سوختگی دهان و نحوه درمان سوختگی دهان چگونه است؟
پوست خارجی شما تنها ناحیه ای از بدن شما نیست که می تواند سوزانده شود. گاز گرفتن یک تکه پیتزای داغ نیز می تواند سبب سوختگی دهان شده و کام سخت شما را که به سقف دهان نیز معروف است، بسوزاند. نوشیدن یک جرعه قهوه داغ یا خوردن از غذایی که تازه از روی گاز برداشته است هم می تواند زبان شما را بسوزاند. زیرا دهان شما دارای بافت های ظریف زیادی است که ممکن است به غذاها و نوشیدنی های گرم حساس باشند. این بافت های موجود در دهان شما بیشتر از سایر بافت های نرم بدن، مستعد سوختگی هستند، زیرا آن ها به شکلی خاص ظریف و نازک به نظر می رسند. برای درک احساسات ناشی از خوردن و آشامیدن، این پوست باید حساس و ظریف باشد که در نتیجه می تواند به راحتی آسیب ببیند.
نحوه درمان سوختگی دهان جزئی
سوختگی های درجه یک (یا سوختگی های جزئی) در سقف دهان شما نیازی به مراقبت پزشکی ندارند. در واقع درمان اکثر سوختگی های جزئی دهان بسیار ساده است. در ادامه به چند درمان رایج اشاره شده است که می توانید در خانه از آن ها کمک بگیرید.
غذا و نوشیدنی
برای کمک به تسکین درد، یک خوراکی سرد یا یخ زده مانند یخ را میل کنید. برخی نوشیدنی ها مانند شیر، داخل دهان شما را می پوشانند و به این شکل، سطحی از تسکین را فراهم می کنند که با آب نمی توانید به آن برسید. غذاهایی که ممکن است کمک کننده باشند، عبارتند از:
• آدامس بدون قند،
• غذاهای نرم و خامه ای مانند ماست، بستنی، خامه ترش و پنیر،
• غذاهای سرد یا یخ زده مانند یخ، پودینگ و سس سیب،
در طی زمانی که در حال درمان و بهبودی هستید، از خوردن غذاهای ترد یا غذاهایی که لبه یا انتهای آن ها تیز است، خودداری کنید. این غذاها می توانند باعث شرایط پوست سقف دهان را بدتر کنند. همچنین از مصرف غذاهای داغ یا تند نیز پرهیز کنید. بهتر است تا زمانی که دهانتان به طور کامل التیام پیدا کند، غذاهای نرم و خنک را انتخاب کنید.
شستشوی دهان
عفونت ناشی از سوختگی جزئی دهان به ندرت رخ می دهد. شستشوی دهان با آب نمک می تواند به تسکین درد دهان کمک کند و همچنین ثابت شده است که این کار باعث بهبود زخم می شود. شستشو را با حل کردن نصف قاشق چایخوری نمک در 236 میلی لیتر آب ولرم آماده کنید. این کار باید برای سه تا چهار بار در روز انجام شود.
داروهای بدون نسخه
برای تسکین درد و التهاب می توانید از داروهای بدون نسخه (OTC) استفاده کنید. داروهای رایج OTC عبارتند از ایبوپروفن (ادویل)، استامینوفن (تیلنول) و بنزوکائین (اوراجل). بیش از دوز توصیه شده روزانه از هر یک از این داروها مصرف نکنید.
آلوئه ورا برای سوختگی دهان
آلوئه ورا می تواند سوختگی پوست را تسکین دهد و می توان از آن به صورت خوراکی نیز استفاده کرد. بنابراین به دنبال شوینده های دهان حاوی عصاره آلوئه ورا باشید. آلوئه ورا همچنین می تواند به شکل ژل و آب میوه نیز یافت شود. در حال حاضر، هیچ مطالعه ای وجود ندارد که مفید بودن آلوئه ورا را در درمان سوختگی های دهان را به عنوان یک منبع معتبر اثبات کند.
در طی دوره درمان سوختگی دهان، از چه چیزهایی باید اجتناب کرد؟
دهان شما معمولاً در عرض یک هفته به طور کامل بهبود می یابد. برای تسریع روند بهبودی، نکاتی وجود دارد که ممکن است به شما کمک کند:
• از خوردن غذاها و نوشیدنی های اسیدی مانند گوجه فرنگی، آب پرتقال و قهوه خودداری کنید.
• از غذاهای تند دوری کنید.
