دهانه رحم کوتاه و علت اصلی دهانه رحم کوتاه چیست؟
هنگامی که باردار هستید، نکات مختلفی را در رابطه با بخش های مختلف بدن خود یاد می گیرید که قبلا هرگز چیزی در مورد آن ها نمی دانستید و گاهی اوقات نیز یاد می گیرید که در دوران بارداری برخی چیزها، به مراقبت بیشتری احتیاج دارند. اگر سرویکس یا دهانه رحم کوتاه دارید این مطلب را بخوانید تا همه چیز را از تشحیص تا درمان برای شما شرح دهیم.
سرویکس چیست؟
سرویکس، دهانه ای در انتهای رحم است که رحم و واژن را به هم متصل می کند. وقتی باردار نیستید، این دهانه رحم عموماً کوتاه بوده، به طور متوسط طولی در حدود 25 میلی متر (میلی متر) قرار دارد و بسته است.
آیا اندازه دهانه رحم در بارداری تغییر می کند؟
در دوران بارداری، دهانه رحم طویل تر شده و فاصله محافظتی بیشتری بین جنین در درون رحم و قسمت بیرونی بدن شما ایجاد می کند. در یک مطالعه معتبر که شامل 930 مادر باردار بود، مشخص شد که طول دهانه رحم در هفته 8 بارداری، تقریبا برابر با 41 میلی متر است. اما با پیشرفت حاملگی، دهانه رحم مجدداً با هدف آماده شدن برای زایمان کوتاه می شود. در حقیقت، کوتاه شدن، باز شدن، نازک شدن و نرم شدن دهانه رحم است که به جنین اجازه می دهد از طریق کانال زایمانی حرکت کرده و به دنیا بیاید.
عوارض احتمالی دهانه رحم کوتاه چیست؟
اگر در هفته های ابتدایی بارداری دهانه رحم کوتاه تری داشته باشید، روند کوتاه شدن طبیعی که با گذشت هفته ها اتفاق می افتد؛ ممکن است طول دهانه رحم را خیلی زودتر از آنچه که باید، کوتاه کند که منجر به زایمان زودرس می شود. این مساله حتی می تواند باعث سقط جنین (از دست دادن حاملگی قبل از هفته 20 بارداری) شود.
در یک مطالعه قدیمی تر اما بنیادی، محققان دریافتند بانوانی که دهانه رحم آن ها در هفته 23 حاملگی، 15 میلی متر یا کمتر بود، با احتمال بیشتری زایمان زودرس را در هفته 32 یا زودتر تجربه می کنند. در نتیجه طول دهانه رحم پیش بینی کننده خوبی برای زایمان زودرس است.
از آنجا که هدف این است که تا جایی که ممکن است "جنین را در رحم" نگه دارید، بسیار مهم است که برای جلوگیری از زایمان زودرس، نارسایی دهانه رحم یعنی نرم شدن و باز شدن زودهنگام دهانه رحم (گشاد شدن) را در دوران بارداری را به موقع تشخیص داده و درمان کنید.
علت اصلی دهانه رحم کوتاه چیست؟
علت اصلی کوتاه شدن دهانه رحم، نارسایی دهانه رحم است که به آن دهانه رحم بی کفایت نیز گفته می شود. این مشکل می تواند ناشی از موارد زیرباشد:
• ضربه وارد شدن و آسیب به ناحیه دهانه رحم (مانند آسیب در حین عمل هایی مانند اتساع و کورتاژ (دیلاتاسیون و کورتاژ که البته باید توجه داشته باشید وقوع چنین اتفاقی نادر است).
• آسیب به دهانه رحم در هنگام زایمان دشوار.
• قرار گرفتن در معرض داروی هورمونی دی اتیل استیل بسترول (یعنی اگر مادر شما آن را در دوران بارداری خود و زمانی که درون رحم او بودید، مصرف کرده باشد).
دهانه رحم کوتاه همچنین می تواند مادرزادی باشد یا به دلیل شکل خاص رحم، با آن متولد شوید.
علائم دهانه رحم کوتاه چیست؟
دهانه رحم کوتاه به خودی خود هیچ علامتی ندارد. با این حال، چند نشانه که به ما می گویند ممکن است دهانه رحم کوتاهی داشته باشید، عبارتند از:
• سقط (های) قبلی در سه ماهه دوم (کوتاه بودن دهانه رحم علت اصلی این اتفاق است).
