علت موهای زائد و بهترین روش از بین بردن موهای زائد در زنان چیست؟
موهای زائد که بر روی بدن و صورت بانوان رشد می کنند، نتیجه بیماری به نام "هیرسوتیسم" هستند. همه بانوان در بدنشان مو دارند، اما این موها معمولاً بسیار ظریف و روشن هستند. تفاوت اصلی بین موهای معمولی بدن و صورت بانوان (که اغلب "هلو فازی" نامیده می شوند) و موهای ناشی از هیرسوتیسم، در بافت آن ها است. موهای زائد که در صورت، بازوها، پشت و یا سینه یک بانو رشد می کنند، معمولاً زبر، خشن و تیره رنگ هستند. الگوی رشد هیرسوتیسم در بانوان با ویریریلیزاسیون یعنی مردانه شدن و بروز صفات مردانه همراه است. این بدان معنا است که بانوان مبتلا به این بیماری خصوصیاتی دارند که معمولاً با هورمون های مردانه در ارتباط هستند.
آیا موی زائد یا هیرسوتیسم همان هیپرتریکوز است؟
خیر. هیرسوتیسم کاملا متفاوت از مشکل هیپرتریکوز (hypertrichosis) است که در طی آن موهای زائد در مناطقی که به آندروژن (هورمون های مردانه) وابسته نیستند، رشد می کنند. در هیرسوتیسم موهای زائد در مناطقی رشد می کنند که به طور معمول در آقایان دیده می شود، مانند صورت و یا بخش پایین شکم اما در مقابل، هایپرتریکوز می تواند باعث افزایش رشد موها در هر نقطه از بدن شود.
طبق گزارش منتشر شده در مجله معتبر درماتولوژی (Dermatology) در هند، هیرسوتیسم بین 5 تا 10 درصد از بانوان را تحت تأثیر قرار می دهد. این مشکل، به نظر زمینه خانوادگی دارد بنابراین اگر مادر، خواهر و یا یکی دیگر از بستگان خانم در خانواده شما هیرسوتیسم داشته باشند، احتمال رشد موهای ناخواسته در شما نیز بیشتر خواهد بود. به علاوه بانوان با نژاد مدیترانه ای، آسیای جنوبی و خاورمیانه نیز با احتمال بیشتری به این بیماری مبتلا می شوند.
وجود موهای زائد بدن در بدن می تواند منجر به احساس منفی نسبت به بدن خود شود. با اینکه این مساله ناراحت کننده است اما خطرناک نیست. اما با این حال ، عدم تعادل هورمونی که می تواند منجر به بروز هیرسوتیسم شود، ممکن است سلامت بانوان درگیر را به خطر بیندازد.
علت رشد موهای زائد در زنان چیست؟
رشد موهای زائد در بدن یا صورت بانوان به دلیل سطوح بالاتر از حد طبیعی آندروژن ها، از جمله تستوسترون، رخ می دهد. همه بانوان آندروژن تولید می کنند، اما سطح این هورمون ها در بدن آنان معمولاً پایین است. اما گاهی اوقات برخی شرایط خاص پزشکی می تواند باعث تولید بیش از حد آندروژن در بدن یک بانو شود که این مساله می تواند باعث رشد موهای زائد با الگوی مردانه و همچنین بروز سایر ویژگی های مردانه مانند صدای بم و کلفت شود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، یکی از دلایل شایع هیرسوتیسم است. طبق گفته پزشکان، سه مورد از هر چهار مورد هیرسوتیسم، ناشی از همین مشکل سندرم تخمدان پلی کیستیک است. کیست های خوش خیمی که در طی این بیماری در تخمدان ها ایجاد می شوند، می توانند بر تولید هورمون تأثیر بگذارند و منجر به نامنظم شدن دوره های قاعدگی و کاهش قدرت باروری بانوان شوند. دفتر بهداشت زنان اظهار می دارد که بانوان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، اغلب دارای جوش و آکنه متوسط تا شدید هستند و اضافه وزن یا چاقی نیز ممکن است داشته باشند. سایر علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک در بانوان می تواند شامل موارد زیر باشد:
• خستگی،
• تغییرات خلق و خوی،
• ناباروری،
• درد لگن،
• سردرد،
• اختلالات خواب،
اختلالات غده فوق کلیه
سایر موارد عدم تعادل هورمونی که باعث بروز هیرسوتیسم و رشد بیش از حد مو می شود، شامل این اختلالات غده فوق کلیه است:
• سرطان غده فوق کلیه،
• تومورهای فوق کلیوی،
• بیماری کوشینگ،
غدد فوق کلیوی یا آدرنال، درست در بالای کلیه های شما واقع شده و مسئول تولید هورمون هستند. افرادی که هیپرپلازی مادرزادی آدرنال دارند، بدون آنزیمی که برای تولید هورمون لازم است متولد می شوند. کسانی که به بیماری کوشینگ مبتلا هستند، سطح کورتیزول بالاتر از حد طبیعی دارند. کورتیزول گاهی اوقات "هورمون استرس" نامیده می شود. همه این شرایط می تواند بر نحوه تولید آندروژن ها (هورمون های مردانه)، در بدن تأثیر بگذارد.علائم اختلالات غده فوق کلیوی شامل موارد زیر هستند:
• فشار خون بالا،
• ضعف استخوان و عضله،
• اضافه وزن در قسمت بالای بدن،
• سردرد،
• سطح قند خون بالا یا پایین،
داروها
رشد بیش از حد موی بدن یا صورت همچنین می تواند ناشی از مصرف هر یک از داروهای زیر باشد:
• ماینوکسیدیل، که برای تحریک رشد مو استفاده می شود.