• از استفاده از محصولات حاوی نعناع یا دارچین خودداری کنید (سعی کنید از خمیردندان بدون عطر و طعم استفاده کنید).
• از مصرف مشروبات الکلی و استعمال انواع دخانیات پرهیز کنید.
چگونه بفهمیم که سوختگی دهان شدید است؟
سوختگی درجه یک، حداقل آسیب را به پوست وارد می کند که به آن ها سوختگی سطحی نیز می گویند، زیرا روی خارجی ترین لایه پوست تأثیر می گذارد. علائم سوختگی درجه یک عبارتند از:
• قرمزی،
• التهاب جزئی، یا تورم،
• درد،
• پوست خشک و لایه برداری که با التیام سوختگی ایجاد می شود،
سوختگی شدیدتر، مانند سوختگی درجه دو یا سوم، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. علائم این سوختگی ها عبارتند از:
• درد شدید،
• تاول زدن،
• تورم،
• قرمزی،
علاوه بر تاول ها، اگر در دهان شما عفونت نیز ایجاد شود، ممکن است متوجه توده های چرکی شوید.
سوختگی درجه سوم همچنین می تواند بر اعصاب دهان شما تأثیر بگذارد و به سایر ساختارها آسیب برساند. اعصاب آسیب دیده ممکن است نتوانند سیگنال های درد را به مغز شما منتقل کنند. این نوع سوختگی ها می توانند منجر به عوارض شدیدی شوند.
سندرم سوزش دهان
ممکن است در دهان خود احساس سوزش داشته باشید و این احتمال وجود دارد که این مساله هیچ علت واضحی نداشته باشد. اگر این درد برای چند روز یا چند ماه ادامه پیدا کند، ممکن است دچار سندرم سوزش دهان (BMS) شده باشید. برخی از علائم رایج سندرم سوزش دهان عبارتند از:
• سوزش یا سوزش دردناک در دهان (بدون دلیل)،
• بی حسی در دهان،
• دهان خشک،
• احساس طعم فلزی، تلخ یا سایر طعم های غیرمعمول در دهان،
• درد یا بی حسی در زبان، لب ها یا لثه ها،
سندرم سوزش دهان به شما این احساس را می دهد که انگار بافت های دهان خود را سوزانده یا دچار سوختگی شدید شده اید، اما هیچ تغییر قابل توجهی در پوست وجود ندارد. این شرایط می تواند خفیف یا دردناک باشد، مانند این که شما چیزی بسیار داغ را گاز گرفته باشید. اما سندرم سوزش دهان، اغلب غیرقابل پیش بینی است و می تواند بدون هشدار رخ دهد. ممکن است روزها بی وقفه ادامه یابد یا فقط هر چند روز یا هر چند ماه یک بار ظاهر شود.
دو نوع سندرم سوزش دهان وجود دارد. سندرم سوزش دهان اولیه که ناشی از شرایط پزشکی دیگری نیست و ممکن است ناشی از مسیرهای عصبی آسیب دیده باشد. سندرم سوزش دهان ثانویه که ناشی از برخی شرایط پزشکی است، مانند:
• دیابت،
• مشکلات تیروئیدی،
• کمبود ویتامین،
• عفونت دهان،
• درمان سرطان،
• رفلاکس اسید معده،
• ضربه و آسیب،
در صورت احساس سوزش در دهان خود برای مدت زمان طولانی، از پزشک خود بخواهید تا شما را ازنظر سندرم سوزش دهان (BMS)، بررسی کند. البته که ممکن است تشخیص این مشکل دشوار باشد. پزشک شما ممکن است از چندین آزمایش مختلف از جمله آزمایش خون، بیوپسی (نمونه برداری) بافت، آزمایش بزاق یا آزمایش آلرژی برای تشخیص کمک بگیرد.
درمان سندرم سوزش دهان، بستگی به علت آن دارد. اگرچه در حقیقت هیچ درمان قطعی برای این شرایط وجود ندارد، اما پزشک ممکن است درمان های زیر را توصیه کند:
• لیدوکائین یا سایر داروهای موضعی،
• کلونازپام، ضد تشنج
• داروهای خوراکی برای درد عصبی،
• درمان رفتاری شناختی (CBT) برای تسکین درد،
پزشک شما همچنین ممکن است مصرف مکمل غذایی برای درمان منبع درد را توصیه کند. اگر دندان مصنوعی دارید، پزشک ممکن است تعویض آن ها را پیشنهاد دهد.
