علائم انسفالیت یا ورم مغزی درنوزادان و کودکان چیست؟
انسفالیت التهاب بافت مغز است. شایعترین علت آن عفونتهای ویروسی است. در موارد نادر می تواند توسط باکتری ها یا حتی قارچ ها نیز ایجاد شود. انسفالیت یک بیماری نادر و در عین حال جدی است که می تواند زندگی را تهدید کند. در صورت بروز علائم انسفالیت باید سریعاً با پزشک تماس بگیرید.
انواع انسفالیت یا ورم مغزی
انسفالیت یا ورم مغزی دو نوع اصلی دارد: اولیه و ثانویه. انسفالیت اولیه زمانی اتفاق می افتد که ویروس مستقیماً مغز و نخاع را آلوده کند. انسفالیت ثانویه زمانی اتفاق می افتد که عفونت در جای دیگری از بدن شروع شود و سپس به مغز شما منتقل شود.
علائم انسفالیت چیست؟
علائم انسفالیت ممکن است از خفیف تا شدید متفاوت باشد.
علائم خفیف عبارتند از:
• تب
• سردرد
• استفراغ
• گرفتگی گردن
• بی حالی (خستگی)
علائم شدید عبارتند از:
• تب 39.4 درجه سانتیگراد یا بالاتر
• گیجی
• خواب آلودگی
• توهم
• تند شدن حرکات
• کما
• تشنج
• تحریک پذیری
• حساسیت به نور
• بیهوشی
علائم انسفالیت یا ورم مغزی درنوزادان و کودکان چیست؟
نوزادان و کودکان خردسال علائم متفاوتی از خود نشان می دهند. اگر فرزند شما یکی از موارد زیر را تجربه کرد فوراً با پزشک تماس بگیرید:
• استفراغ
• فونتانل برآمده (لک نرم در پوست سر)
• گریه مداوم
• سفتی بدن
• اشتهای ضعیف
چه عواملی باعث انسفالیت می شوند؟
بسیاری از ویروسها می توانند باعث انسفالیت شوند. دسته بندی علل بالقوه در سه گروه شامل:
ویروس های رایج، ویروس های دوران کودکی و ویروس های آربوویروس.
ویروس های رایج
رایج ترین ویروسی که در کشورهای پیشرفته باعث انسفالیت می شود، هرپس سیمپلکس است. ویروس تبخال به طور معمول از طریق یک عصب به پوست منتقل شده و باعث زخم می شود. با این حال در موارد نادر ویروس به مغز منتقل می شود.
این شکل از انسفالیت معمولاً بر لوب تمپورال، بخشی از مغز که حافظه و گفتار را کنترل می کند، تأثیر می گذارد. همچنین می تواند بر لوب پیشانی، بخشی که احساسات و رفتار را کنترل می کند نیز تأثیر بگذارد. انسفالیت ناشی از تبخال خطرناک است و می تواند منجر به آسیب شدید مغزی و مرگ شود.
سایر ویروس های رایج که می توانند باعث انسفالیت شوند عبارتند از:
• اوریون
• ویروس اپشتین بار
• ایدز
ویروس های دوران کودکی
واکسن ها می توانند از ویروس های که می توانند باعث ایجاد انسفالیت شوند، جلوگیری کنند. بنابراین این نوع انسفالیت امروزه نادر است. برخی از ویروس های دوران کودکی که می توانند باعث انسفالیت شوند عبارتند از:
• آبله مرغان (بسیار نادر)
• سرخک
• سرخچه
آربو ویروس ها
آربو ویروس ها ویروسهایی هستند که توسط حشرات حمل می شوند. نوع آربو ویروس منتقل شده به حشره بستگی دارد. در زیر انواع مختلف آروب ویروس ها آورده شده است:
• انسفالیت کالیفرنیا (آنسفالیت La Crosse نیز نامیده می شود) از طریق گزش پشه منتقل می شود و عمدتا کودکان را درگیر می کند.
• انسفالیت سنت لوئیس در نواحی میانه غرب و ایالت های جنوبی رخ می دهد. این یک ویروس خفیف است و علائم کمی ایجاد می کند.
