چگونه از ملاج نوزاد مراقبت کنیم وفونتانل یا ملاج نوزاد چیست؟

فونتانل یا ملاج نوزاد چیست؟

فونتانل شکافی در جمجمه کودک است که در آن استخوان ها هنوز رشد نکرده و بسته نشده اند. اگرچه ممکن است این نواحی از سر کودک شما رشد نیافته به نظر برسند، اما فونتانل در واقع یک قسمت مهم از رشد طبیعی نوزاد است. آنها دو نقش مهم برای فرزند شما دارند.

1- تولد: با گذاشتن فضا برای حرکت استخوان های جمجمه در حین زایمان، فونتانل ها اجازه می دهد تا سر نوزاد شما از طریق کانال باریک زایمان عبور کند بدون اینکه به مغز آسیب برساند.

2- رشد: سر کودک در طول دو سال اول بیش از هر زمان دیگری در زندگی او رشد می کند. فضاهای بین استخوان های جمجمه در این دوره از رشد سریع، فضای مورد نیاز برای انبساط مغز را فراهم می کنند.

انواع ملاج نوزاد

اکثر مردم در مورد نقطه نرم بزرگ بالای سر نوزاد اطلاع دارند، اما این تنها مورد نیست. یک نوزاد تازه متولد شده دارای دو فونتانل است.

• فونتانل قدامی: در بالای سر واقع شده است، این فونتانل الماس شکل همان فضایی است که اکثر مردم آن رابه عنوان "لکه نرم" می شناسند. ابعاد آن هنگام تولد حدود 5/2 تا 5/6 سانتی متراست، اما می تواند بزرگتر یا کوچکتر باشد.
• *فونتانل خلفی(عقبی): این دهانه کوچکتر در پشت جمجمه کودک به شکل مثلث است. اندازه آن معمولاً هنگام تولد کمتر از 5/1 سانتی متر است.

تا چه زمانی ملاج نوزاد سفت میشود؟

استخوان های جمجمه در دوران کودکی کاملاً بسته نمی شوند زیرا مغز هنوز برای رشد نیاز به فضا دارد. با این حال، هنگامی که استخوان ها تا حدی رشد می کنند که فضای باز را پر می کنند، بسته به حساب می آیند.

فونتانل ها به ترتیب زیر بسته می شوند:

*فونتانل خلفی: بین 1 تا 2 ماه

*فونتانل قدامی: بین 9 تا 18 ماه

لیست بالا محدوده ای از متوسط زمان بسته شدن فونتانل ها است. فونتانل می تواند زودتر یا دیرتر بسته شود و هنوز طبیعی باشد.

چگونه از ملاج نوزاد مراقبت کنیم؟

اگرچه مراقبت از ملاج نوزاد شما پیچیده نیست، اما شامل درک چیزهای طبیعی و دانستن اینکه باید مراقب چه چیزی باشید، است. در اینجا برخی از مواردی که باید بدانید وجود دارد.

• ملاج های نوزاد شما باید در جلو سرشان صاف به نظر برسند. آنها نباید متورم و برجسته یا فرو رفته در جمجمه کودک شما به نظر برسند.
• هنگامی که انگشتان خود را به آرامی بالای سر نوزاد خود قرار می دهید، لکه نرم باید نرم و صاف با یک انحنای خفیف به سمت پایین باشد.

آیا برجسته بودن ملاج نوزاد طبیعی است؟

هنگامی که کودک شما گریه می کند، استفراغ می کند یا دراز کشیده است، ممکن است فونتانل قدامی برجسته به نظر برسد یا مانند برآمدگی باشد. در صورتی که این وضعیت در هنگامی که کودک به حالت ایستاده و آرام قرار گیرد، به حالت عادی باز می گردد، جای نگرانی وجود ندارد.

علت نبض زدن ملاج نوزاد چیست؟

ممکن است متوجه شوید که به نظر می رسد فونتانل با ضربان قلب کودک شما ریتم ضربان دار است. این نیز کاملا طبیعی است و نشان عبور خون در عروق سر نوزاد است. 

