کیفوز یا قوز در کودکان چیست و چه عواملی باعث کیفوز می شود؟

قوز چیست؟

قوز یک منحنی غیرطبیعی رو به جلو در ستون فقرات فوقانی است. کودکان مبتلا به کیفوز ظاهری گرد یا "قوز دار" دارند. در حالی که برخی از کودکان با قوز متولد می شوند، بیشتر موارد در دوران بلوغ ایجاد می شود. درجاتی از خم شدن جلو به عقب ستون فقرات طبیعی و سالم است. با این حال، اگر ستون فقرات کودک 50 درجه یا بیشتر خم شود، باید توسط متخصص ستون فقرات مشاهده شود.

علائم قوز چیست؟

برخی از علائم کیفوز با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. علائم دیگر قابل مشاهده نیستند اما می توانند کودک مبتلا به کیفوز را ناراحت کنند.علائم قابل مشاهده کیفوز عبارتند از:

• قوز قابل مشاهده، به طور معمول در قسمت فوقانی کمر

• هنگام خم شدن به جلو، قسمت فوقانی پشت بالاتر از حالت طبیعی به نظر می رسد

• سر همیشه یا تقریباً همیشه خم به جلو

• گرد شدن بیش از حد شانه ها

• تفاوت در قد یا موقعیت شانه ها یا تیغه های شانه

کودکان مبتلا به کیفوز شدید ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشند:

• عضلات تنگ پشت ران (همسترینگ)

• کمر درد و سفتی

• مشکل تنفس

• خستگی مفرط

چه عواملی باعث کیفوز می شود؟

کیفوز می تواند در اثر چیزهای مختلف ایجاد شود. در بسیاری از موارد، علت دقیق آن مشخص نیست.

یک نوع کیفوز، به صورت ارثی در خانواده ها پدید می آید. انواع دیگر کیفوز می تواند به دلیل شرایط عصبی عضلانی مانند فلج مغزی یا اسپینا بیفیدا باشد. عفونت های ستون فقرات و تومورها می توانند مهره ها را ضعیف کنند و باعث جلو آمدن ستون فقرات شود. درمان های تومورهای ستون فقرات، از جمله شیمی درمانی، پرتودرمانی و جراحی نیز می تواند منجر به کیفوز شود.

عواملی که خطر ابتلا به کیفوز در کودک را افزایش می دهد عبارتند از:

• وضعیت بد (خم شدن)

• سابقه خانوادگی مشکلات ستون فقرات

• شرایط عصبی عضلانی، مانند اسپینا بیفیدا، فلج مغزی، استئوژنز ایمپرفکتا و دیستروفی عضلانی

• شرایط متابولیک، مانند دیابت

• ضربه منجر به شکستگی ستون فقرات که درمان نشده یا بدرستی التیام نیافته باشد.

• عفونت های ستون فقرات مانند استئومیلیت

• تومورهای ستون فقرات، سرطانی یا خوش خیم

آناتومی کیفوز و ستون فقرات

برای درک کیفوز، نیاز به درک ساختار ستون فقرات است. ستون فقرات از استخوان های جداگانه ای تشکیل شده است که مهره ها نامیده می شوند و توسط عضلات و رباط ها به یکدیگر متصل می شوند. توانایی ما در خم شدن و پیچاندن کمر از این روی مقدور است که مهره ها از هم جدا هستند. دیسک های نرم و صاف مانند بالشتک بین مهره ها قرار دارند و از مالیدن آنها به یکدیگر جلوگیری می کنند.

مهره ها، دیسک ها، عضلات و رباط ها ستون مهره ای را تشکیل می دهند که از نخاع تا پایه مغز محافظت می کند. نواحی ستون فقرات نام خاصی دارند:

• ستون فقرات گردنی به ناحیه گردن اشاره دارد.

• ستون فقرات قفسه سینه به قسمت فوقانی کمر اشاره دارد.

• ستون فقرات کمر به کمر اشاره دارد.

کیفوز به طور معمول در ناحیه قفسه سینه ستون فقرات ایجاد می شود. در موارد نادر، می تواند در ستون فقرات گردنی رخ دهد.

انواع مختلف کیفوز کدامند؟

انواع مختلف کیفوز دلایل مختلفی دارد و در مراحل مختلف رشد جسمی قابل توجه است. (شرایط زیر شامل کیفوز مربوط به ضربه، عفونت، سرطان استخوان یا سایر اختلالات نیست.)

