فلوکستین در شیردهی آیا ایمن و بی خطر است؟

خوردن فلوکستین در دوران شیردهی

خوشبختانه افسردگی بعد از زایمان قابل درمان است. معمولاً با استفاده از داروهایی مانند فلوکستین که به آن پروزاک هم می گویند، می توان علائم افسردگی پس از زایمان را کاهش داد. اما برای مادرانی که شیر خود را به فرزندشان می دهند، همواره این نگرانی وجود دارد که آیا این دارو ایمن است و آسیبی به کودک نمی زند؟

فلوکستین (پروزاک) چیست؟

فلوکستین داروی ضد افسردگی شایعی است که برای درمان افسردگی بعد از زایمان هم کاربرد دارد. پزشکان غالباً فلوکستین (پروزاک) را برای درمان افسردگی و اضطراب شدید تجویز می کنند.

این دارو به غلبه بر اختلالات وسواسی و اختلالات خوردن مانند پرخورری عصبی و بی اشتهایی کمک می کند. نام عمومی دارو fluoxetine و متعلق به طبقه محبوب داروهای ضد افسردگی یا بازدارنده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI ) است. این دارو بر روی خلق و خوی شما اثر می گذارد. سطح انرژی و علاقه‌ی شما را به زندگی افزایش و اضطراب، افکار ناراحت کننده و ترس شما را کاهش می دهد.

معمولاً 4 تا 6 هفته طول می کشد تا مقدار فلوکستین در خون شما افزایش پیدا کند و اثربخشی آن شروع شود.

عوارض جانبی مصرف فلوکستین چیست؟

عوارض جانبی رایج آن شامل احساس تهوع، سردرد و مشکل در خواب است. این عوارض معمولاً خفیف هستند و بعد از چند هفته از بین می روند.اگر تصمیم گرفتید که مصرف فلوکستین را قطع کنید، پزشک توصیه می کند دوز خود را بتدریج کاهش دهید تا دچار عوارض جانبی اضافی نشوید. فلوکستین با نام تجاری Prozac خوانده می شود.

تحقیقات درباره ایمنی فلوکستین در شیردهی چه می گوید؟

محققان دانشکده پزشکی دانشگاه ییل، 11 نوزاد را که مادران آنها روزانه 20 تا 40 میلی گرم فلوکستین مصرف می کردند، مورد مطالعه قرار دادند. از این مطالعه نتیجه گرفته شد که "هیچ تغییر معنی‌داری" در گیرنده های 5-هیدروکسی تریپتامین پلاکت در خون نوزادان وجود ندارد. پژوهشگران این تحقیق اعلام کردند که: " غلظت سروتونین خون ده نفر از 11 شیرخوار، بعد از قرار گرفتن در معرض فلوکستین از طریق شیر مادر، کاهش ناچیزی داشت."

سروتونین یک ماده شیمیایی است که در مغز تولید می شود و بر خلق و خو، اشتها، خواب و سایر مشکلات رفتاری تأثیر می گذارد. پزشکان می توانند بعد از مصرف فلوکستین توسط مادر، ترکیبات داروی موجود در سرم خون نوزادان را تشخیص دهند. با این حال ، کمتر از 10٪ از دارویی که در خون مادر وجود دارد، وارد خون کودک می شود.

با این حال، در مطالعه دیگری که میزان افزایش وزن در نوزادان را بررسی کرد، مشاهده شد که وقتی مادران فلوکستین مصرف می کنند، این موضوع بر وزن نوزادشان تاثیر می گذارد و باعث کاهش وزن آنها می ‌شود. این موضوع به خصوص در نوزادانی که با وزن کم متولد شده اند یا روند وزن گیری در آنها خوب نیست، نگران کننده است.

بیشتر اطلاعات موجود در مورد اثرات داروهای ضد افسردگی در شیردهی، فقط در مورد نوزادان سالم بوده است این اثرات ممکن است در نوزادان نارس یا کسانی که بیماری دیگری مانند بیماری قلبی یا نارسایی کبدی دارند، بیشتر باشد.

