کم آبی در نوزادان و علائم کم آبی در نوزادان چیست؟
کم آبی به شرایطی گفته می شود که مایعات کافی در بدن وجود نداشته باشد. بدن نوزاد شما تقریباً از 75٪ آب تشکیل شده است که جزء اصلی هر سلول است و برای کنترل دما و حفظ عملکردهای بدن بسیار حیاتی محسوب می شود. به همین سبب شناحت علائم کم آبی در نوزادان و اطلاع از روش های درمانی آن اهمیت بسیار زیادی دارد.
منظور از کم آبی در نوزادان چیست؟
هر روز نوزاد یا کودک شما از طریق دفع ادرار، اجابت مزاج ، تعریق، گریه و حتی تنفس آب بدن خود را از دست می دهد. این مایعات هر بار که شیر می خورند جایگزین می گردد. اما اگر نوزاد شما مایعات زیادی را از دست می دهد، به عنوان مثال از طریق استفراغ یا اسهال، درصورتی که آب از دست رفته جایگزین نگردد، ممکن است با مساله کم آبی در نوزادان مواجه شوید.
علائم کم آبی در نوزادان چیست؟
نوزادان می توانند به سرعت دچار کم آبی شوند. والدین همیشه به ویژه هنگامی که نوزاد بیمار است باید مراقب علائم کم آبی در نوزادان باشند. کم آبی در نوزادان در مواردی اتفاق می افتد که نوزاد به اسهال مبتلا می شوند یا مکررا استفراغ می کنند، بدن آنها بیش از حد گرم می شود و یا در شیر خوردن مشکل دارند، مانند زمان دندان درآوردن. با این حال توجه داشته باشید که نوزادان بدون هیچ یک از این شرایط نیز می توانند دچار کم آبی شوند.
شایع ترین علائم کم آبی در نوزادان عبارتند از:
- ادرار غلیظ که بسیار زرد یا نارنجی تیره به نظر می رسد
- خشکی لب ها
- دهان خشک
- خواب آلودگی بیش از حد
- تحریک پذیری
- کمتر از شش پوشک مرطوب در یک دوره 24 ساعته
- علاقه ای به مکیدن بطری یا سینه مادر ندارد
- وقتی کودک شما بیش از حد گریه می کند و اشک نریزد (گریه بدون اشک)
- فونتانل یا ملاج های فرو رفته روی سر نوزاد
علت کم آبی در نوزادان چیست؟
کم آبی بدن در نوزادان و شیرخواران معمولاً نتیجه عدم مصرف مایعات کافی برای جایگزینی آنچه در طی روز از دست می رود است. شیرخواران و کودکان بیشتر از نوزادان در اثر بیماری و تب دچار کم آبی می شوند. مهم ترین علل کم آبی در نوزادان شامل:
- مسائل مربوط به شیردهی: نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می کنند ممکن است دچار کمبود آب شوند در صورتی که نوزاد سینه مادر یا شیشه را به درستی مک نزند یا مادر به اندازه کافی شیر ندهد یا در تولید مقدار شیر مادر مشکلی وجود داشته باشد امکان بروز کم آبی در نوزادان هست.
- مسائل مربوط به تغذیه با بطری: نوزادانی که از شیشه تغذیه می کنند،در صورتی که بطری به مقدار کافی شیر خشک نداشته باشد ممکن است دچار کمبود آب شوند.
- اسهال: اگر کودک شما دچار اسهال شود احتمال کم آبی در نوزادان زیاد است. از دست دادن بیش از حد مایعات از طریق روده می تواند خطرناک باشد.
- تب: در اثر افزایش دمای بدن، نوزاد شما می تواند مایعات بیشتری را از دست بدهد. بعلاوه، نوزادان ممکن است وقتی تب دارند به درستی شیر نخورند که خود مشکل را دو چندان خواهد کرد.
- قرار گرفتن در معرض گرمای بیش از حد: دمای بالا، رطوبت شدید هوا یا گذراندن زمان زیاد در فضای باز زیر آفتاب گرم می تواند باعث تعریق و تبخیر مایعات از طریق پوست نوزاد شود.
