خم شدن کمر نوزاد ، علل خم شدن کمر نوزاد چیست؟
آیا متوجه شده‌اید که مرتبا شیرخوار در حین خواب کمرش را قوس میدهد و خم میکند و گمان میکنید خم شدن کمر نوزاد به دلیل درد یا همچین چیزی است؟ هر چیز غیر معمولی باعث میشود والدین نگران شوند.خم شدن کمر نوزاد در عین اینکه میتواند موضوعی کاملا عادی باشد گاه زنگ خطری برای مسایل مهم تر است که در اینجا به آن اشاره خواهیم کرد:
علل خم شدن کمر نوزاد
خم شدن کمر نوزاد دلایل گوناگونی می تواند داشته باشد که مهمترین آنها شامل:
1- برقراری ارتباط با والدین
از آنجا که شیرخواران نمی‌توانند ارتباط کلامی برقرار کنند به ناچار از نشانه‌‌های بدنی برای ارتباط استفاده می‌کنند. برخی اوقات به راحتی نمی‌توان ناراحتی، خستگی و گرسنگی را ابراز کرد و گاه روش‌های معمول پاسخگو نیست. پس ممکن است شیرخوار برای نشان دادن نیاز خود به تغذیه، تغییر پوشک یا بازی، کمر خود را قوس دهد و فریاد بکشد.
2- کولیک
اگر شیرخوار بدون دلیل گریه میکند، پاهای خود را به داخل شکم میکشد، مشتهایش را گره میکند و پشتش را قوس میدهد ممکن است به کولیک نوزادان مبتلا باشد. علت کولیک مشخص نیست اما شاید گاز معده، هضم نامناسب شیر، سیستم عصبی نابالغ و ... در آن دخیل باشد. کولیک در 3-4 ماهگی خود به خود رفع میشود.
3- ریفلاکس
اگر شیرخوار بعد از شیر خوردن گریه میکند ممکن است به ریفلاکس مبتلا باشد. ریفلاکس زمانی رخ میدهد که اسید معده به مری برگردد و باعث درد و سوزش شود. شیرخواری که ریفلاکس دارد شیر را بیشتر از حد معمول برمیگرداند، نفسش بوی ترشیدگی میدهد و وقتی به حالت عمودی است احساس بهتری در مقایسه با حالت خوابیده دارد. در این شرایط معمولا پزشک داروی اسید معده برای شیرخوار تجویز میکند یا ممکن است نوع شیرخشک مصرفی را تغییر دهد. در موارد نادر نیز در صورتی که دریچه اسفنکتر مری گشاد باشد عمل جراحی پیشنهاد میشود.
4- برگرداندن غذا
برخی کودکان دچار اختلال در بلع غذا هستند و مرتبا غذا را به داخل دهان برگردانده، می بلعند و مجدد آن را به دهان برمی‌گردانند. در این شرایط ممکن است شیرخوار با قوس دادن کمر خود و عقب بردن سر و به حالت مکشی در آردم لب‌ها سعی کند غذا را به داخل دهانش برگرداند. دلیل این اختلال در برگرداندن غذا میتواند مشکلات جسمی یا روانی، نیاز به توجه بیشتر از سوی والدین، سوء استفاده از رفتار و اختلالات عصبی باشد. کاهش وزن، پوسیدگی دندان، بوی بد دهان و ترک لب از دیگر علایم این مشکل است. برای درمان گاه به درمان‌های دارویی و رفتار درمانی نیاز است.
علل جدی تر خم شدن کمر نوزاد اگر عللی که در بالا ذکر شد در خم شدن کمر نوزاد دخیل نیست بهتر است علل جدی و خطرناک زیر را بررسی کنید:
1- آپنه تنفسی
کودک شما در خواب کمرش را قوس میدهد و اگر تلاش کنید او را به حالت عادی برگردانید گریه کرده و بیدار میشود. این موضوع نشان میدهد که شیرخوار از آپنه تنفسی هنگام خواب رنج میبرد. قوس دادن کمر به باز شدن راههای هوایی کمک کرده و سبب تنفس بهتر شیرخوار میشود.
2- اختلال طیف اوتیسم
کودکان مبتلا به اوتیسم تمایل چندانی به برقراری ارتباط و لمس جسمی ندارند و به همین دلیل ممکن است در هنگام خواب خود را جمع کنند و به کمر قوس دهند. این علامت به تنهایی نشانه اوتیسم نیست و کودک مبتلا به اوتیسم به علایم دیگری مثل عدم برقراری تماس چشمی، تاخیر در رشد زبانی و ... مبتلاست.
3- فلج مغزی
در صورت خم شدن کمر نوزاد به عقب و مواردی که کودک کنترلی روی قوس کمر و صاف کردن پاها نداشته باشد یکی از علل احتمالی میتواند فلج مغزی باشد. فلج مغزی به گروهی از اختلالات مؤثر در توانایی فرد در حرکت و کنترل حرکات اشاره دارد و ناشی از آسیب مغزی است که در دوران بارداری یا اندکی پس از تولد رخ داده است. از علایم اولیه فلج مغزی میتوان به رفلکس لابیرنتین تونیک، کج کردن سر، عدم توانایی در صاف کردن پاها و داشتن بازو‌های خم اشاره کرد. رفلکس در چند ماه اول زندگی طبیعی است، اما اگر قوس کمر مکرر یا اغراق آمیز و تاخیر در پیشرفت کودک مشهود باشد باید به این اختلال عصبی توجه داشت.
