نمودار رشد کودک
آگاهی از رشد مناسب فرزندتان مهم است، اما آگاهی دقیق از معنای نمودار رشد نیز اهمیت دارد.
برخی از وظایف والدین مثل تغذیه و رشد بچه اضطراب آفرین هستند. چون بیشتر وظایف والدین قابل اندازه‌گیری نیست. معمولاً والدین افزایش رشد و وزن فرزندشان را به عنوان سنجش موفقیت در اجرای وظایف والدین در نظر می گیرند. اگر مضطربید، وزن‌کشی و اندازه‌گیری هفتگی فرزندتان، شما را مضطرب تر می‌کند. حقیقت این است که از نمودارهای رشد باید به طور معقول استفاده شود.
نمودارهای رشد برای ویژگی‌های فردی است
نمودارهای رشد، میزان رشد و وزن میانگین کودکان را نشان می‌دهد. بسیاری از نمودارهای رشد از آمارهای امریکایی استفاده می‌کنند و احتمالاً شامل حال همه‌ی کودکان نخواهد شد، خصوصاً اگر نوزاد نارس متولد شده باشد. به علاوه، نمودار رشد بچه‌ای سالم و شیردهی پستانی شده از همان نمودار بچه‌ی شیردهی شده با شیر خشک متفاوت خواهد بود. نمودارهای رشد برای دختران و پسران نیز متفاوت است. پس اگر می‌خواهید از نمودار رشد استفاده کنید، مطمئن شوید که مناسب فرزندتان باشد.
چگونگی استفاده از آن
در ماه اول، خصوصاً اگر فرزندتان نارس باشد، احتمالاً به طور هفتگی در درمانگاه یا از سوی پزشک وزن کشی و این اندازه‌گیری در نمودار ثبت می‌شود. باید همیشه فرزندتان را روی یک ترازوی واحد وزن‌کشی کنید، زیرا ترازوها متفاوتند و گاه موجب نگرانی غیرضروری شوند. در طول زمان، اگر یک هفته افزایش وزن او خفیف بود، هراسان نشوید. از یک ماهگی به بعد، اگر فرزندتان در اولین ماه افزایش وزن پایداری دارد، می‌توانید تا شش ماهگی به طور ماهانه او را وزن‌کشی کنید و سپس تا یک سالگی یک ماه در میان.
وزن و قد فرزندتان باید در نمودار رشد ثبت شود. نمودار رشد ردیف‌های درصدی است که درصد میزان وزن را نشان می‌دهد. اگر فرزندتان در ردیف 75% است، یعنی از 100 بچه، فقط 25 نفر از آنان بیش از او وزن دارند، به سخن دیگر، او بچه‌ی دُرشتی است.
رشد معمولی
روزی که فرزندتان متولد شد، وزنش در نمودار ثبت خواهد شد. در روزهای نخستین، فرزندتان کاهش وزن خواهد داشت، اما اکثر نوزادان در روز چهاردهم پس از تولد دوباره به وزن تولدشان بازمی گردند.
وقتی فرزندتان وزن تولد خود را بازیافت، در یک سال آینده رشد پایداری را انتظار داشته باشید. در برخی از ماه‌ها بیش از ماه‌های دیگر وزن کسب می‌کند، اما مهم این است که رشد فرزندتان رو به بالا باشد. این موضوع به معنای آن نیست که او باید در یک "ردیف" متوقف شود یا هرگز از درصد خود منحرف نشود.
اگر فرزندتان شاد است، خوب می‌خوابد و تغذیه می‌شود و روزانه هشت تا ده پوشک خیس دارد، احتمالاً رشد او خوب است.
زمان نگرانی
با پزشک یا پرستار مشورت کنید:
- اگر فرزندتان نارس یا هنگام تولد کم وزن بوده است. در این صورت، فرزندتان به دقت معاینه می‌شود – شما نه فقط نمی‌خواهید فرزندتان وزن از دست بدهد، بلکه مایلید تا به سرعت وزن کسب کند.
