آترزی کوان (Choanal atresia)، انسداد پشت بینی نوزاد چیست؟
آترزی کوان (Choanal atresia)، به معنای انسداد پشت بینی نوزاد است که تنفس را برای او سخت می کند. این مشکل اغلب در نوزادان با نقایص مادرزادی دیگر مانند سندرم تریچر کالینز یا سندرم چارج (شارژه)، مشاهده می شود. این بیماری نادر است و از هر 7000 نوزاد، 1 نفر به آن مبتلا می شود. در ادامه این مطلب همه چیز را در مورد آترزی کوان از تشخیص تا درمان برای شما شرح خواهیم داد.
انواع آترزی کوان
دو نوع آترزی کوان وجود دارد:
• آترزی کوان دو طرفه: این نوع از آترزی، هر دو مجرای بینی را مسدود می کند. این نوع از آترزی بسیار خطرناک است، زیرا نوزادان در چهار تا شش هفته اول زندگی فقط از طریق بینی تنفس می کنند.
• آترزی کوان یک طرفه: این نوع آترزی فقط یک راه بینی و اغلب سمت راست را مسدود می کند. آترزی یک طرفه بسیار شایع تر از آترزی دو طرفه کوان است. نوزادان با این فرم ممکن است بتوانند با تنفس از طرف باز بینی خود، مشکل تنفسی را جبران کنند.
هر دو نوع آترزی کوان بسته به نوع انسداد به زیردسته های جزئی تر طبقه بندی می شوند:
• انسداد هم از استخوان و هم از بافت نرم تشکیل شده است. حدود 70 درصد نوزادان مبتلا به این بیماری دارای این نوع از انسداد هستند.
• انسداد فقط از استخوان ها تشکیل شده است. حدود 30 درصد از نوزادان مبتلا به آترزی کوان این نوع را دارند.
علائم و نشانه های آترزی کوان چه هستند؟
نوزادان متولد شده با آترزی کوان دو طرفه تنفس بسیار سختی دارند. آن ها ممکن است فقط هنگام گریه کردن بتوانند تنفس کنند، زیرا در این شرایط راه تنفسی آن ها باز می شود. تغذیه نیز می تواند برای این بچه ها بسیار سخت باشد، زیرا شیرخوار نمی تواند هنگام غذا خوردن نفس بکشد و ممکن است به نظر برسد که در حال خفه شدن است. نوزادان مبتلا به آترزی دو طرفه در هنگام خواب یا غذا خوردن نیز کبود می شوند، زیرا اکسیژن کافی را دریافت نمی کنند.
نوزادانی که آترزی یک طرفه دارند، ممکن است بتوانند از یک سوراخ بینی به اندازه کافی خوب تنفس کنند. به همین دلیل آن ها ممکن است تا ماه ها یا سال ها بعد هیچ علامتی را از خود نشان ندهند.
علائم آترزی کوان یک طرفه عبارتند از:
• تنفس پر سر و صدا،
• خروج مایع غلیظ از یک طرف بینی،
علت اصلی آترزی کوان چیست؟
آترزی کوان، در رحم زمانی اتفاق می افتد که مجاری بینی کاملاً باز نشده و با رشد نوزاد به مجاری تنفسی متصل می شود. پزشکان دقیقاً نمی دانند چه چیزی باعث ایجاد این مشکل می شود، اما تصور بر این است که در ایجاد این ناهنجاری ممکن است ترکیبی از ژن ها و عوامل محیطی مقصر باشند. علاوه بر این، دختران بیشتر از پسران دچار آترزی کوان می شوند.
آیا ابتلای نوزاد به آترزی کوان به مادر در دوران بارداری ربطی دارد؟
بله. منابع معتبر گزارش داده اند زنانی که از داروهای تیروئید خاصی مانند کاربی مازول و متی مازول (تاپازول) در دوران بارداری استفاده کرده اند، با احتمال بیشتری ممکن است نوزادان با آترزی کوان را به دنیا بیاورند. با این حال، چگونگی این ارتباط مشخص نیست. همچنین نمی توان تعیین کرد که آیا بیماری تیروئید مادران منجر به آترزی کوان شده است یا اینکه خود داروها عامل ایجاد این مشکل بوده اند.
آترزی کوان در چه سندروم هایی بیشتر دیده می شود؟
نوزادان مبتلا به آترزی کوان اغلب به یکی از این نقایص مادرزادی دیگر نیز مبتلا هستند:
• سندرم شارژه: این بیماری ارثی باعث کاهش شدید شنوایی، از دست دادن بینایی، تنفس و مشکلات بلع می شود. بیش از نیمی از بچه های مبتلا به سندرم شارژه، به آترزی کوان مبتلا بوده و تقریباً نیمی از آن ها در دو طرف بینی خود انسداد دارند.
