تفاوت بین کیست و تومور چیست و تشخیص کیست و تومور چگونه است؟
مشاهده توده های زیر پوستی اغلب افراد را می ترساند اما این توده ها بیشتر اوقات بی ضرر هستند. توده های معمولاً به شکل کیست یا تومور وجود دارند و چون هر دو در یک ناحیه تشکیل می شوند به سختی می توان آنها را از هم تشخیص داد. به عنوان مثال، در ناحیه تخمدان امکان تشکیل، کیست و تومور وجود دارد. برای تفکیک و تمییز این دو از یکدیگر، مجموعه ای از نکات کلیدی را باید مدنظر قرار داد. کیست یک کیسه کوچک پر از هوا، مایع یا مواد دیگر است. تومور به رشد غیرعادی بافت اشاره دارد. کیست و تومور هر دو می توانند در پوست، بافت، اندام ها و استخوان ها تشکیل شوند.
آیا هر توده ای را باید سرطان دانست؟
اکثر مردم وقتی متوجه یک توده جدید می شوند، اولین فکری که به ذهنشان خطور می کند، سرطان است. البته انواع خاصی از سرطان، در بدن کیست ایجاد می کنند اما خود کیست ها تقریبا همیشه خوش خیم هستند. در مورد تومورها نمی توان به سادگی اظهارنظر کرد چرا که امکان خوش خیم یا بدخیم بودن آنها وجود دارد. تومورهای خوش خیم در یک جا باقی می مانند اما نمونه های بدخیم رشد می کنند و باعث ایجاد تومورهای جدید در سایر قسمت های بدن می شوند.
شناسایی انواع کیست و تومور
در بیشتر موارد، نمی توان صرفاً با بررسی های ظاهری بین کیست و تومور تفکیک قائل شد اما برخی نشانه ها احتمال وجود یکی از آنها را تقویت می کند. برای حصول اطمینان مشورت با پرشک لازم و ضروری است.
ویژگی تومور کیست
رشد سریع ✓
قرمزی و تورم ✓
جوش سرسیاه در مرکز ✓
ترشحات سفید، زرد یا سبز ✓
سفتی ✓
حساسیت به لمس ✓
حرکت در زیر پوست ✓
گاهی اوقات تومورها به اندازه ای بزرگ می شوند که به بافت های اطراف خود فشار وارد کنند. بسته به محل قرارگیری توده، ممکن است نشانه های دیگری مانند مشکل در تنفس، حرکت مفاصل، غذا خوردن یا کنترل مثانه وجود داشته باشد. اگر متوجه یک توده همراه با علائم غیرعادی شدید، حتی اگر ظاهراً مرتبط نباشند، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی در ایجاد کیست موثر هستند؟
انواع مختلفی از کیست ها با دلایل مختلف وجود دارند. برخی از آنها به یک بیماری زمینه ای مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک مرتبط هستند. برخی دیگر مستقیماً روی سطح پوست تشکیل می شوند. در این نوع، سلول های مرده پوست به جای آنکه به روال طبیعی بریزند، تکثیر می شوند. تحریک یا آسیب به فولیکول مو، وجود یک مجرای مسدود شده در فولیکول مو، تحلیل رفتن بافت همبند و تخمک گذاری از سایر دلایل مربوط به ایجاد کیست هستند.
دلایل ایجاد تومور
تومورها نتیجه رشد غیرطبیعی سلول هستند. معمولاً سلولهای بدن رشد میکنند و هر زمان که لازم باشد، تقسیم می شوند و سلولهای جدید تشکیل می دهند. وقتی سلولهای قدیمیتر میمیرند، جای خود را به سلولهای جدید می دهند. اگر این فرآیند وجود نداشته باشد، شاهد شکل گیری تومورها خواهیم بود. سلول های قدیمی و آسیب دیده زنده می مانند و سلولهای جدید زمانی تشکیل می شوند که بدن نیازی به آنها ندارد. رشد و تقسیم بی رویه سلولی، تومور ایجاد می کند.