• ویروس نیل غربی اغلب در آفریقا و خاورمیانه یافت می شود. با این حال ، ممکن است در ایالات متحده رخ دهد. معمولاً نسبتاً خفیف است و علائم شبیه آنفولانزا ایجاد می کند. با این حال، این می تواند در میان افراد مسن و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف کشنده باشد.
• آنسفالیت کلرادو (تب کنه کلرادو نیز نامیده می شود) توسط کنه چوبی ماده منتقل می شود. این یک بیماری خفیف است و بیشتر افراد به سرعت بهبود می یابند.
• انسفالیت اسب شرقی توسط پشه ها پخش می شود. هم انسان و هم اسب را تحت تأثیر قرار می دهد. اگرچه نادر است، اما میزان مرگ و میر آن 33 درصد تخمین زده شده.
• بیماری جنگل کیاسانور از طریق گزش کنه منتقل می شود. افراد همچنین می توانند با نوشیدن شیر خام از بز، گوسفند یا گاو آن را دریافت کنند. شکارچیان، مسافران و کشاورزان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
عوامل خطر انسفالیت چیست؟
گروه هایی که بیشتر در معرض خطر انسفالیت هستند شامل:
• افراد مسن
• نوزادان و شیرخواران زیر 1 سال
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
اگر در منطقه ای که پشه ها یا کنه ها رایج است زندگی کنید ممکن است خطر ابتلا به انسفالیت نیز برایتان بیشتر باشد. پشه ها و کنه ها می توانند ویروس هایی را منتقل کنند که باعث انسفالیت می شوند. در تابستان یا پاییز هستید که این حشرات بیشتر فعال هستند، احتمال ابتلا به این بیماری نیز بیشتر است.
آیا واکسن MMR می تواند سبب انسفالیت در نوزاد شود؟
اگرچه واکسن MMR (سرخک، اوریون، سرخچه) از لحاظ ایمنی بوده و موثر سابقه طولانی دارد، اما در موارد نادر باعث انسفالیت شده است. تقریباً از هر 3 میلیون شیرخوار که این واکسن دریافت می کنند، نفر به آنسفالیت مبتلا می شود. با این حال، این آمار برای کودکانی که واکسن دریافت نمی کنند بسیار چشمگیر است. بنابراین احتمال انسفالیت دلیلی برای واکسن نزدن نیست!!!
چگونه انسفالیت تشخیص داده می شود؟
پزشک ابتدا از شما در مورد علائمتان سوال می کند. در صورت مشکوک بودن به انسفالیت، ممکن است آزمایشات زیر را انجام دهد.
نمونه برداری از مایع مغزی نخاعی
در این روش، پزشک یک سوزن را در قسمت پایین کمر شما قرار می دهد تا از مایع نخاع نمونه گیری کند. آنها نمونه را از نظر وجود علائم عفونت آزمایش می کنند.
تصویربرداری از مغز با سی تی اسکن یا MRI
سی تی اسکن و MRI تغییرات در ساختار مغز را تشخیص می دهند. آنها می توانند سایر توضیحات احتمالی علائم، مانند تومور یا سکته را رد کنند. برخی ویروس ها تمایل دارند که مناطق خاصی از مغز را تحت تأثیر قرار دهند. دیدن اینکه چه قسمت هایی از مغز شما تحت تأثیر قرار گرفته است می تواند به شما در تعیین نوع ویروس کمک کند.
الکتروانسفالوگرام (EEG)
EEG برای ثبت فعالیت مغز از الکترودها (دیسک های کوچک فلزی با سیم) متصل به پوست سر استفاده می کند. EEG ویروسی که باعث انسفالیت می شود را تشخیص نمی دهد، اما الگوهای خاصی در EEG ممکن است متخصص مغز و اعصاب شما را از منبع عفونی علائم شما مطلع کند. انسفالیت در مراحل بعدی می تواند منجر به تشنج و کما شود. به همین دلیل EEG در تعیین مناطقی از مغز که تحت تأثیر آن قرار گرفته و انواع امواج مغزی که در هر منطقه ایجاد می شود مهم است.
آزمایش خون
آزمایش خون می تواند نشانه هایی از عفونت ویروسی را نشان دهد. آزمایش خون به ندرت به تنهایی انجام می شود. آنها معمولاً به همراه سایر آزمایشات به تشخیص انسفالیت کمک می کنند.