• سندرم تریچر کالینز: این وضعیت بر رشد استخوان در صورت نوزاد تأثیر می گذارد.
• سندرم کروزون: این شرایط ژنتیکی باعث می شود استخوان های جمجمه نوزاد زود جوش بخورد. این امر رشد جمجمه را متوقف کرده و اجازه نمی دهد تا این روند به طور معمول سپری شود.
• سندرم Tessier: این وضعیت باعث ایجاد شکاف های بزرگ (شکاف) می شود که صورت نوزاد را تقسیم می کنند.
• کلوبوم: این حالت به معنای وجود حفره ای در شبکیه چشم، عنبیه چشم یا قسمت دیگری از چشم است.
• هیپوپلازی تناسلی: این وضعیت به معنای رشد ناقص واژن در دختران یا آلت تناسلی در پسران است.
آترزی کوان چگونه تشخیص داده می شود؟
شکل دوطرفه آترزی کوان، معمولاً بلافاصله پس از تولد نوزاد تشخیص داده می شود زیرا علائم شدید و سریع ظاهر شده و قابل توجه هستند. اکثر نوزادان مبتلا به آترزی کوان دو طرفه بلافاصله پس از تولد دچار مشکل تنفسی می شوند. در طول معاینه، پزشک نمی تواند یک لوله پلاستیکی نازک را از بینی نوزاد به حلق (قسمتی از گلو که پشت بینی و دهان است)، منتقل کند.
سی تی اسکن و اسکن ام آر آی (MRI)، همچنین می توانند مسیر یا مجاری بینی مسدود شده را نشان دهند. در صورت امکان، پزشک از اسکن MRI برای جلوگیری از قرار گرفتن نوزاد در معرض اشعه های غیر ضروری استفاده می کند.
آترزی کوان چگونه درمان می شود؟
نوزادان با شکل خفیف آترزی کوان یک طرفه ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند. با این حال، آن ها باید از نظر هر گونه علامت و نشانه های مشکلات تنفسی تحت نظارت دقیق قرار گیرند. استفاده از اسپری های نمکی بینی نیز می تواند به باز نگه داشتن سوراخ های بینی کمک کند.
آترزی کوان دو طرفه یک فوریت پزشکی است. نوزادان مبتلا به این بیماری ممکن است به لوله ای برای کمک به تنفس نیاز داشته باشند تا زمانی که بتوانند جراحی کنند. در بیشتر موارد، پزشک سعی می کند در اسرع وقت به طور ایمن جراحی را انجام دهد.
متداول ترین نوع جراحی که برای درمان این بیماری استفاده می شود، آندوسکوپی است. جراح به کمک ابزارهای کوچک متصل شونده به بینی نوزاد که مجهز به ابزارهای مشاهده گر هستند، جراحی را انجام داده و استخوان و بافتی که مانع تنفس نوزاد می شود را باز می کند.
به ندرت، جراحی به شکل باز انجام می شود. برای انجام این کار، جراح برشی در سقف دهان نوزاد ایجاد می کند و بافت یا استخوان ایجاد کننده انسداد را برمی دارد.
پس از هر دو نوع جراحی، ممکن است یک لوله پلاستیکی کوچک به نام استنت در سوراخ بینی قرار داده شود تا راه هوایی باز بماند. این استنت بعد از چند هفته برداشته می شود. نوزادانی که به مشکلات دیگری مانند سندرم شارژه نیز مبتلا هستند نیز ممکن است برای درمان آن شرایط به جراحی های بیشتری نیاز داشته باشند.
آیا کودکان مبتلا به آترزی کوان می توانند زندگی طبیعی داشته باشند؟
پس از رفع انسداد، چشم انداز نوزادان مبتلا به آترزی کوان خوب است. آن ها می توانند بزرگ شوند و زندگی طبیعی و سالمی داشته باشند. با این حال، نوزادانی که دارای نقایص مادرزادی اضافی هستند، ممکن است با بزرگ شدن نیاز به درمان یا جراحی اضافی داشته باشند.
مطالعه بیشتر:
احتقان و گرفتگی بینی نوزاد و آبریزش بینی
خرخر کردن نوزادان، از علت تا درمان آن چیست؟
مقدار و نحوه مصرف قطره سدیم کلراید برای نوزاد چگونه است؟
تنفس نوزاد چگونه باید باشد وتعداد تنفس طبیعی نوزاد چقدر است؟
