نمونه جدول تشویق کودکان و آیا استفاده از جدول تشویق خوبه؟
جدول تشویق کودکان ابزاری برای تغییر رفتار مثبت آنها هستند. این جدول ها به اشکال مختلفی از جمله پوسترهای دیواری و برنامه های موجود در گوشی همراه ارائه می شوند. جدول های پاداش نشان دهنده رفتار یا هدفی مثبت است که می خواهید فرزندتان به آن برسد، به عنوان مثال ، گفتن کلمه "لطفا"، چیدن میز غذا یا بستن بند کفش ها. این جدول نشان می دهد که کودک شما چند بار در اهداف رفتاری خود مؤفق شده است.
جدول تشویق کودکان یا جدول ستاره
برای تهّیه جدول تشویق کودکان می توانید از پوستر دیواری استفاده می کنید، به این ترتیب که از فضای موجود برای چسباندن یک برچسب یا چوب خط زدن برای هر بار رفتار خوب کودک استفاده کنید. ممکن است یک برنامه ستاره هایی داشته باشد که روی صفحه ظاهر شوند. هر بار که فرزندتان خوب عمل می کند، کودک شما در آن برنامه ستاره یا چوب خط می گیرد. تعداد مشخصی از برچسب ها، ستاره ها یا چوب خط ها نشان دهنده یک پاداش برای کودک خواهند بود.
آیا استفاده از جدول تشویق کودکان خوبه؟
جدول های پاداش راهی قدرتمند برای:
• انجام برخی رفتارهای دلگرم کننده توسط کودک، مانند مسواک زدن دندان ها بدون سر و صدا
• جلوگیری از انجام برخی رفتارهای دلسرد کننده توسط کودک، مانند کتک زدن سایر افراد و کودکان
• تشویق کودک به انجام برخی مهارت های جدید، مانند ایستادن کنار چرخ دستی خرید در فروشگاه و قرار دادن موارد خریداری شده درون آن
جدول تشویق کودکان چگونه کار می کنند؟
وقتی کودک شما سخت تلاش می کند رفتار خود را تغییر دهد، یک جدول پاداش می تواند به او نشان دهد که چه کاری را انجام داده است. بنابراین کودک انگیزه پیدا می کند و رفتارهای خوب خود را تقویت می کند و در نتیجه احتمال تکرار آن رفتار در آینده بیشتر می شود. این جدول ها به شما کمک می کنند تا بر نکات مثبت در رفتار فرزندتان تمرکز کنید. اگر از رفتار فرزند خود ناامید شده اید و بیشتر به نکات منفی رفتار او توجه می کنید، این کار ممکن است مفید باشد.
نمونه جدول تشویق کودکان
در ادامه یک نمونه ساده از جدول تشویق و تنبیه کودکان را مشاهده می کنید:
جدول تشویق کودکان برای چه سنی مناسب است؟
جدول های پاداش برای کودکان 3 تا 8 ساله به خوبی تأثیرگذار هستند. هنگام تنظیم جدول پاداش، بهتر است کودک خود را تا آنجا که ممکن است درگیر کنید. به عنوان مثال، در مورد رفتاری که می خواهید تغییر دهید صحبت کنید و قبل از شروع مراحل زیر را با هم انجام دهید.
نحوه درست کردن یک جدول تشویق کودکان
برای این کار می توانید مراحل زیر را انجام دهید:
1. رفتاری را که می خواهید تشویق کنید به روشنی و مثبت توصیف کنید.
استفاده از توصیف های روشن و مثبت از رفتاری که می خواهید مشاهده کنید بسیار مهّم است. به این ترتیب شما این رفتار را تشویق می کنید. به عنوان مثال، گفتن جمله "همه اسباب بازی ها را از کف اتاق خواب خود بردار" واضح تر از جمله "اتاق خواب خود را مرتّب کن" است و یا جمله " لباس های کثیف خودت را در سبد ماشین لباسشویی بگذار" مثبت تر از جمله " لباس های کثیف را روی زمین نگذار" است.
2. یک جدول انتخاب کنید.
می توانید جدول یا برنامه ای را بخرید یا دانلود کنید، یا جدول خود را براساس سن و علایق فرزند خود درست کنید. به عنوان مثال، شما می توانید جدول را به صورت پازل (جورچین) درست کنید و هر بار یک قطعه به کودک بدهید تا در نهایت خود او جدول را تمام کند. بچه های بزرگتر ممکن است دوست داشته باشند جدول های خودشان را بسازند، شاید بخواهند با نقاشی یا عکس آن را تزیین کنند.
جدول های دیواری به کودک شما این امکان را می دهند که پیشرفت خود را ببیند و نسبت به آن احساس مسئولیت کند. اما توجه داشته باشید که کودکان بزرگتر ممکن است ترجیح دهند که این جدول در مکان خصوصی مثل اتاق خواب نصب شود.
برنامه های جدول پاداش هم به راحتی در دسترس هستند. حتی زمان که از منزل خارج می شوید، می توانید از آنها استفاده کنید. این برنامه ها کمتر از پوسترهای دیواری جلوی چشم هستند و در نتیجه خصوصی تر هستند، بنابراین برای کودکان بزرگتر مناسب تر هستند.
هنگامی که در مورد نوع جدول تصمیم گرفتید، حالا زمان تصمیم گیری برای استفاده از برچسب یا چوب خط است. برای بچه های کوچکتر برچسب ستاره ای مؤثرتر است اما برای کودکان بزرگتر بهتر است از چوب خط استفاده کنید.
3. پاداش های کوتاه مدت را انتخاب کنید.