نمونه برداری از مغز
در بیوپسی مغز، پزشک نمونه های کوچکی از بافت مغز را برای تشخیص دقیق عفونت خارج می کند. این روش به ندرت انجام می شود زیرا خطر عوارض زیادی وجود دارد. این کار معمولاً فقط در صورتی انجام می شود که پزشکان نتوانند علت تورم مغز را تشخیص دهند یا زمانی که درمان جواب نمی دهد.
چگونه انسفالیت درمان می شود؟
داروهای ضد ویروسی می توانند به درمان آنسفالیت ناشی از ویروس تبخال کمک کنند اما در درمان سایر اشکال انسفالیت موثر نیستند. در حقیقت درمان اغلب بر رفع علائم متمرکز است. این درمان ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
•مسکن برای کاهش درد
• کورتیکواستروئیدها (برای کاهش التهاب مغز)
• تهویه مکانیکی (برای کمک به تنفس)
• داروهای ضدتشنج (برای جلوگیری یا درمان تشنج)
• آرامبخش ها (برای درمان بی قراری، پرخاشگری و تحریک پذیری)
ممکن است لازم باشد در طول درمان به خصوص با تورم مغزی و تشنج در بیمارستان بستری شوید.
عوارض مرتبط با انسفالیت چیست؟
بیشتر افرادی که مبتلا به انسفالیت شدید تشخیص داده می شوند، عوارضی را تجربه می کنند. عوارض ناشی از انسفالیت می تواند شامل موارد زیر باشد:
• از دست دادن حافظه
• تغییرات رفتاری / شخصیتی
• صرع
• خستگی شدید
• ضعف جسمی
• ناتوانی ذهنی
• عدم هماهنگی عضلات
• مشکلات بینایی
• مشکلات شنوایی
• مسائل گفتاری
• کما
• تنفس دشوار
• مرگ
عوارض بیشتر در گروه های خاصی ایجاد می شود، مانند:
• افراد مسن
• افرادی که علائم مشابه کما داشته اند
• افرادی که بلافاصله تحت درمان قرار نگرفتند
چشم انداز طولانی مدت برای فرد مبتلا به انسفالیت چیست؟
چشم انداز سلامتی بیمار به شدت التهاب بستگی خواهد داشت. در موارد خفیف انسفالیت، با درمان مناسب، التهاب ظرف چند روز برطرف می شود. برای افرادی که به موارد شدید مبتلا می شوند، ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد تا بهتر شوند. گاهی اوقات این عارضه می تواند باعث آسیب دائمی مغز یا حتی مرگ شود.
افراد مبتلا به انسفالیت ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
• فلج
• از دست دادن عملکرد مغز
• مشکلات گفتاری، رفتاری، حافظه و تعادل
بسته به نوع و شدت انسفالیت، ممکن است لازم باشد درمان اضافی انجام شود، از جمله:
• فیزیوتراپی: برای بهبود قدرت، هماهنگی، تعادل و انعطاف پذیری عضلات
• کاردرمانی: برای کمک به رشد مجدد مهارتهای روزمره
• گفتار درمانی: برای کمک به یادگیری مجدد کنترل عضلات مورد نیاز برای صحبت کردن
• روان درمانی: برای کمک به استراتژی های مقابله ای، اختلالات خلقی، یا تغییرات شخصیتی
آیا می توان از انسفالیت پیشگیری کرد؟
انسفالیت همیشه قابل پیشگیری نیست، اما می توانید با واکسیناسیون در برابر ویروس هایی که می توانند باعث انسفالیت شوند، خطر ابتلا را کاهش دهید. همچنین مطمئن شوید که فرزندان شما واکسن این ویروس ها را دریافت می کنند. در مناطقی که پشه و کنه رایج است، از مواد دافع حشرات استفاده کنید و آستین و شلوار بلند بپوشید.
مطالعه بیشتر:
ورم مغز استخوان چیست و چگونه درمان می شود؟
ملاج برآمده نوزاد و علت برجستگی ملاج نوزاد چیست؟
فلج مغزی در کودکان و علائم فلج مغزی در کودکان چیست؟