• استروئیدهای آنابولیک، که انواع سنتزی هورمون مردانه تستوسترون هستند.
• تستوسترون، که می تواند در صورت کمبود تستوسترون مصرف شود.
• سیکلوسپورین، یک داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی است که اغلب قبل از پیوند اعضا تجویز می شود.
در بعضی موارد، بانوان ممکن است هیرسوتیسم ایدیوپاتیک را تجربه کنند، این بدان معنا است که هیچ دلیل قابل تشخیصی برای اینکه چرا هیرسوتیسم ایجاد شده است، وجود ندارد. این نوع از هیرسوتیسم، معمولاً مزمن است و ممکن است درمان آن نسبت به سایر موارد، دشوارتر باشد.
تشخیص هیرسوتیسم
پزشک شما در هنگام تشخیص هیرسوتیسم شرح حال پزشکی مفصلی را ثبت می کند. بنابراین برای کمک به تشخیص علت بیماری، حتما لیست داروهای مصرفی خود را به پزشکتان اطلاع دهید. پزشک احتمالاً آزمایش خون را برای اندازه گیری سطح هورمون ها تجویز می کند. در برخی موارد نیز ممکن است برای اطمینان از ابتلا به دیابت، پزشک آزمایش خون را نیز درخواست دهد.
سونوگرافی یا اسکن ام آر آی از تخمدان ها و غدد فوق کلیوی ممکن است برای بررسی وجود تومورها یا کیست ها لازم باشد.
آیا موهای زائد درمانی دارد؟
برای درمان و از بین بردن مشکل موهای زائد راه هایی وجود دارد ازجمله:
درمان مشکلات هورمونی: اگر اضافه وزن دارید، احتمالاً پزشک پیشنهاد می کند که برای کاهش رشد موهای زائد، وزن خود را کم کنید. زیرا چاقی می تواند نحوه تولید و پردازش هورمون های بدن را تغییر دهد. حفظ وزن بدن در محدوده سالم ممکن است سطح آندروژن ها را بدون استفاده از دارو اصلاح کند.
اگر رشد بیش از حد مو از علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک یا اختلالات فوق کلیوی باشد، ممکن است به درمان ها و مداخلات پزشکی نیاز داشته باشید. دارو درمانی به کمک قرص های جلوگیری از بارداری هورمونی و همچنین داروهای ضد آندروژن می تواند به تعادل سطح هورمون ها کمک کند.
داروهای ضد آندروژن: آندروژن های استروئیدی و آنتی آندروژن های غیراستروئیدی (یا خالص) می توانند گیرنده های آندروژن را مسدود کرده و در نتیجه تولید آندروژن را از غدد فوق کلیوی، تخمدان ها و هیپوفیز کاهش دهند.
قرص های ترکیبی جلوگیری از بارداری هورمونی: این قرص ها که هم استروژن دارند و هم پروژسترون، ممکن است به کوچک شدن کیست های تخمدانی ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک کنند. استروژن همچنین می تواند در کاهش موهای زائد نیز موثر باشد. این داروها معمولاً یک راه حل طولانی مدت برای مشکل هیرسوتیسم هستند. اما به مرور و بعد از سه تا شش ماه درمان دارویی، به احتمال زیاد متوجه پیشرفت خواهید شد.
