انواع سردرد و علت و روش های درمان هر کدام چیست؟

انواع سردردها

بسیاری از ما با نوعی درد ضربان دار، ناراحت کننده و پریشان کننده سر آشنا هستیم. سر درد انواع مختلفی دارد. این مقاله 10 نوع مختلف سر درد را توضیح می دهد:

• سر دردهای تنشی
• سر دردهای دسته ای
• سر دردهای میگرنی
• آلرژی یا سر دردهای سینوسی
• سر دردهای هورمونی
• سر درد کافئین
• سر دردهای ناشی از فعالیت
• سر دردهای فشار خون بالا
• سر دردهای برگشتنی
• سر دردهای پس از سانحه

سازمان بهداشت جهانی اشاره کرده است که تقریباً همه انسان ها هر چند وقت یکبار دچار سر درد می شوند. اگرچه سر درد را می توان به عنوان درد "در هر ناحیه از سر" تعریف کرد، اما علت، طول مدت و شدت آن می تواند بسته به نوع سر درد متفاوت باشد.

چه زمانی باید فورا برای سردرد به دکتر مراجعه کنیم؟

در بعضی موارد، سر درد ممکن است به فوریت پزشکی نیاز داشته باشد. اگر همراه با سر درد یکی از علایم زیر را دارید، فوراً به مراقبت پزشکی بپردازید:

• گرفتگی گردن
• خارش
• بدترین سر دردی که تاکنون داشته اید
• استفراغ
• گیجی
• لکنت زبان
• هرگونه تب از 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر
• فلج در هر قسمت از بدن یا از دست دادن بینایی

اگر سر درد شما شدت کمتری دارد، ادامه مطلب را بخوانید تا بیاموزید چگونه نوع سر دردی را که احساس می کنید، شناسایی کنید و اینکه برای تسکین علائم خود چه کاری می توانید انجام دهید.

شایع ترین سر دردهای ابتدایی

سر دردهای اولیه هنگامی بروز می کنند که درد در سر شما ایجاد شود. به عبارت دیگر، سر درد شما توسط چیزی که بدن شما با آن دست به گریبان است مانند بیماری یا آلرژی ایجاد نمی شود.

این سر دردها می توانند اپیزودیک یا مزمن باشند:

- سر دردهای اپیزودیک ممکن است گاهگاهی یا حتی هر چند وقت یک بار رخ دهند. این نوع سر دردها می توانند از نیم ساعت تا چند ساعت دوام بیاورند.

- سر دردهای مزمن متداوم تر هستند. آنها بیشتر روزهای ماه اتفاق می افتند و می توانند چند روز ادامه داشته باشند. در این موارد، یک برنامه کنترل درد لازم است.

1- سردردهای تنشی

اگر سر درد تنشی دارید، ممکن است یک احساس درد مبهم در سراسر سر خود داشته باشید. این درد ضربان دار نیست. حساسیت در اطراف گردن، پیشانی، پوست سر یا عضلات شانه شما نیز ممکن است رخ دهد. هر کسی ممکن است دچار سر درد تنشی شود و اغلب به دلیل استرس ایجاد می شود.

مسکن های درد بدون نسخه ممکن است برای تسكین علائم گاه به گاه شما کافی باشد. این مسکن ها شامل انواع زیر می باشد:

• آسپرین
• ایبوپروفن (ادویل)
• ناپروکسن
• استامینوفن و کافئین، مانند سردرد تنشی اکسدرین

اگر این داروها به شما کمک نمی کند، پزشک ممکن است داروهای دیگر را توصیه کند. این داروهای نسخه ای می توانند شامل ایندومتاسین، ملوکسیکام (موبیک) و کتورولاک باشد. هنگامی که سر درد تنشی مزمن می شود، ممکن است یک اقدام متفاوت برای رفع علت اصلی سردرد پیشنهاد شود.

2- سردردهای دسته ای

سر دردهای دسته ای با درد و سوزش مشخص می شوند. این نوع سردردها همزمان یا پشت یک چشم یا در یک طرف صورت اتفاق می افتند. گاهی اوقات تورم، قرمزی، گرگرفتگی و تعریق می تواند در طرفی که تحت تأثیر سر درد قرار دارد، رخ دهد. گرفتگی بینی و آبریزش از چشم نیز اغلب در همان طرف سر اتفاق می افتد.

