فتق پس از زایمان چیست و فتق پس از زایمان چقدر شایع است؟

فتق پس از زایمان چقدر شایع است؟

فتق ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد و انواع مختلفی دارد. همه فتق ها زمانی رخ می دهد که قسمت هایی از بدن (مانند چربی، بافت یا روده ها) به بخش باز یا ضعیفی از عضله یا بافت که دقیقا زیر پوست قرار دارد فشار وارد می کند. فتق پس از زایمان زیاد شایع نیست، اما ممکن است رخ دهد. برخی از انواع فتق ممکن است در دوران بارداری شایع باشد، مانند موارد زیر:

• فتق شکمی در وسط شکم و دقیقا بالای ناف به وجود می آید.

• فتق کشاله ران (اینگوینال) که در قسمت پایین و نزدیک به کشاله ران به وجود می آید و به دلیل فشار بارداری است.

• ناف شایع ترین محل برای ایجاد فتق در دوران بارداری و پس از آن بوده و به فتق ناف معروف است.

علائم فتق پس از زایمان

علائم و نشانه های فتق پس از زایمان بستگی به نوع فتق و علت آن دارد. ممکن است دچار علائم زیر باشید:

• برآمدگی خط بالای ناف

• ناف برآمده یا بیرون زده

• برآمدگی بافت یا ورم روی زخم سزارین

• درد یا حساسیت

فارغ از نوع فتق پس از بارداری، در موارد زیر ممکن است برآمدگی یا ورم به طور موقت تشدید شود:

• سرفه یا عطسه

• خنده شدید

• برداشتن اجسام

• برخاستن ناگهانی

• ورزش کردن

• بالا رفتن از پله ها

در مواقع زیر به دنبال فوریت های پزشکی باشید:

• درد شدید و ناگهانی

• تهوع شدید

• استفراغ

• تشدید برآمدگی

• تغییرات پوست داخل و اطراف فتق

دلایل انواع مختلف فتق پس از زایمان

معمولا فتق های پس از زایمان به این دلیل ایجاد می شود که برخی تاثیرات دوران بارداری، زایمان واژینال و یا عمل سزارین همچنان باقی می ماند.با بزرگ شدن شکم و رشد جنین در دوران بارداری، فشار زیادی به دیوراه های شکم وارد می شود. این امر باعث کشیده شدن عضلات شکم و ضعیف شدن آن ها و حتی جدا شدن آن ها در برخی قسمت ها می شود. وقتی این اتفاق می افتد، پوشش داخلی شکم، چربی یا حتی بخش هایی از روده ممکن است به این نواحی فشار وارد کرده و باعث ایجاد برآمدگی شود.

فتق ممکن است داخل ناف یا اطراف آن ایجاد شود، زیرا این ناحیه به طور طبیعی ضعیف تر از نواحی دیگر دیواره شکمی است. اگر عمل سزارین انجام داده اید، ممکن است در ناحیه برش سزارین دچار فتق پس از زایمان شوید. این امر به دلیل آن است که عضلات و ناحیه زخم به درستی بهبود نیافته و یا قبل از بهبودی کامل فشار زیادی در این محل ایجاد شده است.

چه زمانی باید فتق پس از زایمان را درمان کنیم؟

اگر فتق بزرگ، دردناک و دارای علائم باشد، لازم است روشی برای درمان آن در نظر گرفته شود. اغلب فتق های پس از زایمان به روش لاپاروسکوپی (جراحی سوراخ کلید) قابل ترمیم است. جراح در این روش تنها برش بسیار کوچکی در اطراف فتق ایجاد می کند.

سپس توری جراحی کوچکی وارد سوراخ شده تا سوراخ یا ناحیه ضعیف شده دیواره شکم را وصله و تقویت کند. برای فتق های بسیار بزرگ ممکن است نیاز به جراحی باشد تا ماهیچه های دیواره شکم به وسیله توری های جراحی بزرگ تری ترمیم شود.

مهم نیست چه نوع عمل جراحی انجام می دهید، دوره بهبودی زمان بسیار مهمی است و ممکن است مراقبت در این دوران با وجود یک نوزاد کار بسیار سختی باشد. باید تا ۶ هفته از برداشتن اجسام سنگین تر از ۵ کیلو خودداری کنید. ممکن است دوران نقاهت پس از جراحی یک ماه طول بکشد.

چه زمانی فتق پس از زایمان نیاز به جراحی ندارد؟

اگر فتق پس از زایمان کوچک باشد و علائم یا ناراحتی ایجاد نکند، ممکن است پزشک روش «انتظار و مشاهده» را توصیه کند، یعنی منتظر بمانید تا ببینید آیا فتق به خودی خود بهبود پیدا می کند یا خیر. زیرا دیواره و عضلات شکم شما روز به روز قوی تر خواهد شد.

