علت سوزش ادرار یا ادرار دردناک در زنان و مردان چیست؟
سوزش ادرار یا ادرار دردناک اصطلاحی گسترده است که ناراحتی هنگام ادرار را توصیف می کند. این درد ممکن است از مثانه، مجرای ادرار یا پرینه باشد. به لوله ای که ادرار را به خارج از بدن می برد، مجرای ادراری می گویند. در آقایان ناحیه بین کیسه بیضه و مقعد و در خانمها بین مقعد و دهانه واژن پرینه نام دارد. سوزش ادرار خیلی متداول است و درد، سوزش یا احساس سوختن می تواند نشان دهنده مشکلات پزشکی باشد. چه عواملی باعث سوزش ادرار می شود؟
دلایل سوزش ادرار
سوزش ادرار یکی از مشکلاتی که دلایل زیادی می تواند داشته باشد که هر کدام به نوبه خود اهمیت داشته و باید درمان شوند. ازجمله:
عفونت های دستگاه ادراری
سوزش ادرار علامت شایع عفونت ادراری به شمار می آید. عفونت ادراری می تواند در اثر عفونت باکتریایی یا التهاب دستگاه ادراری رخ دهد. مجرای ادرار، مثانه، حالب و کلیه ها دستگاه ادراری را تشکیل می دهند. حالب ها لوله هایی هستند که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کنند. التهاب در هر یک از این اندام ها می تواند باعث درد هنگام ادرار شود.
علت سوزش ادرار مکرر در خانم ها چیست؟
مجرای ادراری در خانمها کوتاه تر است به این معنی که باکتری ها مسافت کمتری برای رسیدن به مثانه طی می کنند به این ترتیب عفونت ادراری در خانمها بیشتر از آقایان مشاهده می شود. خطر ابتلا به عفونت های ادراری در بانوان باردار یا یائسه افزایش می یابد.
عفونتهای مقاربتی
در صورت ابتلا به عفونت مقاربتی نیز ممکن است هنگام ادرار درد داشته باشید. تبخال دستگاه تناسلی ، سوزاک و کلامیدیا از جمله عفونت هایی هستند که باعث سوزش ادرار می شوند. غربالگری از نظر عفونت های مقاربتی به دلیل اینکه علائمی ندارد، بسیار مهم است. بسیاری از افرادی که از نظر جنسی فعال هستند باید آزمایش عفونت مقاربتی انجام دهند.
پروستاتیت
یکی دیگر از شرایط پزشکی که می تواند عامل سوزش ادرار باشد، التهاب غده پروستات یا پروستاتیت است که در آقایان مشاهده می شود و سوزش ادرار ، گزگز و ناراحتی به همراه دارد.
سیستیت
سیستیت، ورم مثانه یا التهاب پوشش مثانه یکی دیگر از دلایل سوزش ادرار است. سیستیت بینابینی یا آی سی را سندرم مثانه دردناک نیز می گویند و رایج ترین نوع ورم مثانه به شمار می آید. درد و حساسیت به لمس در مثانه و ناحیه لگن از علائم این بیماری است. گاهی درد مثانه و درد هنگام ادرار ایجاد می کند. این وضعیت به نام سیستیت پرتویی شناخته می شود.
آرتریت یا ورم مفاصل
ورم مفاصل نشان دهنده التهاب مجرای ادرار است که معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می شود. آرتریت غالباً هنگام ادرار درد ایجاد می کند و باعث افزایش دفع ادرار می شود.
اپیدیدیمیت
سوزش ادرار همچنین می تواند به دلیل اپیدیدیمیت، یا التهاب اپیدیدیم در آقایان رخ دهد. اپیدیدیم ساختاری در پشت بیضه ها است که اسپرم را در بیضه ذخیره کرده و آن را از بیضه ها حرکت می دهد.
بیماری التهابی لگن
بیماری التهابی لگن یا پی آی دی می تواند بر لوله های رحمی، تخمدان ها، دهانه رحم و رحم تأثیر بگذارد. این علائم باعث درد در شکم، رابطه جنسی دردناک و سوزش ادرار شود.
