راهنمای مادران جدید برای بررسی سلامت نوزاد

اولین ملاقات های نوزاد با پزشک

چرا ملاقات های منظم با پزشک برای سلامت نوزاد اهمیت دارد؟

اکثر پزشکان متخصص اطفال توصیه مي‌کنند که بلافاصله بعد از تولد نوزاد درحالي‌که هنوز در بيمارستان هستيد يا روزي که از بيمارستان مرخص مي‌شويد و به خانه مي‌روید، براي ملاقات با پزشک به مطب برويد تا نوزاد از همان چند روز اول زندگي تحت نظر پزشک قرار گيرد.

در هر ویزیت چه انتظاراتی باید داشت؟

در طي هر ملاقات پزشک چندین مورد را بررسی و ارزیابی می کند و نتیجه آن را با شما در میان می گذارد، از جمله مواردی که باید در هر جلسه معاینه بررسی و اندازه گیری شوند عبارتند از :

رشد نوزاد: وزن، قد و اندازه دور سر نوزاد اندازه‌گيري و ثبت می شود. انتظار داشته باشيد اين اندازه‌ها را در جدول نمودار رشد مشاهده کنيد که برحسب درصد نشان‌ مي‌دهد نوزاد شما در کدام رده سني قرار مي‌گيرد. رشد او در دوره نوزادی تحت نظر قرار خواهد بود تا از سرعت منظم آن اطمينان حاصل شود.

تغذیه و شیردهی: پزشک در هر جلسه معاینه درباره تغذيه و کار کردن شکم نوزاد از شما سوال خواهد کرد، او باید بداند نوزاد شما براي چند‌بار و به چه‌مدت شیر مي‌خورد، همچنين چند بار پوشک را خيس و مدفوع مي‌کند. اگر نوزاد با شیر خشک تغذیه می شود، پزشک درباره میزان آن به واحد سی سی از شما سوال می کند. 

خواب نوزاد: انتظار داشته باشيد که پزشک سوال کند نوزاد شما چند ساعت پياپي مي‌خوابد و چندبار در طول روز به خواب می رود. پزشک احتمالاً درباره خطر خواباندن نوزاد به پشت به شما هشدار خواهد داد تا خطر مرگ ناگهاني نوزاد در خواب را بطور کل از بين ببرد. او همچنين به شما توصیه خواهد کرد تا نوزاد خود را به شکم بخوابانید تا عضلات او رشد کنند و از سندرم پشت سر پهن نیز جلوگیری شود.

پیشرفت توانایی های نوزاد: با وجود این‌که نوزادان با سرعت‌هاي متفاوتي از یکدیگر رشد مي‌کنند، براي هر سني نمودارهايي وجود دارند که احتمال هرگونه خطري را از رده خارج کند. پزشک اطفال همه‌ موارداز توانایی حرکت ماهیچه های دست و پا، مهارت عضلانی، بينايي و شنوايي تا مهارت‌هاي گفتاري و فيزيکي مختص به سن نوزاد را بررسي مي‌کند.

زمان معاینات منظم پزشک برای بررسی سلامت نوزاد

 نوبت اول: معاینه نوزاد 

 در اولين ملاقات نوزاد با پزشک، زردی او ارزيابي خواهد شد، زردی نوزاد به علت افزايش بیلی ‌روبين در خون نوزاد ايجاد مي‌شود و زماني‌‌که نوزاد مواد مضر را بدرستي دفع نمي‌کند، زردی اتفاق مي‌افتد. بیلی روبین يک رنگدانه است که از تجزیه هموگلوبين گلبول‌هاي قرمز توليد مي‌شود.  زردی به خودی خود بیماری نیست و نسبتاً به سادگي درمان مي‌شود، اما اگر درمان نشود ممکن است موجب بروز مشکلات بسیار خطرناکی شود. درصورتي‌که پوست يا چشم نوزاد متمايل به رنگ زرد شد، پزشک را مطلع کنيد. بهتر است در روزهای اول رنگ مدفوع نوزاد را يادداشت کنيد تا بخاطر داشته باشید. اگر رنگ مدفوع نوزاد از سياه به زرد يا سبز تغيير کرد،نشان دهنده فعالیت طبیعی سيستم گوارش نوزاد است. 

اگر نوزادتان اولين واکسن هپاتيت B را در بيمارستان دريافت نکرد، ممکن است پزشک اين واکسن را در ملاقات‌ اولش در مطب توصيه می کند.

نوزادان عموماً قبل از افزايش وزن کمی لاغر مي‌شوند، بنابراين متعجب نشويد اگر در هنگام مرخص شدن از بيمارستان، نوزاد از وزن تولدش کمي لاغرتر شده باشد. پزشک در اولين ملاقات نوزاد براي اطمينان از آغاز افزايش وزن، وزن او را اندازه گیری خواهد کرد. به طور کلی هر نوزاد باید روزانه تقريبا 30 گرم وزن اضافه کند.