فتق های بزرگ تر به خودی خود از بین نخواهد رفت و در صورتی که علائمی نداشته باشد نیازی به جراحی نیست. در صورتی که به فتق مبتلا هستید، هر چقدر هم کوچک باشد، باید به پزشک گزارش دهید. لازم است مورد معاینه قرار گیرید تا مطمئن شوید علائمی ایجاد نخواهد شد و وضعیت آن تشدید نمی شود.اگر می خواهید باز هم باردار شوید، پزشک ممکن است توصیه کند تا زمان بهبودی کامل فتق و تا زمانی که علائم دیگر و عوارض جانبی ایجاد نشده صبر کنید. مطالعه ای پزشکی روی ۳۵۷۸ مورد که تحت عمل جراحی فتق شکمی قرار گرفته بودند نشان داد، برخی از بانوانی که پس از جراحی باردار شده اند، بار دیگر در همان ناحیه مبتلا به فتق شدند.

آیا فتق پس از زایمان خطر بیش تری در بارداری های بعدی بوجود می آورد؟

این مطالعه پرسش بزرگی را مطرح کرد و پاسخ ناامیدکننده ای به همراه داشت. در صورتی که دچار فتق پس از زایمان هستید در بارداری های آینده احتمال خطر بیش تری برای ابتلای مجدد و یا فتق شدیدتر وجود دارد.

گاهی اوقات مادران باردار ممکن است در دوران بارداری به فتق مبتلا شوند. در صورتی که قبل یا بعد از زایمان به یکی از انواع فتق مبتلا باشید، احتمال ابتلای آن در بارداری بعدی بیش تر خواهد شد. نگران نباشید. فتق می تواند یک عارضه جانبی طبیعی در دوران بارداری باشد و جنین در حال رشد را با خطر مواجه نمی کند. در حقیقت اگر قبل از بارداری دارای ناف فرو رفته و در هنگام بارداری ناف برجسته ای دارید، از لحاظ تکنیکی دارای فتق هستید. دلیل آن این است که جنین در حال رشد به ماهیچه های داخلی شکم به سمت بالا و بیرون فشار وارد می کند.

هنگامی که این فشار به نقاط ضعیف تری مانند ناف وارد شود، در دوران بارداری در این ناحیه برآمدگی ایجاد می شود. این نوع فتق دقیقا زیر پوست ایجاد می شود و کودک همچنان سالم و در امان است.

فتق هیاتال عارضه ای جدی تر است و معمولا در سه ماهه دوم بارداری رخ می دهد. قادر به دیدن این نوع فتق نیستید، زیرا داخل بدن ایجاد می شود. در فتق هیاتال شکم به ماهیچه های دیافراگم و دقیقا زیر قفسه سینه فشار وارد می کند.

آیا راهی وجود دارد که از ابتلا به فتق پس از زایمان جلوگیری کرد؟

همیشه نمی توانید از فتق جلوگیری کنید، مخصوصا در دوران بارداری. پس از زایمان با فرصت دادن به خود در جهت بهبودی و کاهش فشار در ناحیه شکم می توان خطر ابتلا به فتق پس از زایمان را کاهش داد. برای کمک به جلوگیری از فتق سعی کنید کارهای زیر را انجام دهید:

• از برداشتن هر چیزی که سنگین تر از نوزاد شماست اجتناب کنید.

• از انجام ورزش های سنگین خودداری کنید.

• از ایستادن برای مدت زمان طولانی بپرهیزید.

• از بالا رفتن از پله های زیاد پرهیز کنید.

• لباس های گشاد اما محافظ بپوشید.

• هنگامی که سرفه یا عطسه می کنید شکم خود را با دست نگه دارید.

در صورت یبوست شدید از روان کننده شکم استفاده کنید و یا به رژیم غذایی خود غذاهای حاوی فیبر اضافه کنید تا هنگام اجابت مزاج به خود فشار نیاورید. اگر این روش ها یبوست را برطرف نکرد، پزشک ممکن است ملین تجویز کند.

حرف آخر

فتق در دوران بارداری و بعد از بارداری شایع است. فتق پس از زایمان ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. حتی اگر هیچ علامتی ندارید یا فتق بسیار کوچک است به پزشک مراجعه کنید. اکثر فتق ها به خودی خود از بین نمی رود. ممکن است برای فتق های بزرگ تر نیاز به جراحی داشته باشید. اگر فتق جزئی باشد، پزشک توصیه می کند پس از زایمان آخرین فرزند خود جراحی را انجام دهید تا پس از آن دیگر فتق ایجاد نشود.

اجازه دهید بدنتان پس از زایمان بهبودی کامل پیدا کند و سپس به زندگی عادی و طبیعی خود بازگردید. با این کار خطر ابتلا به فتق پس از زایمان را کاهش خواهید داد. از انجام هر کاری که به شکم و کشاله ران شما فشار وارد می کند خودداری کنید. 

مطالعه بیشتر:

انواع برش سزارین، هرکدام در چه شرایطی استفاده می شود؟

فتق مادرزادی دیافراگم و انواع فتق مادرزادی دیافراگم چیست؟

بیرون زدن ناف در بارداری نشانه چیست و چه فرقی با فتق دارد؟

بزرگ ماندن شکم بعد از زایمان چقدر طول می کشد و چه باید کرد؟