنند (جوانه های دندان در دوران شیردهی ایجاد می شود و اگرچه هنوز ظاهر نشده ولی وجود دارند). در دوره های کوتاه مدت (کمتر از یک ماه) این مسئله تاثیری ندارد. زیرا دارو با کلسیم موجود در شیر ترکیب و به این ترتیب از جذب آن توسط کودک جلوگیری می شود. ولی در دوره های طولانی درمان، به عنوان مثال استفاده از این آنتی بیوتیک برای درمان آکنه، مصرف آن می تواند مضر باشد و باید حتما قبل از استفاده پزشک را در جریان شیردهی قرار دهید. داروهای موجود در این خانواده عبارتند از:
تتراسایکلین ، اکسی تتراسایکلین، مینوسیکلین، داکسی سایکلین و لیمسیکلین
آنتی بیوتیک های مجاز و غیر مجاز در دوران شیردهی، مترونیدازول
گفته شده است که مترونیدازول طعم ناخوشایندی را به شیر مادر منتقل می کند و باعث می شود کودک آن را پس بزند. برخی از تحقیقات نشان داده است که این موضوع صحت ندارد. به نظر نمی رسد که نوزادان نگران تغییرات مکرر در طعم شیر مادر باشند، چون این موضوع به طور طبیعی اتفاق می افتد. این دارو گاهی باعث تغییر رنگ شیر می شود. در ایالات متحده از دوزهای واحد 2 گرم استفاده و شیردهی به طور موقت قطع می شود. در انگلستان از دوزهای 200-400 میلی گرم سه بار در روز استفاده می شود و شیردهی می تواند ادامه پیدا کند. به نظر می رسد استفاده داخل وریدی مترونیدازول هیچ مشکلی در شیردهی ایجاد نمی کند.
غلظت این دارو در شیر مادر به دنبال مصرف یک دوز خوراکی 400 میلی گرم سه بار در روز، 15.52 میکروگرم بر میلی لیتر است و مصرف 200 میلی گرم آن، سه بار در روز، دوز معادل 3 میلی گرم / کیلوگرم در روز را وارد شیر مادر می کند. این در حالی است که برای درمان نوزادان 22.5 میلی گرم براساس وزن بدن در روز از این دارو استفاده می شود. ولی در کل بهتر است از این دارو در شیردهی کمتر استفاده شود، چون می تواند عوارض گوارشی در نوزاد ایجاد کند.
سایر آنتی بیوتیک های مجاز و غیر مجاز در دوران شیردهی
سیپروفلوکساسین: این دارو می تواند باعث ایجاد مشکل در مفاصل حیوانات شود. هنوز ارتباط آن با شیردهی در انسان ناشناخته است. مصرف آن در دوره های کوتاه، بعید است که مشکلی ایجاد کند. ولی جایگزین کردن آن با سایر آنتی بیوتیک ها به عنوان مثال تری متو پریم یا نیتروفورانتئین به عنوان اولین خط برای عفونت ادراری ساده ترجیح داده می شود.
نیتروفورانتوئین: این دارو برای درمان عفونت ادراری ساده استفاده می شود. البته تنها مقادیر کمی از نیتروفورانتوئین به شیر مادر منتقل می شود، ولی همین مقدار هم ممکن است باعث خونریزی در نوزادان با کمبود G6PD شود (یک وضعیت نسبتاً نادر کمبود آنزیم). این دارو ممکن است ادرار، اشک و شیر مادر را زرد رنگ کند که مشکلی نیست.
تیکوپلانین و ونکومایسین: این داروها برای درمان استافیلوکوکوس اورئوس چندگانه مقاوم که یک نوع عفونت حاد است، استفاده می شود. عوارض جانبی این داروها بالقوه شدید است و استفاده از آنها نیاز به شمارش خون، آزمایش عملکرد کلیه و کبد دارد. استفاده از آن برای درمان معمولاً به صورت داخل وریدی و داخل عضلانی است. عنوان شده که میزان جذب آنها از دهان ضعیف است اما اطلاعات کمی در مورد استفاده در شیردهی و مطالعات مربوط به انتقال آن به شیر مادر وجود دارد.
کلیندامایسین: این دارو به صورت قرص و ژل واژن در دسترس است. این قرص ها به ندرت کولیک مرتبط با آنتی بیوتیک را در نوزادان شیرده ایجاد کرده اند (یک مورد گزارش شده). استفاده از آن به صورت واژینال، بعید است که عوارض جانبی را در نوزادان به وجود آورد، اگرچه 30٪ به شیر مادر جذب می شود.
کرم های ضد باکتری موضعی: هیچ مدرکی مبنی براینکه کرمهای ضد عفونی موضعی، پمادها و ژلها جذب شیر مادر می شوند، وجود ندارد. در صورت استفاده از نوك پستان، قبل از تغذيه با شير مادر بايد به آرامي آنها را از بين ببرید. معمولاً در طی شیردهی از مصرف آنتی بیوتیک هایی که در دسته کینولون ها قرار دارند، اجتناب می شود، زیرا بعضی از آنها در هنگام مصرف بزرگسالان با آسیب تاندون همراه است.
آنتی بیوتیک های مجاز و غیر مجاز در دوران شیردهی، آنتی بیوتیک های ضد قارچ
مصرف بیشتر آنتی بیوتیک هایی که برای بیماری های قارچی استفاده می شود، در دوران شیردهی بی خطر است. اما برخی از آنتی بیوتیک ها هنوز ایمن بودنشان ثابت نشده است مثل فلوکونازول، فلوکیتوسین، آمفوتریسین، ایتراکونازول.
آنتی بیوتیک های مجاز و غیر مجاز در دوران شیردهی، آنتی بیوتیک های ضد انگل
استفاده از داروهایی که برای از بین بردن کرم و انگل استفاده می شود، در دوران شیردهی ممنوع است. از این داروها می توان به پیرانتل پاموات، مبندازول، تیابندازول، ببرزن و پرازیکوانتل اشاره کرد.
وجود چه نشانه هایی در نوزاد نشانه‌ی تاثیر آنتی بیوتیک ها در شیر است؟
هنگام مصرف دارو، کودک خود را از نظر هرگونه تغییر در خوردن غذا یا خوابیدن، خستگی و کسالت یا بثورات در پوست بررسی کنید. اگر متوجه تغییر در رفتار کودک خود شدید، مثلا نوزاد گرسنه‌ی شما سرش را برگرداند، یا مکیدنش با قبل فرق کرده بود، با پزشک خود تماس بگیرید.
مطالعه بیشتر:
1- مصرف آنتی بیوتیک در اقدام به بارداری آیا مجاز است؟
2- همه چیز در مورد مصرف آنتی بیوتیک ها در کودکان
3- آیا مصرف آنتی بیوتیک در دوران شیردهی بی‌خطر است؟
4- مصرف آنتی بیوتیک در بارداری احتمال سقط جنین را افزایش می دهد