- امتناع از غذا خوردن: نوزادان در صورت درد شکم، درد دندان و ... خوب نمی توانند از پستان یا بطری شیر بخورند. گرفتگی بین گوش درد یا گلو درد می تواند در مکیدن و بلع اختلال ایجاد کند.
- استفراغ: هنگامی که نوزادان نتوانند شیر خورده را در معده نگه دارند و استفراغ کنند، مایعات بدن خود را از دست خواهند داد. استفراغ مکرر می تواند به سرعت منجر به کم آبی بدن شود.
درمان کم آبی در نوزادان چیست؟
اگر نوزاد شما علائم احتمالی کم آبی را نشان می دهد، باید با پزشک تماس بگیرید. اگر علائم یا نشانه های طولانی مدت یا شدیدی دارد، یا نگران هستید که کم آبی به او آسیب بزند، به اورژانس مراجعه کنید. درمان کم آبی در نوزادان به علت و شدت آن بستگی دارد.
چه موقع برای کم آبی در نوزادان با دکتر تماس بگیریم؟
درصورت مشاهده علائم زیر، تماس با متخصص اطفال ضروری است.
- اگر فونتانل یا همان ملاج های سر کودک به شدت فرو رفته شده
- بیش از هشت ساعت اسهال دارد
- نمی تواند شیر بخورد
- زیر سه ماه است و تب دارد
- بعد از دو بار شیر خوردن پشت سر هم استفراغ می کند
آیا کم آبی در نوزادان خطرناک است؟
کم آبی در نوزادان در موارد شدید می تواند برای نوزاد شما یک وضعیت بسیار خطرناک و حتی تهدید کننده زندگی باشد. در صورت نگرانی از تماس با پزشک خود و یا رفتن به اورژانس دریغ نکنید.
برای درمان کم آبی بدن نوزادان در خانه چه کنیم؟
اگر علائم خفیف باشد، ممکن است پزشک به شما بگوید که درمان کم آبی در نوزادان را در خانه شروع کنید و به دقت علائم را کنترل کنید.
- اگر به شما می گویند مایعی از طریق دهان برای آبرسانی به نوزاد بدهید، دستورالعمل های پزشک را دنبال کنید. با این حال بدون اینکه ابتدا با پزشک خود صحبت کنید، نباید به کودک خود آب، آبمیوه، نوشابه، پودر او آر اس یا هر دارویی برای استفراغ یا اسهال بدهید زیرا دادن مایع اشتباه و یا مقدار آن باعث تشدید کمبود آب بدن می شود.
- از مقدار تغذیه و تعداد پوشک مرطوب کودک خود مطلع باشید.
- اگر دمای هوا بسیار گرم است و نوزاد گرمش شده، او را به مکان خنک منتقل کنید و لباس یا پتو را بیش از حد از نوزاد جدا کنید.
- در شیردهی مصمم تر باشید و تا می توانید به نوزاد شیر بدهید.
چه زمانی برای درمان کم آبی در نوزادان باید به متخصص مراجعه کنیم؟
اگر نوزاد شما یک نوزاد تازه متولد شده یا زیر سه ماه است، پزشک شما احتمالاً می خواهد او را برای معاینه ببیند. اگر اسهال یا بیماری دیگر طولانی شده باشد، پزشک احتمالاً خواهان دیدن دلبند شما بدون توجه به سن او است.
در صورت شیردهی مادر، پزشک ممکن است بخواهد روش شیردهی نوزاد را بررسی کند. اگر شیر می دهید و نوزادتان شیر مادر کافی دریافت نمی کند، ممکن است به شما توصیه شود با یک مشاور شیردهی مشورت کنید و یا از شیرخشک مکمل استفاده کنید.
اگر اسهال نوزاد به دلیل عفونت باشد، پزشک ممکن است برای درمان بیماری دارو تجویز کند.