اگرچه لکه نرم فضایی بین استخوان های جمجمه است، اما غشای سخت روی دهانه از بافت نرم و مغز داخل آن محافظت می کند. بنابراین شما می توانید:

• سر کودک خود را لمس کنید، حتی در محل نرم آن
• مو و پوست سر آنها را بشویید
• از برس کودک یا شانه مو برای آنها استفاده کنید
• یک سربند زیبا بزنید
• به سایر فرزندان خود اجازه دهید کودک را در آغوش بگیرند و او را لمس کنند (با نظارت)

مانند سایر موارد مراقبت از نوزاد خود، همیشه مطمئن شوید که کودک خود را به آرامی جابجا کنید. با تمرین اعتماد به نفس بیشتری پیدا خواهید کرد. تا زمانی که به لک نرم کودک خود فشار وارد نکنید، نیازی نیست نگران آسیب دیدن او باشید.

نگرانی ها در مورد نقاط نرم کودک

فونتانل می تواند سرنخ هایی درباره سلامتی کودک به شما ارائه دهد. در اینجا معنی برخی از تغییرات در فونتانل کودک بیان شده است.

فرورفتگی ملاج نوزاد چه معنایی دارد؟

طبیعی است که فونتانل دارای انحنای اندکی به سمت داخل باشد. با این حال، یک فونتانل که در سر کودک شما فرو رفته باشد می تواند نشانه کمبود آب بدن باشد، این امر زمانی اتفاق می افتد که آنها مایعات کافی نمی نوشند یا مایعات بیشتری از میزان مصرف خود را از دست می دهند.کودک شما در وضعیت های زیر می تواند دچار کمبود آب بدن شود:

• در شیرخوردن از پستان یا بطری مشکل دارد
• اسهال، استفراغ یا تب داشته باشد
• زمان زیادی را در یک محیط گرم بگذراند و بیش از حد گرم شود

از دیگر علائم کمبود آب بدن می توان به عدم ادرار کافی، خواب آلودگی بیش از حد، تحریک پذیری، خشکی دهان و گریه بدون اشک اشاره کرد.

کم آبی بدن در نوزادان و کودکان خردسال یک فوریت پزشکی محسوب می شود. اگر کودک شما علائم کم آبی را نشان می دهد و یا متوجه شدید که فونتانل او فرو رفته است، بلافاصله با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.

برآمدگی ملاج نوزاد چه معنایی دارد؟ 

همانطور که در بالا ذکر شد، طبیعی است که فونتانل کودک هنگام گریه یا استفراغ کمی بلند شود. هر دوی این کارها فشار داخل جمجمه را به طور خلاصه افزایش می دهند.با این حال، اگر هنگام توقف گریه یا هنگام استراحت کودک، فونتانل کودک همچنان برآمده باشد و تورم و سفتی را احساس کنید، این می تواند نشانه یک مشکل باشد.

فونتانل برآمده می تواند به معنای تجمع مایعات یا تورم در مغز باشد. اینها شرایط خطرناکی هستند که نیاز به درمان فوری پزشکی دارند.

اگر مشاهده کردید که لکه نرم کودک شما سختی شده یا برآمده است، با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.

آیا بزرگ بودن ملاج نوزاد غیرطبیعی است؟

یک لکه نرم که به طور غیرعادی بزرگ باشد یا در چارچوب زمانی پیش بینی شده بسته نشود، می تواند نشانه برخی از شرایط پزشکی مانند کم کاری تیروئید، سندرم داون یا راشیتیسم باشد (بیماری ناشی از کمبود ویتامین D)

ملاج نوزاد تا چه زمانی باید بسته شود؟

اگر نگران هستید که بعد از گذشت حدود 1 سال نقطه نرم کودک بسته نشده است، با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید. پزشک متخصص اطفال از بدو تولد تا زمان بسته شدن فونتانل های کودک شما را کنترل می کند. اگر از اندازه یا ظاهر آنها نگران هستید، حتما نگرانی های خود را بیان کنید.