بیشتر کودکان در ابتدا از جمع آوری برچسب ها یا نشانه ها لذت می برند. اما تازگی این کار می تواند به سرعت از بین رفته و پاداش واقعی برای کودک خیلی دور به نظر برسد. بنابراین بهتر است که پاداش های کوتاه مدت را انتخاب کنید که فرزندتان سریعتر آن را بدست آورد، مانند دوچرخه سواری خانوادگی، بازی با پدر و مادر، فرصت بیدار ماندن بیشتر در شب، تماشای یک فیلم، خرید یک کتاب و یا اسباب بازی کوچک.
4. بلافاصله پس از انجام رفتار خوب باید برچسب را به کودک بدهید تا بچسباند.
برای تقویت انجام رفتاری که مدنظر شما است، باید بلافاصله پس از انجام آن کار برچسب را بدهید تا به پوستر دیواری بچسباند. این پاداش های خاص به کودک یادآوری می کند که دلیل دریافت این برچسب چیست. به عنوان مثال، زمانی که می بینید کودک شما اسباب بازی را به دوستش داده تا به صورت مشترک بازی کنند، این رفتار را به او بگویید و یک برچسب یا ستاره به او هدیه بدهید.
5. سعی کنید مثبت باشید.
اگر فرزند شما مدت زمان طولانی است که برچسب یا ستاره ای نگرفته، باز هم به این سیستم ادامه دهید. همچنین سعی نکنید با بیان جملاتی مانند: "من یک برچسب را از پوستر بر می دارم" یا "تو نتونستی تعداد برچسب هاتو بیشتر کنی" فرزند خود را تنبیه کنید. فقط او را تشویق کنید که به تلاش خود ادامه دهد.
6. استفاده از جدول پاداش را طولانی مدت ادامه ندهید.
پس از تغییر رفتار فرزندتان، می توانید به تدریج استفاده از جدول پاداش را کنار بگذارید. به عنوان مثال، ممکن است با افزایش مدت زمان بین دریافت برچسب ها یا چوب خط ها، به تدریج یک جدول پاداش را حذف کنید. مثلا اگر کودک شما هر روز برای خالی کردن ماشین ظرفشویی یک برچسب پاداش می گرفت، بهتر است دو روز یک بار این پاداش را بدهید، اما همچنان با بغل و بوسه از او تشکر کنید. هرگز به طور ناگهانی استفاده از جدول پاداش را متوقف نکنید، زیرا ممکن است فرزند شما دوباره به رفتار قبلی خود بازگردد.
7. رفتار کودک را ارزیابی کنید.
اگر کودک شما یک رفتار خاص و چالش برانگیز دارد، بهتر است قبل از استفاده از جدول پاداش، شدت رفتار او را اندازه گیری کنید و در طول استفاده از جدول نیز او را ارزیابی کنید.
به عنوان مثال، حساب کنید که کودک شما چند بار در روز کودک دیگری را کتک می زند و با شروع پاداش دادن این رفتار او را در جایی ثبت کنید و پس از گذشت چندین روز متوجه خواهید شد که آیا جدول پاداش مؤثر بوده یا خیر. استفاده از جدول های پاداش می تواند برای کودکان مبتلا به اوتیسم یا کودکان دارای معلولیت نیز موثر باشند.
فواید استفاده از جدول پاداش
اگر تلاش می کنید متوجه شوید که کودک شما چگونه رفتار خوبی دارد، بهتر است بر روی رفتارهای خوب او تمرکز کنید.
به عنوان مثال، ممکن است کودک شما روزی یکبار خواهر یا برادرش و یا دوستش را کتک بزند، باید به دنبال حداقل دو زمانی باشید که کودک شما با آنها به خوبی رفتار می کند و سریعا به این رفتار او پاداش دهید.
به یاد داشته باشید، به محض مشاهده این رفتار پاداش دهید تا کودک شما انگیزه داشته باشد. انتظارات در مورد اینکه رفتار کودک چقدر تغییر می کند باید مثبت و واقع بینانه باشد.
شما ممکن است قبل از تلاش برای یک تغییر بزرگ به دنبال تغییرات کوچک برای پاداش باشید. به عنوان مثال، اگر می خواهید کودک شما در مرتب کردن خانه بیشتر به شما کمک کند، باید برای شروع این کار، برای جمع کردن اسباب بازی هایش به او پاداش دهید و سپس به تدریج برای باقی کارهای او پاداش دهید تا نوبت به مرتّب کردن خانه برسد.
اگر برای تمام این رفتارهای خوب فقط یک برچسب به او هدیه دهید، ممکن است برای کودک جذابیت نداشته و خسته شود. برای جلوگیری از این اتفاق می توانید با همکاری هم یک لیست از پاداش های کوچک تهیه کنید. به عنوان مثال، برای بازی با پدر و مادر 5 برچسب نیاز است، برای بازی در پارک نیاز به 10 برچسب دارد و....
دریافت جایزه از راه های دیگر ممکن است مؤثر نباشد. به عنوان مثال، اگر فرزند شما به کلاس شنا می رود، پاداش دادن بازی در استخر برای کودک شما مؤثر نخواهد بود. اگر با وجود رعایت تمام موارد جدول تشویق کودکان باز هم کودک شما تغییر رفتار نداده است، بهتر است با یک مشاور کودک در این مورد مشورت کنید.
مطالعه بیشتر:
برخورد با رفتارهای بد کودکان چگونه باید باشد؟
بهترین روش برای تربیت فرزند در شرایط امروزی چیست؟
روش های تربیتی در سنین مختلف از نوزادی تا نوجوانی چیست؟