این سر دردها به صورت یک سری درد پشت سر هم رخ می دهند. هر سر درد می تواند از 15 دقیقه تا سه ساعت طول بکشد. بیشتر افراد روزانه یک تا چهار سر درد، معمولاً هر روز در همان زمان خاص، در طی یک دسته سر درد، تجربه می کنند. پس از برطرف شدن یک سر درد، به زودی درد دیگری ایجاد خواهد شد.

یک سری از سردردهای دسته ای می تواند هر روز و تا ماه ها ادامه داشته باشد. در ماه های بین هر دسته از سر درد، افراد عاری از علائم هستند. سر دردهای دسته ای بیشتر در بهار و پاییز دیده می شوند. همچنین این موارد در مردان سه برابر بیشتر از زنان است.

پزشکان مطمئن نیستند که چه عواملی باعث ایجاد سر دردهای دسته ای می شوند، اما آنها برخی از روش های موثر برای درمان علائم را می دانند. پزشک شما ممکن است برای تسکین درد، اکسیژن درمانی ، سوماتریپتان (ایمیترکس) یا بی حسی موضعی (لیدوکایین) را توصیه کند.

پس از تشخیص، پزشک برای تهیه یک برنامه پیشگیری با شما همکاری می کند. کورتیکواستروئیدها، ملاتونین، توپیرامات (توپاماکس) و مسدود کننده های کانال کلسیم ممکن است سر دردهای دسته ای شما را در یک دوره بهبودی قرار دهند.

3- میگرن

درد میگرن یک ضربان شدید از عمق سر شما است. این درد می تواند روزها ادامه داشته باشد. سردرد توانایی شما را در انجام کارهای روزمره به طور قابل توجهی محدود می کند. میگرن ضربان دار و معمولاً یک طرفه است. افرادی که سردرد میگرنی دارند اغلب به نور و صدا حساس هستند. حالت تهوع و استفراغ نیز معمولاً رخ می دهد.

برخی از میگرن ها با اختلالات بینایی همراه است. تقریباً از هر پنج نفر یک نفر این علائم را قبل از شروع سر درد تجربه می کند. که به عنوان هاله شناخته می شوند، این هاله باعث می شود شما حالت های زیر را تجربه کنید یا نورهای زیر را ببینید:

• نورهای چشمک زن
• نورهای براق
• خطوط زیگزاگ
• ستاره ها
• نقاط کور

هاله ها همچنین می توانند شامل سوزن سوزن شدن در یک طرف صورت یا در یک بازو و مشکل در تکلم باشند. با این حال، علائم سکته مغزی می تواند شبیه میگرن باشد، بنابراین اگر هر یک از این علائم برای شما جدید است، باید فورا تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید.

حملات میگرن ممکن است در همه افراد خانواده شما رخ دهد، یا ممکن است با سایر مشکلات سیستم عصبی همراه باشد. زنان سه برابر بیشتر از مردان میگرن می گیرند. خطر میگرن در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه، افزایش بیشتری را نشان می دهد.

برخی از عوامل محیطی مانند اختلال در خواب، کمبود آب بدن، وعده های غذایی حذف شده، برخی از غذاها، نوسانات هورمون ها و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی از عوامل شایع میگرن هستند.

اگر مسکن ها درد میگرن شما را در هنگام حمله کاهش نمی دهند، ممکن است پزشک تریپتان تجویز کند. تریپتان ها داروهایی هستند که التهاب را کاهش می دهند و جریان خون را در مغز شما تغییر می دهند. آنها به صورت اسپری بینی، قرص و تزریقی هستند.

گزینه های محبوب عبارتند از:

• سوماتریپتان (ایمیترکس)
• ریزاتریپتان (ماکسالت)
• ریزاتریپتان (آکسرت)

اگر سر دردهای ناتوان کننده را به مدت بیش از سه روز در ماه تجربه می کنید، یا سردردهایی که چهار روز در ماه تا حدی ناتوان کننده هستند یا حداقل شش روز در ماه سر درد دارید، در مورد مصرف داروی روزانه برای جلوگیری از سر درد با پزشک خود صحبت کنید.

تحقیقات نشان می دهند که داروهای پیشگیری به میزان قابل توجهی کم مصرف می شوند. فقط 3 تا 13 درصد مبتلایان به میگرن داروی پیشگیرانه مصرف می کنند، در حالی که در واقع تا 38 درصد به آن نیاز دارند. جلوگیری از میگرن کیفیت زندگی و بهره وری را بسیار بهبود می بخشد.