تاثیر قرص فلوکستین در شیردهی بر نوزاد

اگر مادر در دوران شیردهی از داروی فلوکستین استفاده کند، مشاهده‌ی این علائم در نوزاد می تواند از اثرات دارو باشد:

1- بی حالی

2- قولنج

3- بهانه گیر شدن

4- کاهش یا افزایش اندک وزن

آیا مصرف فلوکستین در شیردهی ضرر دارد؟

ممکن است برای مقابله با افسردگی یا اختلال هراس پس از زایمان ، پزشک به شما توصیه کند که مقدار کمی از این دارو را مصرف کنید. مصرف مقدار کم این دارو معمولا عوارضی ایجاد نمی کند ولی با این وجود، هرگونه تغییر در رفتار کودک خود را کنترل کنید.

اگر متوجه شدید نوزاد شما مثل همیشه تغذیه نمی کند، یا به نظر می رسد خواب او غیرمعمول است، یا نگرانی دیگری در مورد کودک خود دارید، در اسرع وقت با پزشک خود صحبت کنید. چون مقدار متوسط فلوکستین (پروزاک) که با شیر مادر مخلوط می شود، نسبت به سایر ضد افسردگی‌ها بیشتر است و ممکن است باعث عوارضی در نوزاد شما شود.

جایگزین فلوکستین در شیردهی

بیشتر پزشکان به جای استفاده از فلوکستین در شیردهی، داروهای ضد افسردگی دیگری از جمله زولفت Zoloft یا Paxil پاکسیل را تجویز می کنند.

آیا مادر در هنگام استفاده از فلوکستین، باید از شیردهی خودداری کند؟

مقدار این دارو در 6 ساعت اول پس از مصرف در شیر شما به اوج خود می رسد. اما نیازی نیست که شیردهی را قطع کنید. با این حال، رفتار نوزاد را از نظر سرخوشی، کولیک یا خواب آلود بودن کنترل کنید. همچنین، وزن او را به صورت مرتب اندازه گیری کنید تا مطمئن شوید که روند وزن‌گیری طبیعی است.با پزشک خود در مورد برخی از گزینه های مطمئن تر که می‌تواند جایگزین فلوکستین شود، صحبت کنید.

شیردهی یک انتخاب بسیار شخصی است که فقط مادر شیرده می تواند انجام دهد. اینکه چه مدت شیر‌دهی را انتخاب می کنید، اغلب به چندین موضوع بستگی دارد.

• سلامت شما و شیرخوارتان: سلامتی مادر و شیرخوار می تواند تأثیر مستقیمی بر مدت زمانی داشته باشد که یک مادر برای شیردهی انتخاب می کند. اگر شما مجبورید داروهایی مصرف کنید که می تواند به نوزادتان آسیب برساند، ممکن است لازم باشد که شیردهی را متوقف و شیرخشک را انتخاب کنید. به همین ترتیب، اگر به همراه مصرف داروهایی مثل فلوکستین، در حین شیردهی، شیرخوار شما در افزایش وزن دچار مشکل شده است، پزشک متخصص اطفال ممکن است پیشنهاد کند که مصرف شیرخشک انتخاب بهتری است. با این حال اگر همزمان با مصرف دارو، هیچ مشکلی در زمینه سلامتی برای مادر و نوزاد وجود ندارد که به طور مستقیم به شیردهی مربوط باشد، مادر می تواند برای مدت طولانی شیردهی داشته باشد.
• رضایت: هم مادر و هم نوزاد باید از تجربه شیردهی لذت ببرند. اگر مادر در طول دوره شیردهی و بعد از زایمان، احساس استرس ناخواسته داشته باشد، این تجربه می تواند برای او ناامید کننده باشد و باعث شود که شیرش کاهش یابد. استرس زیاد و اضطراب شدید مادر، همچنین باعث ناامیدی و نارضایتی نوزاد هم می‌شود. بعضی اوقات، شیرخواران تصمیم می گیرند که دیگر از شیر مادر تغذیه نکنند و هر تلاشی هم در این مورد بی فایده می نماید. در این حالت ممکن است زمان آن رسیده باشد که مادر شیردهی با بطری را جایگزین کند.
• راحتی: در بعضی موارد، شیردهی می تواند برای مادر و نوزاد دشوار باشد. به خصوص در هنگام بیماری مادر و یا زمانی که ترک محل کار و شیردهی برای او بسیار چالش‌برانگیز است.