• زایمان زودرس قبلی به دلیل زایمان خود به خود قبل از 37 هفته.
البته که دلایل دیگری نیز برای این وقوع این اتفاقات وجود دارند و به علاوه اگر اولین بارداری شما باشد، این علائم قطعا وجود نخواهند داشت. بنابراین شما و پزشکتان ممکن است دلیلی نداشته باشید که بر اساس آن نگران شده و فکر کنید که دهانه رحم کوتاهی دارید.
با این حال، اگر سابقه چنین مشکلاتی را داشته باشید، پزشک شما ممکن است اندازه گیری طول سرویکس را به عنوان بخشی از نظارت ها و مراقبت های دوران بارداری در نظر گرفته و آن را در فواصل منظم انجام دهد.
علاوه بر این، اگر دهانه رحم کوتاه داشته باشید، ممکن است برخی علائم را در دوران بارداری مشاهده کنید. در سه ماهه دوم بارداری، در صورت داشتن هر یک از علائم زیر که به نفع نارسایی سرویکس هستند، حتما به پزشک خود مراجعه کنید:
• گرفتگی و کرامپ غیرمعمول در ناحیه کمر و شکم،
• احساس درد یا فشار در لگن،
• خونریزی خفیف (البته شما باید هرگونه خونریزی در دوران بارداری را گزارش دهید)،
• كمر درد،
• تغییر در ترشحات واژن،
این علائم همچنین ممکن است پزشک را مجاب کند که بررسی های لازم برای تشخیص کوتاه بودن دهانه رحم را انجام دهد.
دهانه رحم کوتاه چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر به دلیل زایمان زودرس، سابقه سقط جنین یا سابقه کوتاهی دهانه رحم در اعضای خانواده، بیشتر از سایرین در معرض خطر کوتاه شدن دهانه رحم قرار داشته باشید، پزشک سونوگرافی ترانس واژینال را برای اندازه گیری طول دهانه رحم را برایتان انجام می دهد.
این نوع سونوگرافی، استاندارد طلایی برای اندازه گیری طول دهانه رحم محسوب می شود.
اگر قبلاً بارداری خود را از دست داده اید (سقط جنین) و یا زایمان زودرس داشته اید، پزشک شما ممکن است این اندازه گیری را در ابتدای سه ماهه دوم یا در حوالی هفته 12 تا 14 بارداری انجام دهد.
چه عددی نشان دهنده دهانه رحم کوتاه است؟
اگر طول دهانه رحم شما در این مرحله کمتر از 25 میلی متر باشد، پزشک تشخیص کوتاهی دهانه رحم را به تایید می رساند.
اگر علائم هشدار دهنده قبلی نداشته باشید، این نوع از بررسی ها، بخشی از ویزیت های استاندارد قبل از زایمان به حساب نمی آید. اما به یاد داشته باشید که همیشه می توانید از پزشک خود بخواهید که سونوگرافی اندازه گیری طول دهانه رحم را برای شما درخواست دهد، حتی اگر در معرض خطر قرار نداشته باشید. نگران نباشید، زیرا پزشک در طول بارداری به شما کمک می کند تا خیال شما را راحت کند.
درمان دهانه رحم کوتاه چیست؟
خبر خوب برای شما و فرزندتان این است که وقتی پزشک از کوتاهی دهانه رحم شما مطلع شود، درمان هایی وجود دارد که می تواند به کمک آن ها، تا آنجا که ممکن است زایمان را به تاخیر بیندازد.
سرکلاژ دهانه رحم
سرکلاژ، در اصل یک بخیه قوی است که دهانه رحم را می بندد. اگر در گذشته با کوتاهی دهانه رحم مشکل داشته اید، اگر طول دهانه رحم شما کمتر از 25 میلی متر است، یا اگر نارسایی دهانه رحم دارید، پزشک شما ممکن است برای جلوگیری از سقط جنین و حفظ سلامت جنین، سرکلاژ را در اوایل سه ماهه دوم توصیه کند. این کار امن و بی خطر است.