داروهای پیشگیرانه مفید عبارتند از:

• پروپرانولول (ایندرال)
• متوپرولول (توپرول)
• توپیرامات (توپاماکس)
• آمی تریپتیلین

شایع ترین سردردهای ثانویه

سر دردهای ثانویه علائم مشکلی هستند که در بدن شما وجود دارند. اگر دلیل سر درد ثانویه شما ادامه داشته باشد، می تواند مزمن شود. درمان علت بیماری اصلی به طور کلی باعث تسکین سر درد می شود.

4- سردردهای آلرژی یا سینوسی

سر درد گاهی اوقات در اثر یک واکنش آلرژیک اتفاق می افتد. درد ناشی از این سر دردها اغلب در ناحیه سینوس و جلوی سر شما متمرکز می شود. سر دردهای میگرنی معمولاً به اشتباه به عنوان سردردهای سینوسی تشخیص داده می شوند. در حقیقت، تا 90 درصد "سر دردهای سینوسی" در واقع میگرن هستند. افرادی که به آلرژی فصلی مزمن یا سینوزیت مبتلا هستند، مستعد ابتلا به این نوع سر دردها هستند.

سر دردهای سینوسی با خارج کردن مخاط جمع شده که باعث فشار به سینوس می شود درمان می گردند. اسپری های استروئیدی بینی،قطره های ضد احتقان بینی مانند فنیل افرین، یا آنتی هیستامین هایی مانند سیتریزین ممکن است در این امر به شما کمک کنند.

سر درد سینوسی همچنین می تواند از علائم عفونت سینوسی باشد. در این موارد، پزشک ممکن است برای از بین بردن عفونت و رفع سردرد و سایر علائم آنتی بیوتیک تجویز کند.

5- سردردهای هورمونی

زنان معمولاً سردردهایی را تجربه می کنند که با نوسانات هورمونی مرتبط است. قاعدگی، قرص های جلوگیری از بارداری و بارداری همگی بر میزان استروژن شما تأثیر می گذارند که می تواند باعث سر درد شود. آن سر دردهایی که به طور خاص با چرخه قاعدگی مرتبط هستند به عنوان میگرن قاعدگی نیز شناخته می شوند. این موارد می توانند درست قبل، حین یا بلافاصله بعد از قاعدگی و همچنین در حین تخمک گذاری رخ دهند.مسکن ها مانند ناپروکسن (آلو) یا داروهای تجویزی مانند فروواتریپان (فروا) می توانند برای کنترل این درد موثر باشند.

تخمین زده شده است که حدود 60 درصد از زنان مبتلا به میگرن، میگرن قاعدگی را نیز تجربه می کنند، بنابراین داروهای جایگزین ممکن است در کاهش کل سر دردها در ماه نقش داشته باشند. تکنیک های آرامش، یوگا، طب سوزنی و رژیم غذایی اصلاح شده می توانند از بروز سردردهای میگرنی جلوگیری کنند.

6- سردردهای کافئین

کافئین بر جریان خون در مغز شما تأثیر می گذارد. مصرف بیش از حد کافئین و همچنین ترک آن باعث سر درد می شود. افرادی که میگرن مکرر دارند به دلیل استفاده از کافئین در معرض خطر ایجاد سر درد قرار دارند.

وقتی عادت دارید هر روز مغز خود را در معرض مقدار مشخصی از کافئین، ماده محرک قرار دهید، در صورت عدم مصرف کافئین ممکن است سر درد بگیرید. این ممکن است به این دلیل باشد که کافئین شیمی مغز شما را تغییر می دهد و ترک آن می تواند باعث سر درد شود.

همه افرادی که کافئین خود را کاهش می دهند سر درد ترک آن را تجربه نخواهند کرد. نگه داشتن میزان کافئین در یک سطح ثابت، معقول یا ترک کامل آن می تواند از بروز این سر دردها جلوگیری کند.

7- سردردهای ناشی از فعالیت

سردردهای ورزشی پس از دوره هایی از فعالیت بدنی شدید به سرعت اتفاق می افتند. بالا بردن وزن، دویدن و مقاربت جنسی از علل اصلی سردرد ناشی از فعالیت است. تصور می شود که این فعالیت ها باعث افزایش جریان خون در جمجمه شما می شود، که می تواند منجر به سردرد ضربان دار در هر دو طرف سر شما شود.