پی آی دی یک عفونت جدی است که معمولاً از عفونت باکتریایی اولیه در واژن آغاز و سپس به اندام های تولید مثل منتقل می شود.
یوروپاتی انسدادی
یوروپاتی انسدادی هنگامی است که انسداد در حالب، مثانه یا مجرای ادرار باعث بازگشت مجدد ادرار در کلیه ها می شود. علل متفاوت است اما در صورت بروز علائم، مراجعه به پزشک الزامی است. تنگی مجرای ادرار که در آن مجرای ادراری تنگ یا باریک می شود، مشکلات ادراری یا درد هنگام ادرار به همراه دارد.
سنگ کلیه
اگر سنگ کلیه دارید و با مشکلات دفع ادرار مواجه هستید باید بدانید سنگ کلیه به معنی تجمع انبوهی از مواد سخت شده در مجاری ادراری است.
داروها
سوزش ادرار از عوارض برخی داروها مانند داروهای سرطان و تعدادی از آنتی بیوتیک ها است. در مورد هر گونه عوارض جانبی داروهایی که مصرف می کنید با پزشک مشورت کنید.
محصولات بهداشتی
بعضی اوقات سوزش ادرار به دلیل عفونت نیست بلکه در نتیجه استفاده از محصولات بهداشتی است که در ناحیه تناسلی استفاده می کنید. صابون ها، لوسیون ها و مواد معطری که در وان حمام می ریزید، می توانند مخصوصاً تحریک کننده بافت های واژن باشند. رنگ های موجود در مواد شوینده لباس و سایر محصولات بهداشتی نیز می توانند باعث تحریک و سوزش ادرار شوند.
درمان سوزش ادرار
تعیین علت درد اولین مرحله قبل از درمان است. پزشک ممکن است برای درمان سوزش ادرار دارو تجویز کند. آنتی بیوتیک ها می توانند عفونت های ادراری ، برخی از عفونت های باکتریایی و برخی عفونت های مقاربتی را درمان کنند. پزشک برای تسکین مثانه تحریک شده نیز دارو تجوز خواهد کرد.
سوزش ادرار ناشی از عفونت باکتریایی معمولاً پس از شروع مصرف دارو خیلی سریع بهبود می یابد. همیشه دارو را دقیقاً مطابق دستور پزشک مصرف کنید.درمان برخی از عفونت ها، مانند سیستیت بینابینی کمی دشوارتر است و نتایج حاصل از دارو درمانی به زمان بیشتری نیاز دارد. گاهی بیمار حداکثر باید 4 ماه دارو مصرف کند.
برای پیشگیری از سوزش ادرار چه کنیم؟
می توانید برای تسکین علائم، تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید:
• از استعمال مواد شوینده معطر در لباسشویی پرهیز کنید تا تحریک کمتر شود.
• در حین مقاربت از کاندوم یا سایر حائل های بهداشتی استفاده کنید.
• رژیم غذایی خود را اصلاح و مواد غذایی مانند غذاهای بسیار اسیدی، کافئین و الکل را که محرک مثانه هستند، از برنامه غذایی خود حذف کنید.
• به اندازه کافی آب بنوشید.
چه موقع باید برای سوزش ادرار به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت بروز شرایط زیر به پزشک مراجعه کنید:
• درد مداوم یا طولانی مدت
• بارداری
• درد همراه با تب
• ترشح از آلت تناسلی یا واژن
• ادرار بد بو یا وجود خون در آن یا رنگ کدر ادرار
• درد همراه با درد شکمی
• در صورت دفع سنگ کلیه یا مثانه
پزشک ممکن است در مورد سایر نشانه ها سوالاتی بپرسد یا برای تشخیص علت درد به آزمایش نیاز داشته باشد.
مطالعه بیشتر:
سوزش ادرار در بارداری و ادرار دردناک آیا درمانی دارد؟
عفونت ادراری در کودکان ، علت و راه های درمان آن چیست؟
پیشگیری از عفونت ادراری در بارداری و راهکارهای پیشنهادی
مشکلات عفونت ادراری در بارداری و روش های درمان طبیعی آن