نکات ایمنی در هنگام استفاده از داروی فلوکستین در شیردهی:

• به دوز تجویز شده هنگام شیردهی اکتفا کنید. دوزهای بالاتر یا کمتری مصرف نکنید.
• داروهای ضد افسردگی دیگر را همراه با هم مصرف نکنید، زیرا این امر می تواند منجر به بروز عوارض شود.
• در هنگام مصرف فلوکستین در هنگام شیردهی از مصرف داروهای ضد تشنج، داروهای حاوی تئوفیلین، داروهای ضد رفلاکس و لیتیم خودداری کنید.

با توجه به نگرانی هایی که درباره‌ی اثر داروی فلوکستین بر روی نوزادان وجود دارد، با چه راهکارهای دیگری می توان علائم افسردگی پس از زایمان را کاهش داد؟

راه های غیردارویی برای رهایی از افسردگی پس از زایمان

پزشکان توصیه می‌کنند که قبل از استفاده از داروهای ضدافسردگی، مادران از کمک‌های روان‌درمانی استفاده کنند. طیف وسیعی از مداخلات روانشناختی و روانی در افسردگی پس از زایمان وجود دارد که از آن جمله می توان به روش شناختی رفتاری درمانی (CBT) و روان درمانی بین فردی (IPT) اشاره کرد.

در صورت شدید بودن افسردگی، مصرف داروها را می توان در نظر گرفت. اگر مادر دارای سابقه افسردگی شدید باشد، نیاز به درمان با داروهای ضد افسردگی دارد. اگر روان درمانی بی اثر است؛ یا اگر مادر روش دارویی را بیش‌تر از روان درمانی انتخاب می‌کند، نمی توان به خاطر شیردهی، درمان افسردگی پس از زایمان را قطع کرد.

برای کاهش علائم افسردگی این موارد را نیز رعایت کنید:

• یک رژیم غذایی سالم حاوی سبزیجات و میوه جات و استراحت و خواب کافی داشته باشید.
• در خانه ورزش کنید یا به پیاده روی در پارک بروید.
• احساسات خود را با شریک زندگی خود یا دوستان نزدیک و خانواده به اشتراک بگذارید.
• تکنیک های کاهش استرس مانند یوگا ، مدیتیشن و موسیقی خوب را امتحان کنید.

تصمیم آگاهانه بگیرید

اگر از مصرف داروی فلوکستین در شیردهی راضی هستید، اما عوارض آن بر نوزادتان شما را نگران کرده است، حتما با متخصص درباره‌ی کاهش مقدار مصرف دارو صحبت کنید. هرگز خودسرانه دارو را قطع نکنید. جایگزین کردن فلوکستین با زولفت که تحقیقات نشان داده مقدار آن در خون نوزاد بسیار کم است، می تواند گزینه ی بهتری باشد. ولی به یاد داشته باشید که افسردگی پس از زایمان اگر کنترل نشود، می تواند تبعات زیادی برای سلامتی شما و نوزادتان ایجاد کند. به همین سبب باید عوارض مصرف دارو، در برابر عوارض داروهای ضد افسردگی سنجیده شود و تصمیم آگاهانه بگیرید. انجام آنچه برای کودک شما مناسب است، مستلزم سالم ماندن شما، از نظر جسمی و عاطفی است.

 مطالعه بیشتر:

1- آیا افسردگی پس از زایمان قابل درمان است؟

2- آیا مصرف دارو برای درمان پرکاری تیروئید در دوران شیردهی مجاز است؟

3- آیا مصرف قرص فلوکسیتین (ضد افسردگی) در پیش از بارداری بی خطر است؟

4- بهترین زمان اقدام به بارداری بعد از قطع مصرف قرص ضد افسردگی چه زمانیست؟