سردرد تحرکی نباید خیلی طولانی شود. این نوع سردرد معمولاً طی چند دقیقه یا چند ساعت برطرف می شوند. مسکن هایی مانند آسپرین و ایبوپروفن (ادویل) باید علائم شما را کاهش دهند. اگر سردردهای ناشی از ورزش دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. در برخی موارد، ممکن است نشانه ای از یک بیماری جدی زمینه ای باشند.

8- سردردهای مرتبط با فشار خون بالا

فشار خون بالا می تواند شما را دچار سردرد کند و این نوع سردرد نشانه یک وضعیت اضطراری است. این اتفاق زمانی می افتد که فشار خون شما به طور خطرناکی بالا می رود.

سردرد فشار خون معمولاً در دو طرف سر شما ایجاد می شود و به طور معمول با هر فعالیتی بدتر می شود. اغلب کیفیت ضربانی دارد. همچنین ممکن است تغییراتی در بینایی، بی حسی یا سوزن سوزن شدن، خون دماغ ، درد قفسه سینه یا تنگی نفس مشاهده کنید.

اگر فکر می کنید سردرد فشار خون بالا را تجربه می کنید، باید فوراً مراقبت پزشکی دریافت کنید. اگر به فشار خون بالا مبتلا هستید، احتمال ابتلا به این نوع سردرد بیشتر است. این نوع سردردها به طور معمول پس از کنترل بهتر فشار خون، بلافاصله از بین می روند. تا زمانی که فشار خون بالا کنترل شود، سردرد نباید مجدداً بروز کند.

9- سردردهای برگشتنی

سر دردهای برگشتی، که به عنوان سر دردهای وابسته به مصرف بیش از حد دارو نیز شناخته می شوند، می توانند از نوع سر درد مبهم تنشی احساس شوند، یا ممکن است احساس درد شدیدتری داشته باشند، مانند میگرن.

اگر مرتباً از مسکن استفاده کنید، ممکن است مستعد ابتلا به این نوع سر درد باشید. استفاده بیش از حد از این داروها باعث سر درد بیشتر می شود، نه کاهش آن.

سر دردهای برگشتی احتمالاً در هر زمان که داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن، آسپیرین و ناپروکسن بیش از 15 روز در یک ماه استفاده شود وجود دارد. آنها همچنین بیشتر با مصرف داروهای حاوی کافئین رخ می دهند.

تنها راه درمان سر دردهای برگشتی این است که دارویی را که برای کنترل درد مصرف می کردید، کنار بگذارید. اگرچه ممکن است درد در ابتدا بدتر شود، اما معمولا در عرض چند روز کاملاً فروکش می کند.

یک راه خوب برای جلوگیری از استفاده بیش از حد از داروهای سر درد، مصرف داروی روزانه پیشگیرانه است که باعث سر دردهای برگشتی نشود و از ابتدا از بروز سر درد جلوگیری کند.

10- سردردهای پس از سانحه

سر دردهای پس از سانحه می توانند پس از هر نوع صدمه به سر ایجاد شوند. این سردردها مانند سر دردهای میگرنی یا تنشی احساس می شوند و معمولاً تا 6 تا 12 ماه پس از بروز آسیب ادامه می یابند. این دردها می توانند مزمن شوند.

تریپتان ها، سوماتریپتان (ایمیترکس)، بتا بلاکرها و آمی تریپتیلین اغلب برای کنترل درد ناشی از این سردردها تجویز می شوند.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کنید؟

در بیشتر موارد، سر دردهای اپیزودیک طی 48 ساعت از بین می روند. اگر سردرد بیش از دو روز طول کشید یا شدت آن افزایش یافت، باید برای دریافت کمک به پزشک خود مراجعه کنید.

اگر بیش از 15 روز از ماه و در طول سه ماه سر درد دارید، ممکن است دچار یک بیماری سردرد مزمن شوید. شما باید به پزشک خود مراجعه کنید تا بفهمید چه مشکلی وجود دارد، حتی اگر می توانید درد را با آسپرین یا ایبوپروفن کنترل کنید. سردرد می تواند نشانه ای از بیماری های جدی تری باشد و بعضی از آنها نیاز به درمان هایی فراتر از داروهای مسکن و داروهای خانگی دارند.

مطالعه بیشتر:

انواع سردرد حاملگی

علت و روش های درمان سردرد میگرنی در بارداری

علت سردرد در کودکان و علائم سردرد در کودکان چیست؟

سردردهای دوران شیردهی و علت اصلی سردردهای دوران شیردهی چیست؟