مطمئن باشید، سرکلاژ دهانه رحم استاندارد برای همیشه باقی نمی ماند و هنگامی که زمان زایمان شما فرا برسد یعنی از 36 تا 38 هفته، پزشک بخیه را برخواهد داشت. به یاد داشته باشید، 37 هفته به عنوان بارداری کامل محسوب می شود و زایمان در این زمان مشکل ساز نیست.
پروژسترون
اگر شما در معرض خطر بالایی قرار داشته باشید، پزشک ممکن است پروژسترون را به شکل داروی تزریقی یا شیاف واژینال تجویز کند. در 2 کارآزمایی بالینی که در یک مطالعه به آن ها اشاره شد، پروژسترون در کاهش احتمال زایمان زودرس مفید واقع شده بود. در حقیقت، برای بانوانی که قبلاً زایمان زودرس را تجربه کرده بودند، تجویز پروژسترون در بارداری بعدی، احتمال تکرار زایمان زودرس را تا 50 درصد در کل گروه کاهش داد.
بنابراین در حالی که ممکن است گذاشتن شیاف سخت و اذیت کننده باشد، اما در هر حال پروژسترون می تواند خطر زایمان زودرس و سقط خود به خود را در صورت کوتاه بودن دهانه رحم کاهش دهد و بنابراین به لطف آن جنین را برای مدت بیشتری در رحم خود نگه دارید.
پساری
پساری، جایگزین جدیدتری برای سرکلاژ و پروژسترون محسوب می شود. این یک حلقه کوچک است که برای پیچاندن دهانه رحم و بستن آن طراحی شده است و هیچ نیازی به جراحی ندارد. یک مطالعه معتبر که سرکلاژ دهانه رحم و پساری را مقایسه کرد، نشان داد که پساری دهانه رحم در صورت فانلینگ سرویکس (قیفی شکل شدن دهانه رحم)، می تواند گزینه بهتری باشد.
شما می توانید دهانه رحم کوتاهی داشته باشید اما قیفی نشده باشد، قیفی شکل شدن به این معنی است که دهانه رحم شروع به تغییر شکل کرده و V یا U شکل می شود. اما محققان بر این باور هستند که تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است. اگر دهانه رحم کوتاه دارید، از پزشک خود در مورد این گزینه بیشتر بپرسید.
استراحت در بستر
گاهی اوقات، پزشک ممکن است استراحت در رختخواب (یا استراحت لگن) و نظارت مداوم بر طول دهانه رحم کوتاه را برایتان توصیه کند. این می تواند به معنای هر چیزی باشد، از برقرار نکردن رابطه جنسی یا نداشتن فعالیت شدید گرفته تا استراحت کامل در رختخواب و فقط غذا خوردن تا زمانی که پزشک بگوید.تحمل این میزان از استراحت دشوار است، اما این روش امتحان شده می تواند در به تاخیر افتادن تولد تا زمان کامل شدن حاملگی (ترم یا 37 هفته بارداری) و یا تا زمانی که اقدامات دیگر ضروری تشخیص داده شوند، کمک کند. وقت خود را با خواندن رمان و کتاب های آموزشی و یا دیدن فیلم پر کنید تا این دوران تمام شود.
سخن نهایی
دهانه رحم کوتاه چیزی است که ممکن است بدون اطلاع از وجود آن، دچار این مشکل شده باشید و به طور کلی در زمان های خارج از بارداری مشکلی را برایتان ایجاد نخواهد کرد. اما اگر باردار هستید، تشخیص به موقع کوتاه بودن دهانه رحم بسیار مهم است تا بتوانید درمان مناسب را دریافت کنید. مثل همیشه، علناً در مورد نگرانی های خود با پزشک صحبت کنید. به طور منظم ویزیت های دوران بارداری را انجام دهید و به علائم جدید توجه کنید. خوشبختانه علم در این زمینه پیشرفت زیادی کرده است و درمان های موثری برای دهانه رحم کوتاه وجود دارند.
مطالعه بیشتر:
درمان کوتاهی دهانه رحم آیا امکان پذیر است یا نه؟
کوتاهی دهانه رحم در بارداری چه مشکلاتی ایجاد می کند
درمان نارسایی دهانه رحم و منظور از نارسایی دهانه رحم چیست؟
طول نرمال دهانه رحم یا سرویکس چقدر است و طول دهانه رحم چیست؟