آیا خیلی زود بسته شدن ملاج نوزاد خطرناک است؟

بله. اگرچه این مورد نادر است، اما گاهی ممکن است که فونتانل خیلی زود بسته شود. گاهی اوقات لکه های نرم به راحتی احساس نمی شوند و ممکن است بسته به نظر برسند، اما هنوز باز هستند.

جوش خوردن زودرس استخوان های جمجمه وضعیتی است که به آن کرانیوسینوستوز گفته می شود. رشد مغز و شکل سر کودک می تواند تحت تأثیر این شرایط قرار گیرد.

یکی دیگر از نتایج خیلی زود جوش خوردن استخوان های جمجمه می تواند ایجاد فشار در داخل جمجمه کودک باشد. در حالی که مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) گزارش می دهند که موارد بسیار خفیف کرانیوسینوستوز ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد، در بسیاری از موارد برای کاهش فشار و رشد طبیعی مغز به جراحی نیاز است.

آیا ملاج های نوزاد در شکل سر او تاثیری دارند؟

فونتانل ها در شکل سر کودک نقش دارند. از آنجا که فضای لازم برای حرکت استخوان ها در سال اول زندگی وجود دارد، هرگونه فشار به جمجمه می تواند بر شکل آن تأثیر بگذارد. دو مسئله معمول شکل سر عبارتند از:

سر قالب دار

مدت زمان ماندن سر کودک در کانال تولد و فشار وارد بر جمجمه می تواند تعیین کند که سر کودک پس از زایمان چگونه است.

به خصوص اگر زایمان واژینال طولانی یا دشواری داشته باشید، ممکن است سر کودک شما به شکل مخروطی یا حتی پرچین باشد. در طی چند روز، این حالت به شکل گردتری که انتظار داشتید تبدیل می شود.

سر تخت

تا زمانی که استخوان جمجمه بسته شود و استخوان های جمجمه به هم متصل شوند، شکل سر کودک می تواند تغییر کند.

اگر کودک شما برای خوابیدن به پشت دراز بکشد و مدت زمان طولانی بیدار بر روی صندلی ماشین بنشیند، پشت سر او می تواند صاف شود، این وضعیت به عنوان پلاژیوسفالی موضعی شناخته می شود.

برای شکل گیری صحیح ملاج های نوزاد چه کنیم؟

برای  شکل گیری صحیح ملاج های نوزاد و جلوگیری از فشار طولانی مدت به یک ناحیه از سر کودک خود، مرتباً موقعیت او را در طول روز تغییر دهید. فرزندتان را به پشت بخوابانید تا بخوابد، اما بعد از بیداری به پشت سر او استراحت دهید.

می توانید برخی از این وضعیت ها را امتحان کنید تا پشت سر کودک استراحت کند.

• کودک خود را در آغوش بگیرید
• از بند حمایل نوزاد استفاده کنید
• به آنها اجازه دهید مدت کوتاهی روی شکم خود بمانند
• به آنها چیزهایی بدهید که بتوانند نگاه کنند که وقتی به پشت هستند، سرشان را از این طرف به آن طرف بچرخاند

سخنی با خوانندگان

پزشک ملاج نوزاد شما را از بدو تولد بررسی می کند. هر زمان که پزشک، ماما یا پرستار کودک شما را معاینه می کنند، نظارت ادامه خواهد داشت و همچنین می توانید نقطه نرم کودک خود را در خانه بررسی کنید. اگرچه کار خاصی برای مراقبت از فونتانل لازم نیست، خوب است کمی درباره آنها بدانید.دانستن اینکه چرا فونتانل ها آنجا هستند و شکل ظاهری آنها چگونه است می تواند به شما کمک کند تا هنگام مراقبت از کودک، اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید. اگر نگران هستید و یا در مورد نقاط نرم کودک خود سوالی دارید، با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید.

مطالعه بیشتر: 

نواحی نرم سر نوزاد (ملاج)

میکروسفالی یااندازه کوچکتر سر نوزاد Microcephaly

انواع تغییر شکل سر نوزاد در زایمان طبیعی و روش های درمان آن

ماکروسفالی و یا داشتن سر بزرگتر از حد معمول در نوزادان چیست؟