مادران باردار نباید گرسنه و تشنه بمانند
در مورد این که خانم های باردار می توانند روزه بگیرند یا نه اختلاف نظرهای مختلفی وجود دارد، اما در اغلب منابع علمی آمده که بهتر است مادر باردار مدت زمان طولانی گرسنه و تشنه نماند. این موضوع به خصوص در سه ماهه اول بارداری بیشتر حائز اهمیت است.
هر چند که نیاز مادران باردار در این سه ماه به مواد مغذی کمتر است اما چون سه ماهه اول بارداری دوره بسیار پر مخاطره ای است، کمبود مواد مغذی می تواند به شدت روی سلامت جنین، شکل‌گیری لوله‌های عصبی اولیه و هر پدیده‌ای که در ارگانوژنز یا اندام‌زایی جنین صورت می‌گیرد تاثیر سوء بگذارد. از این رو با اینکه در گذشته گفته می‌شد مادر باردار می‌تواند در سه ماهه اول بارداری روزه بگیرد اما امروزه متخصصان تغذیه معتقدند که بهتر است برای حفظ سلامت جنین از گرسنگی و تشنگی در ساعت‌های طولانی پرهیز شود.
پس از طی این دوره هم نیازهای تغذیه‌ای مادر باردار تا زمان زایمان به قدری افزایش می‌یابد که نیاز دارد در وعده‌های بیشتری از مواد غذایی مختلف استفاده کند. ضمن اینکه خطر دهیدراتاسیون یا کم‌آبی ناشی از تشنه ماندن و کمبود مواد مغذی برای مادر و جنین بسیار خطرناک خواهد بود. از این‌رو بهتر است مادران باردار از روزه‌داری خودداری کنند.
روزه‌داری در شش ماه دوم پس از تولد مشکلی ندارد
خانم‌هایی که نوزادشان را با شیر خودشان تغذیه می‌کنند بهتر است در شش ماه اول پس از زایمان که نوزاد به طور انحصاری فقط باید از شیر مادر تغذیه شود، روزه نگیرند. مادر شیرده نمی‌تواند قبل از شش ماهگی فرزندش را از شیر مادر محروم کند و به او شیر خشک یا سایر غذاها را بدهد. این حق طبیعی و قانونی همه نوزادان است که برای حفظ سلامت شان تا شش ماهگی فقط و فقط از شیر مادر تغذیه شوند. از 6 ماهه دوم که تغذیه تکمیلی کودک به‌تدریج شروع می‌شود مادر شیرده می‌تواند تحت شرایطی روزه بگیرد. این شروط شامل سلامت کامل مادر است و اینکه بتواند در فاصله افطار تا سحر کودکش را با شیر خودش تغذیه کند. همچنین مادران شیرده می‌توانند با مصرف مایعات فراوان، مواد مغذی و شیرافزا در فاصله افطار تا سحر به افزایش حجم شیر خود کمک کنند، سپس مقداری از شیر خود را بدوشند و در یخچال نگه دارند تا طی روز که دچار ضعف می‌شوند از شیر دوشیده شده برای تغذیه کودک شان استفاده کنند.
خوشبختانه با شروع تغذیه تکمیلی بخشی از نیازهای غذایی کودک از این طریق تامین می‌شود، بنابراین اگر مادر سالم باشد و بتواند تمام نکات روزه‌داری ایمن را رعایت کند، روزه گرفتن برای سلامت خودش هم بسیار مفید خواهد بود.
توجه داشته باشید مادرانی که به هر دلیلی برای تغذیه نوزادشان از شیر مادر استفاده نمی‌کنند و از همان ابتدا به نوزادشان شیر خشک می‌دهند مشکلی در روزه‌داری ندارند و می توانند روزه بگیرند.
مادران شیرده‌ای که روزه می‌گیرند باید توجه ویژه‌ای به مصرف مایعات در فاصله بین افطار تا سحر داشته باشند. بهترین مایع برای بدن هم آب است بنابراین سعی کنید به جای مصرف سایر نوشیدنی‌ها مثل چای، قهوه، آب میوه‌ها حتی از نوع طبیعی‌شان که مدر هستند و می‌توانند آب بدن را دفع کنند، فقط آب بنوشید تا آب مورد نیاز بدن و لازم برای تهیه شیر تامین شود. همچنین به مادران شیردهی که قصد روزه‌داری دارند توصیه می‌شود همه گروه‌های غذایی را در رژیم افطار تا سحرشان بگنجانند. برای این منظور باید از پرخوری در یک یا دو وعده خودداری و تعداد وعده‌ها را بیشتر کرد.
توصیه می‌شود در وعده افطار روزه‌تان را با یک لیوان شیر و یکی دو عدد خرما باز کنید و یک غذای سبک مانند صبحانه بعد از آن بخورید. زمان کوتاهی بعد از وعده افطار از میوه‌های فصل مانند هندوانه، طالبی، خربزه و سایر میوه‌هایی که آب و الکترولیت‌های بدن را به اندازه کافی تامین می‌کنند استفاده کنید. نیم ساعت بعد هم شام بخورید. وعده بعدی قبل از خواب است که می‌تواند شامل یک لیوان شیرگرم یا یک میوه ساده مانند موز باشد که حاوی تریپتوفان است و به خواب بهتر کمک می‌کند.
نکته مهم اینکه مادران شیردهی که نوزادشان بزرگتر از شش ماه است یا سایر افرادی که روزه می‌گیرند باید آنقدر خوب و کافی استراحت کرده باشند که بتوانند یک ساعت قبل از اذان صبح از خواب بیدار شوند و ابتدا یک میان وعده مانند میوه استفاده کنند و سپس سحری را مانند یک وعده ناهار بخورند.
تاکید می‌شود همه افراد به خصوص مادران شیرده قسمت اصلی پروتئین رژیم‌شان را در فاصله افطار تا شام مصرف کنند و در وعده سحر غذاهای پروتئینی و گوشتی نخورند زیرا پروتئین و گوشت باعث از دست رفتن آب بدن می‌شود.
همچنین از خوردن غذاهای شور، ترش، تند و پرادویه در وعده سحری خودداری کنید زیرا باعث دفع آب بدن می‌شود. نوشیدن چای و قهوه را نیز در وعده سحر محدود کنید و ترجیحا آب بیشتری بنوشید.
مطالعه بیشتر:
1- روزه داری در سه ماهه دوم بارداری میسر است