4- کرنایکتروس
کرنایکتروس نوعی نادر از آسیب مغزی است که در نوزادانی که از زردی شدید رنج میبرند بروز میکند. از علائم این بیماری میتوان به اسپاسم عضلانی غیرارادی و خم شدن ناگهانی کمر نوزاد اشاره کرد.
5- زردی
زردی بیماری‌ای نسبتاً شایع بعد از تولد است و از هر پنج نوزاد در حدود سه نفر به آن مبتلا می‌شوند. در موارد نادر، میزان بیلی روبین از حد معمول بالاتر می‌رود که به خودی خود یا با درمان کاهش نمی‌‌یابد و در این موارد کرنایکتروس مغز موجب نگرانی است. علاوه بر زردی، ممکن است نوزادانی که مبتلا به کرنایکتروس هستند به ضعف ماهیچه ای، سوء تغذیه، تحریک پذیری و قوس پشت و در نتیجه آنها گریه مداوم مبتلا باشند.زردی با فوتوتراپی و مصرف شیر فراوان درمان میشود اما کرنایکتروس یک وضعیت اضطراری است که به دنبال آن نوزاد اغلب نیاز به انتقال و تعویض خون دارد تا بیلی روبین از بین برود.
6- اسپاسم‌‌های نوزادی
اسپاسم نوزادی نوعی اختلال تشنجی نادر و از دیگر دلایل خم شدن کمر نوزاد است که در شیرخواران زیر یک سال رخ میدهد. به طور معمول، تشنج از حدود چهار ماهگی شروع میشود، اما در موارد نادر، میتواند زودتر یا حتی تا اواخر دو سالگی هم به تاخیر بیافتد. برخلاف اختلالات تشنجی در سنین بالاتر، اسپاسم‌‌های نوزادی معمولاً با تشنج‌‌های عمومی همراه نیستند. کنترل تشنج حتی با دارو بسیار دشوار است و نوزادان مبتلا به این بیماری در معرض خطر بیشتری برای تأخیر در رشد قرار دارند.
درهنگام خم شدن کمر نوزاد چه باید بکنم؟
اگر فرزند شما به علایم ذکر شده چه در موارد عادی و چه جدی مبتلاست ترفند‌های زیر میتواند کمک کننده باشد:
1- خونسرد باشید
کودک خود را بدون سر و صدای زیاد و حواس پرتی به یک مکان آرام ببرید و بخوابانید. در این شرایط در صورت بروز قوس کمر ناشی از مشکل عاطفی مانند استرس یا مسایل حسی مرتبط با اوتیسم حل مشکل ساده تر میشود.
2- کودک را نوازش کنید
نوازش کودک هم برای والدین و هم برای کودکان آرامش بخش است. نوازش به ترشح هورمون اکسی توسین و تقویت پیوند و احساس بین مادر و کودک کمک میکند. نوزادانی که نوازش می‌شوند بهتر میخوابند، استرس کمتری دارند و حتی ضربان قلبشان باثبات تر است.
3- شیرخوار را بغل کنید
اگر فکر میکنید علت خم شدن کمر نوزاد شما ریفلاکس است، او را در حالت عمودی در آغوش خود نگه دارید. جاذبه مانع از بالا آمدن اسید معده میشود. حرکات و صدای والدین باید نرم، آهسته و ملایم باشد. تلویزیون را خاموش کنید و موسیقی آرام پخش کنید. نوزاد خود را ماساژ دهید و اجازه دهید به آرامش برسد.
4- حواس کودک را پرت کنید
بعضی اوقات حواس پرتی ساده ترین راه حل است. یک اسباب بازی زیبا و دوست داشتنی به رنگ روشن با چهره‌ای احمقانه، میتواند هر آنچه باعث گریه میشود را به دست فراموشی بسپارد.
چه زمانی باید برای خم شدن کمر نوزاد به متخصص مراجعه کنیم؟
اگر ترفند‌های فوق موثر نبود یا احساس میکنید ممکن است مسئله جدی تر باشد از تماس با پزشک دریغ نکنید. گاه برای درمان به مشاوره یا دارو درمانی نیاز است. گاه تشخیص بیماری برای پزشک دشوار است. پس سعی کنید با خود عکس یا فیلم‌هایی از فرزندتان در موقعیت‌‌های مسئله دار همراه داشته باشید.
مطالعه بیشتر:
1- آموزش نشستن به نوزاد (کودک)
2- روش صحیح بغل گرفتن و حمل کردن نوزاد
3- گردن گرفتن نوزاد ،زمان و چگونگی روند گردن گرفتن نوزاد
4- تاخیر در گردن گرفتن نوزاد و چه زمان باید نگران شویم؟