کیفوز مادرزادی

کودکان مبتلا به کیفوز مادرزادی با این بیماری متولد می شوند، اگرچه ممکن است بلافاصله در بدو تولد قابل توجه نباشد. تغییر شکل زمانی اتفاق می افتد که ستون فقرات کودک به درستی در رحم رشد نکند.

کیفوز مادرزادی اغلب باعث فشرده سازی نخاع می شود و معمولاً با رشد کودک بدتر می شود. بسیاری از کودکان مبتلا به کیفوز مادرزادی در دوره ای از کودکی یا نوجوانی به جراحی ستون فقرات نیاز دارند.

کیفوز موضعی

کیفوز موضعی شایع ترین و معمولاً کم اهمیت ترین نوع کیفوز است. در نوجوانی قابل توجه می شود. وضعیت بد بدن، از جمله خم شدن در جلوی کامپیوتر برای مدت طولانی، می تواند خطر رشد صحیح ستون فقرات و عضلات اطراف کودک را افزایش دهد.

کیفوز وضعیتی تغییر شکل ساختاری نیست، دردناک نیست و اغلب با گذشت زمان بدتر نمی شود. خم شدگی رو به جلو گرد می شود. اگر از او بخواهند صاف بایستد، شخص مبتلا به کیفوز موضعی می تواند این کار را انجام دهد. فیزیوتراپی و در برخی موارد، مهاربند کردن، می تواند عدم تعادل عضلانی و ساختاری پشت را اصلاح کند.

کیفوز شویرمان

کیفوز معمولاً شدیدتر، سخت تر و تغییر شکل پذیرتر از کیفوز موضعی است. به نام کیفوز نوجوان نیز شناخته می شود، این یک ناهنجاری ساختاری است که وقتی چندین مهره در ستون فقرات قفسه سینه به شکل مثلثی (و نه مستطیلی) ایجاد می شود، رخ می دهد. شکل کوه مانند باعث می شود ستون فقرات با زاویه تیز به جلو خم شود. نوجوان مبتلا به کیفوز با تلاش برای ایستادن نمی تواند صاف بنشیند.

کیفوز به طور معمول در اوایل نوجوانی قابل توجه می شود و تا زمانی که کودک به رشد خود ادامه می دهد بیماری هم به پیشرفت خود ادامه می دهد. در موارد شدید، این نوع کیفوز باعث کمردرد می شود که پس از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی بدتر می شود. فعالیت همچنین می تواند دردناک باشد. اصلاح موارد شدید کیفوز معمولاً نیاز به مهاربندی و احتمالاً جراحی دارد. به طور معمول، جراحان ارتوپدی جراحی را به تأخیر می اندازند تا اینکه کودک به قد کامل خود رسیده است.

عوارض احتمالی کیفوز چیست؟

بسیاری از کودکان مبتلا به کیفوز هیچ عارضه ای ندارند. برای سایر کودکان، کیفوز پیشرفت کرده و با گذشت زمان بدتر می شود. در صورت پیشرفت، انحنای رو به جلو می تواند دردناک شده و عملکرد ریه را مختل کند. در موارد نادر، ممکن است در غذا خوردن کودک شما تداخل ایجاد کند، بلع آن دشوار است و احتمالاً باعث ریفلاکس اسید می شود. اگر کودک شما مبتلا به کیفوز است، انجام معاینات منظم بسیار مهم است. یک متخصص ستون فقرات می تواند انحنای ستون فقرات را کنترل کرده و در صورت پیشرفت مداخله کند.

آیا می توان از کیفوز پیشگیری کرد؟

همانطور که کیفوز اغلب دلیل مشخصی ندارد، هیچ روش مطمئنی برای پیشگیری از بیماری وجود ندارد. اگر باردار هستید یا می توانید باردار شوید، تغذیه مناسب، مراقبت های دوران بارداری و ویتامین ها (به خصوص اسید فولیک) ممکن است به شما در کاهش خطر تولد فرزند با کیفوز مادرزادی یا نقص مادرزادی دیگر کمک کند. اگر خانواده شما سابقه کیفوز دارند، با یک متخصص ژنتیک مشورت کنید.

مطالعه بیشتر:

خم شدن کمر نوزاد ، علل خم شدن کمر نوزاد چیست؟

برای تقویت استخوان بندی نوزاد چه کاری می توان انجام داد؟

علائم کمبود ویتامین D در کودکان چیست و راه درمان آن چیست؟

علائم سرطان استخوان در کودکان و درمان این نوع سرطان چیست؟