 نوبت دوم: معاینه در هفته دوم

در هفته دوم نوزاد دلبند شما بايد به وزن زمان تولدش رسيده يا از آن بيشتر شده باشد. نوزادتان در هفته دوم برای دومين بار تحت معاینه قرار مي‌گيرد، زیرا اولين ملاقات ‌بايد بلافاصله بعد از زايمان و قبل از خروج از بيمارستان انجام شده باشد.

اگر تا اين زمان هنوز نوزاد تان اولين دوز واکسن هپاتيت را دريافت نکرده‌است، احتمالاً در اين ويزيت واکسن را دريافت خواهد کرد.

پزشک اطفال مي‌داند که برای داشتن کودکي سالم، باید یک مادر تندرست وجود داشته باشد، بنابراين درصورتي‌که پزشک سوالاتي درباره وضع سلامت تان از شما پرسيد، متعجب نشويد، مراقبت از مادری که تازه صاحب فرزند شده، اهمیت بسیاری دارد زیرا اگر او سالم نباشد نمی تواند از کودک مراقبت کند. 

 نوبت سوم: معاینه دو ماهگی

در اين مرحله نوزاد دلبند شما بايد قادر به تمرکز باشد، با چشمانش به شما توجه کند و به محرک‌هايي مانند خنديدن مادر واکنش نشان دهد. در دو ماهگي در حالي‌که نوزاد روي شکم قرار دارد باید بتواند سرخود را بلند کند. این توانایی در نوبت سوم معاینه خواهد شد، خواب او نيز در اين نوبت بررسي مي‌شود.

اين زمان معمولاً اولين نوبت براي بسياري از واکسن‌هاست. برنامه پيشنهادي مرکز کنترل و پيشگيري از بيماري‌هاي آمريکا شامل اولين دوز واکسن (DTaP) دیفتری، کزاز و سيا‌ه سرفه، آنفولانزا نوع (B)، (Hib)هموفیلی، (IPV) فلج اطفال و (PCV) مننژيت است. نوزادتان اولين يا دومين دوز واکسن هپاتيت B را نيز دريافت خواهد کرد که اغلب پزشکان مخلوطي از اين واکسن‌ها را براي تکرار نکردن عمل تزريق استفاده مي‌کنند، بنابراين دريافت واکسن‌ها ممکن است متفاوت باشد، گاهی اولين نوبت واکسن (RV) ورم معده و روده است که بصورت خوراکي داده مي شود.

 نوبت چهارم: معاینه چهار ماهگی

  نوزاد در حال رشدي که دوره کامل 9 ماهه را در رحم مادر طي کرده است بايد بتواند در تمام طول شب بخوابد، يعني در چهار ماهگي 6 ساعت خواب در شب. در اين نوبت از ملاقات با پزشک، عادات خواب نوزاد، خوب خوابيدن نوزاد در شب، خواب های نیمروز منظم و به تنهایی یا به همراه پدر و مادر خوابیدن نوزاد بررسی می شوند . علاوه بر این، پزشک اطفال تمامی نقطات ‌عطف‌ رشد جسمانی نوزاد را ارزیابی می کند، مواردی مانند توانايي بالا نگهداشتن سر بطور پيوسته و غلت زدن.

در معاینه ماه چهارم دومين دوز DTaP، Hib، IPV،PCV و RV انجام مي‌شود، بنابر برنامه دوزها، ممکن است واکسن هپاتيت B نيز نياز باشد.

نوزاد سالم شش‌ماهه‌اي که دوره 9‌ ماهه کامل بارداري را طي کرده باشد، می تواند حداقل 9 تا 12 ساعت بدون نياز به شیر سرحال باشد، خودش بخواب برود و در نيمه‌هاي شب در صورت بيدار شدن، خودش را بخواباند.

کودکان نیز همانند بزرگسالان جثه های گوناگونی دارند، بنابراین اگر نوزاد شما نسبت به همسالان خودش از جثه و سایز کوچک تری برخوردار است، ضرورتاً دلیلی برای نگرانی نیست. تا زمانی که کوچولوی شما رشد سالمی دارد و رشد او در جدول صدک رشد از حد نصاب بالاتر و پایین تر نیست، سلامت او در وضعیت مطلوبی قرار دارد، حتی اگر نصاب او زیر 30 درصد باشد.

مطالعه بیشتر:

1- هیپوگلیسمی یا افت قند خون نوزاد چه درمانی دارد؟

2- تاثیرات و فواید مراقبت کانگورویی (KMC) بر نوزاد

3- وزن مناسب نوزاد هنگام تولد

4- 10 نکته مهم برای نگهداری و مراقبت از نوزاد نارس