چه زمانی نوزاد باید برای کم آبی در بیمارستان بستری شود؟
اگر کم آبی بدن شدید شود، ممکن است لازم باشد نوزادتان مدتی در بیمارستان بستری گردد. در بیمارستان، پزشک می تواند میزان دریافت و دفع مایعات او را کنترل کند. همچنین درصورت نیاز ممکن است سرم به نوزاد شما بدهد تا مایعات از دست رفته را جایگزین کند، خصوصاً اگر نوزاد خوب غذا نمی خورد یا استفراغ شدید و اسهال دارد. آنها همچنین ممکن است برای درمان هر بیماری یا علت زمینه ای دلبندتان دارو تجویز کنند.
برای جلوگیری از کم آبی در نوزادان چه کنیم؟
بهترین راه برای کنترل کم آبی بدن نوزاد این است که نه تنها علائم را بشناسید و علل را بفهمید بلکه باید بدانید که چگونه از بروز آن جلوگیری کنید.
به نوزاد خود به طور مکرر شیر دهید
اگر شیردهی دارید هر دو ساعت 20 دقیقه به نوزاد شیر بدهید. نوزادان خواب آلود را بیدار كنید تا شیر بخورند. برای نوزادانی که مکررا دچار کم آبی می شوند، قطع شیر شبانه گزینه خوبی نیست.
آیا باید همچنان به نوزادی که اسهال و استفراغ دارد شیر بدهیم؟
اگر متخصص عدم شیردهی را برای چند ساعت توصیه نکرده، برای جلوگیری از اسهال یا استفراغ، شیردهی را متوقف نکنید. کودک شما برای جایگزینی مایعات از دست رفته خود به شیر بیشتری احتیاج دارد، بنابراین تا زمانی که نوزادتان بیمار است و تحت معالجه قرار دارد، شیردهی دو ساعت یکبار را ادامه دهید.
پوشک مرطوب و افزایش وزن را کنترل کنید
از تعداد پوشک های مرطوب نوزاد خود در روز مطلع شوید و برای معاینه منظم و مناسب نوزادان به پزشک متخصص مراجعه کنید تا افزایش وزن سالم را کنترل کند.
از گرمای شدید دور بمانید
سعی کنید نوزاد تازه متولد شده را در صورت گرم یا شرجی بودن هوا به بیرون از منزل نبرید. اگر نیاز به بیرون رفتن دارید، نوزاد خود را در سایه و تا حد ممکن خنک نگه دارید. نوزادان همچنین می توانند در داخل یک اتاق گرم یا اتومبیل بیش از حد گرم شوند خصوصا در فضاهای بسته و شلوغ.
از دادن آب خودداری کنید
برای جلوگیری از کم آبی بدن لازم نیست بین شیردهی یک بطری آب به شیرخواران زیر شش ماه بدهید. آب تعادل الکترولیت های بدن شیرخواران زیر شش ماه را بر هم زده و شرایط را بدتر خواهد کرد.
از شیوع میکروب جلوگیری کنید
دستان خود را به خصوص قبل از تهیه بطری شیر و بعد از تعویض پوشک یا استفاده از دستشویی، مرتباً بشویید. همچنین می توانید به اعضای خانواده و دوستان خود یادآوری کنید که باید دستهای خود را بشویند و از آنها بخواهید که در صورت بیماری به ملاقات فرزند شما نیایند، خصوصاً وقتی نوزاد تازه متولد شده دارید.
در انتها اگر علائمی از کم آبی در نوزادان را مشاهده می کنید یا حتی فقط در مورد الگوی شیر خوردن، افزایش وزن یا میزان آبرسانی بدن آنها نگران هستید، همیشه با پزشک کودک خود مشورت کنید.
مطالعه بیشتر:
آنچه که در مورد آب دادن به نوزاد باید بدانید
اسهال نوزاد، از علت تا درمان آن چگونه است؟
از چند ماهگی باید به نوزاد آب بدهیم و نحوه آب دادن به نوزاد
سرم خوراکی چیست و چه زمانی می توانیم آن را به کودک بدهیم؟