چه زمانی باید برای سوختگی دهان به پزشک مراجعه کنیم؟
در برخی موارد، سوزش دهان شما ممکن است آنقدر دردناک شود که داروهای خانگی به هیچ عنوان تسکین دهنده نباشند. در موارد زیر ممکن است دچار سوختگی شدید شده باشید:
• زخم یا لکه های سفید در دهان شما ظاهر می شود،
• دچار تب می شوید،
• سوختگی به سرعت بهبود پیدا نمی کند،
• در بلع مشکل دارید،
در صورت وجود هر کدام از این علائم، باید به دنبال درمان های پزشکی برای سوختگی باشید. بسته به شدت سوختگی، ممکن است لازم باشد تا به اورژانس مراجعه کرده و یا جهت ویزیت، به مطب پزشک بروید.
سوختگی های درجه دو، نیازمند درمان پزشکی هستند. با این حال، ممکن است بتوانید درد را با داروهای بدون نسخه ای مانند ایبوپروفن یا استامینوفن تسکین دهید. اما سوختگی های درجه سوم نیاز به درمان اورژانسی پزشکی دارند.
اگر در تشخیص شدت سوختگی خود شک دارید، با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید. پس از مراجعه، علائم خود را توضیح دهید، بگویید که چه روش های درمانی را امتحان کرده اید و میزان اثرگذاری این درمان ها چقدر بوده است. بر اساس این اطلاعات، شما و پزشک می توانید در مورد بهترین روال درمانی تصمیم بگیرید.
در صورت سوختگی شدید، ممکن است برای مبارزه با عفونت های باکتریایی در دهان، تجویز آنتی بیوتیک لازم باشد. برخی از آنتی بیوتیک های رایج مورد استفاده شامل پنی سیلین، آموکسی سیلین،کلاولانات، اگزاسیلین، سفازولین و آمپی سیلین هستند. در صورت آسیب شدید به حفره دهان یا ساختارهای اطراف آن، پزشک ممکن است پیوند پوست یا سایر جراحی ها برای بازگرداندن عملکرد آن ناحیه را انجام دهد.
سوختگی دهان در کودکان
اگر فرزند شما دچار سوختگی درجه یک در دهان خود شده است، درست مانند شیوه مدیریت و درمان سوختگی دهان یک بزرگسال عمل کنید. با دادن شیر یا سایر مایعات سرد یا یخ زده به کودک شروع کنید. اگر فرزند شما احساس درد زیادی می کند، دوزهای مناسب از داروها مانند ایبوپروفن و استامینوفن را به او بدهید. از دادن داروهایی که کودک شما به ترکیبات موجود در آن ها حساسیت دارد، خودداری کنید. همچنین، از بنزوکائین بسیار کم استفاده کنید، زیرا ثابت شده است که عوارض جانبی نادر اما جدی را ایجاد می کند.
پوست دهان ممکن است دو تا سه روز قبل از شروع بهبودی کنده شود و درد و ناراحتی زیادی برای فرزند شما ایجاد کند. اگر علائم پس از دو روز بهبود نیافت، فرزند خود را نزد پزشک ببرید. همچنین اگر مایعات غیرطبیعی یا چرک از محل سوختگی شروع به نشت کرد یا کودک شما دچار تب شد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
اگر کودک شما دچار سوختگی درجه دو یا سوم شد، بلافاصله او را برای درمان و ارزیابی کامل به نزد پزشک ببرید. در چنین شرایطی علاوه بر درمان، پزشک می تواند بررسی کند که آیا عصب یا هر بافت دیگری آسیب دیده است یا خیر.
چشم انداز
اکثر سوختگی های خفیف دهان، ظرف چند روز برطرف شده و می توان آن ها را در خانه درمان کرد. اما سوختگی دهان شدید ممکن است به درمان های طولانی مدت برای حفظ بافت پوست و کمک به بهبود اعصاب داخل دهان شما نیاز داشته باشد. اگر فکر می کنید که سوختگی شما شدید است، به پزشک مراجعه کنید. زیرا در چنین شرایطی درمان برای جلوگیری از آسیب های دائمی، زخم ها ، عفونت ها و سایر عوارض ضروری است.
مطالعه بیشتر:
زخم دهان در بارداری و علت زخم شدن دهان در بارداری چیست؟
علت سوزش سينه در شيردهي چیست و چگونه قابل درمان است؟
درمان سوختگی پای نوزاد وچه چیزی باعث سوختگی پای نوزاد میشود؟
آیا دندان در آوردن سبب سوختن پای نوزاد می شود؟ بهترین پماد برای ادرار سوختگی کودکان