برخی از تومورها خوش خیم هستند، به این معنی که تنها در یک نقطه بدون گسترش به بافت اطراف، شکل می گیرند. تومورهای بدخیم سرطانی هستند و می توانند به بافت مجاور گسترش یابند. با رشد تومورهای سرطانی، سلول های سرطانی شکسته می شوند، در سراسر بدن حرکت کنند و تومورهای جدید تشکیل می دهند.
تشخیص کیست و تومور
گاهی اوقات کیست ها با معاینه فیزیکی قابل تشخیص هستند ولی برای اطمینان بیشتر از تصویربرداری های تشخیصی استفاده می شود. تصویربرداری های تشخیصی مانند سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و ماموگرافی به پزشک کمک می کنند تا محتویات داخل توده را تشخیص دهد. کیست هایی که در معاینه و در تصاویر تشخیصی لبه های صاف دارند، تقریبا همیشه خوش خیم هستند. اگر درون توده جای مایع یا هوا، بافت جامدی وجود داشته باشد، باید از نظر خوش خیمی با بدخیمی مورد بررسی قرار بگیرد.
چگونه باید سرطانی بودن یا نبودن کیست و تومور را تشخیص دهیم؟
تنها راه تشخیص قطعی سرطانی بودن کیست یا تومور، بیوپسی است. در این روش، پزشک قسمتی از توده یا کل آن را با جراحی بر می دارد و بافت کیست یا تومور را زیر میکروسکوپ بررسی می کنند تا سلول های سرطانی تشخیص داده شوند.
در مواردی که توده از مایع پر شده باشد، پزشک از ابزاری به نام آسپیراسیون با سوزن ظریف استفاده کند. سوزن بلند و نازک این ابزار برای بیرون کشیدن مایع داخل کیست مورد استفاده قرار می گیرد. بسته به محل توده، اکثر بیوپسی ها و آسپیراسیون ها در یک محیط سرپایی انجام می شوند.
روش های درمانی کیست و تومور
درمان کیست ها و تومورها کاملاً به عامل ایجاد آنها، سرطانی بودن و محل قرارگیری آنها بستگی دارد. با این حال، اکثر کیست ها نیازی به درمان ندارند. اگر کیست دردناکی دارید یا از ظاهر آن راضی نیستید می توانید با مشورت پزشک، برای برداشتن یا تخلیه مایع درون آن، اقدام کنید. البته فراموش نکنید که در صورت تخلیه، احتمال رشد دوره کیست و نیاز مجدد به برداشتن، وجود دارد.
تومورهای خوش خیم نیز معمولاً نیازی به درمان ندارند. اگر تومور بر ناحیه مجاور تأثیر بگذارد یا مشکلات دیگری ایجاد کند، برای برداشتن آن به جراحی نیاز داریم. تومورهای سرطانی تقریباً همیشه باید با جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی درمان شوند. در برخی موارد، از روشهای ترکیبی برای درمان آنها استفاده می کنند.
علائم هشدار دهنده
در عین حال که بیشتر کیست ها و تومورها معمولاً در فاصله زمانی بین دو مراجعه، تغییرات زیادی نمی کنند اما در صورت بروز هر یک از موارد زیر فورا به پزشک مراجعه کنید:
• خونریزی یا ترشح
• تغییر رنگ
• رشد سریع
• خارش
• پارگی
• قرمزی یا تورم
کلام آخر
تشخیص تفاوت بین کیست و تومور اغلب حتی برای پزشکان، دشوار است. بنابراین توصیه می شود به جای اینکه خودتان دنبال روشهای تشخیصی باشید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی نمونه کوچکی از توده، نوع آن را تعیین و بهترین روش درمانی را توصیه می کند.
مطالعه بیشتر:
کیست پاراتوبال و علائم کیست پاراتوبال چیست؟
توده آدنکسی و نشانه های توده آدنکسی چیست؟
فرق فیبروم با کیست تخمدان و هر کدام چه علائمی ایجاد می کنند؟
کیست تخمدان چیست و چرا ایجاد می شود؟ + عکس کیست تخمدان