کرم: پزشک شما ممکن است کرم افلورنیتین ((eflornithine)) را برای کاهش رشد موهای صورت تجویز کند. در صورت استفاده از این کرم، رشد موهای صورت شما باید پس از یک تا دو ماه کند شود. عوارض جانبی افلورنیتین شامل بروز بثورات پوستی و تحریک پوست است.
حذف کردن و زدودن موها: تکنیک های حذف مو، یک روش غیرپزشکی برای کنترل موهای زائد یا ناخواسته است. اینها همان روش های از بین بردن مو هستند که بسیاری از خانم ها به صورت معمول از آن استفاده می کنند تا پاها، خط بیکینی و زیر بغل خود را صاف و عاری از مو کنند.
اپیلاسیون، تراشیدن (شیو کردن) مو و موهای زائد: اگر دچار هیرسوتیسم هستید، ممکن است لازم باشد تا بیشتر از بقیه خانم ها به سراغ اپیلاسیون، اصلاح با تیغ (شیو کردن) و یا استفاده از کرم ها و پودرهای موبر شیمیایی بروید. این روش ها بسیار مقرون به صرفه هستند و بلافاصله اثر می گذارند و موها را از بین می برند، اما نتیجه حاصل از آن ها دائمی نبوده و شما باید به صورت مداوم (هر چند روز یک بار)، به این کار ادامه دهید.
لیزر موهای زائد: لیزر موهای زائد شامل استفاده از اشعه های نور متمرکز برای آسیب رساندن به فولیکول های موی شما است. در نتیجه این کار، فولیکول های آسیب دیده نمی توانند مو تولید کنند و موهایی که در حال حاضر وجود دارند نیز ریزش پیدا می کنند. با درمان های کافی، لیزر موهای زائد می تواند نتایج دائمی یا تقریباً دائمی را برایتان به همراه داشته باشد.
الکترولیز: الکترولیز به حذف موها با استفاده از جریان الکتریکی گفته می شود. این روش، هر فولیکول مو را به صورت جداگانه درمان می کند، بنابراین جلسات درمانی، ممکن است طولانی تر شوند.
از بین بردن موهای زائد با لیزر و الکترولیز می تواند برای برخی از افراد گران باشد و همچنین برای دستیابی به نتایج مطلوب، چندین جلسه مراجعه ضروری است. همچنین برخی از بیماران، این روش های درمانی را ناخوشایند یا کمی دردناک گزارش می کنند.
چشم انداز مشکل موهای زائد یا ناخواسته
موهای زائد بدن و صورت بیش از حد یا ناخواسته، یک چالش طولانی مدت است. اکثر بانوانی که علت مشکل آن ها، عدم تعادل هورمونی تشخیص داده شده است به خوبی به درمان ها پاسخ می دهند. اما اگر سطح هورمون شما مجدداً متعادل نشود، موهای زائد ممکن است دوباره رشد کنند. اگر این شرایط باعث ایجاد احساسات منفی در شما شده است، مشاوره و پشتیبانی دوستان و خانواده می تواند به شما کمک کند تا با این قضیه کنار بیایید و بدنتان را دوست داشته باشید.
چقدر طول می کشد تا موهای زائد از بین برود؟
بسته به علت اصلی و گزینه های انتخابی برای درمان شما، درمان هیرسوتیسم ممکن است نیازمند پیگیری مادام العمر باشد یا اینکه در طی چند دوره درمانی حل و برطرف شود.
بهترین روش برای از بین بردن موهای زائد چیست؟
لیزر موهای زائد یا الکترولیز می تواند نتایج ماندگارتری نسبت به اصلاح یا شیو، اپیلاسیون یا استفاده از مواد شیمیایی موبر ایجاد کند. به علاوه شرایطی که باعث هیرسوتیسم می شود، مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک یا اختلالات غده فوق کلیه نیز ممکن است به درمان مادام العمر نیاز داشته باشند.
مطالعه بیشتر:
با موهای زائد در دوران بارداری چه کنیم؟
از بین بردن موهای زائد بدن نوزاد چگونه است؟
روش های از بین بردن موهای زائد بدن در دوران بارداری
موهای زائد شکم در بارداری به چه علت است وآیا رشد آن طبیعیست؟