- اگر منحنی رشد فرزندتان بین دو وزن تغییر ناگهانی در مسیر داشت، بیش از حد معمول افزایش وزن دارد یا وزنش کاهش می‌یابد.
- اگر منحنی رشد فرزندتان از ردیف درصدی خودش، شروع به گذشتن از ردیف درصد بالا یا ردیف درصد پایین کرد (به سخن دیگر، اگر فرزندتان همیشه در درصد پنجاهم قرار داشته و وزنش اندکی زیاد شده است و اکنون او را در طیف درصدی بیست و پنجم قرار می‌دهد).
- اگر تفاوت اندازه‌ی وزن و قد فرزندتان تغییر یافته است – مثلاً افزایش وزن و قد متناسب نداشته باشد. این موضوع نشان می‌دهد که او برای قدش، بیش از حد چاق است.
- اگر فرزندتان از یک وزن‌کشی تا بعدی وزنش کاهش یافته است، باید بررسی شود.
رشد بچه موضوعی احساسی است و اگر متوجه شده‌اید که نمودار رشد باعث تنش بی‌دلیل می‌شود، سعی کنید از غریزه‌ی خود بهره گیرید و به عنوان نشانگری برای سلامت او، بیشتر بر میزان فعالیت و شادی فرزندتان تکیه کنید.
پرسش: سر فرزندم شکل غریبی دارد. شخصی گفت که دلیل چنین حالتی می‌تواند این باشد که او بیش از حد دراز می‌کشد. آیا این موضوع حقیقت دارد؟ چگونه می‌توانم آن را درست کنم؟
پاسخ نرس ماما، برجی ایرلند: این شکل غریب سر که تشریح کردید، می‌تواند سندرم سر تخت باشد و معمول است. از آنجا که مادران از نشانه‌های مرگ ناگهانی نوزادان می‌ترسند، فرزندان خود را به پهلو نمی‌خوابانند. بچه‌ها زمان زیادی را در صندلی مخصوص اتومبیل می‌گذرانند و چون مراکز مراقبت از خردسالان، به حدی شلوغ است که برای حمل بچه‌ها به اندازه‌ی کافی کارمند ندارند، بسیاری از خردسالان زمان زیادی را به پشت دراز می‌کشند.
جمجمه‌ی سر بچه از چند صفحه‌ی غضروفی ساخته شده است که با بافت فیبری محکمی متصل‌اند که فونتانل یا شکاف یا نقاط نرم نام دارند. فقط وقتی بچه دو ساله شد، این استخوان‌ها برای ساختن جمجمه‌ای سخت به هم می‌پیوندند و فقط در اوایل بزرگسالی این پیوندها کاملاً به استخوان (کلسیم) بدل می‌شوند. هنگام زایمان انعطاف‌پذیری جمجمه بسیار موثر است و فضایی برای رشد مغز فراهم می‌آورد. وقتی بچه برای مدت طولانی درازکش باشد، جمجمه به سادگی با فشار شکل می‌پذیرد و آن شکل غریب سر به وجود می‌آید.
بچه‌هایی که در خطر سندرم سر تخت قرار دارند، معمولاً نوزادان نارس یا آنهایی هستند که مدت زیادی در بخش مراقبت‌های ویژه بوده‌اند. البته احتمال علل پنهان را نیز نادیده نگیرید، مثل گردن یا ماهیچه‌های شانه‌ی آسیب‌دیده هنگام تولد یا ماهیچه و پیوندهای ضعیف در اثر نارس بودن یا سندرم داون. اگر مشکل جدی وجود دارد، پزشک یا پرستار آن را تشخیص می‌دهد.
اگر نگرانید، برای مشورت نزد پزشک یا به درمانگاه بروید. احتمالاً فرزندتان را به فیزیوتراپی می‌فرستند یا توصیه می‌شود فرزندتان را بیشتر روی شکم بگذراید. اگر پزشک یا پرستار درمانگاه به موردی مشکوک باشد، آزمایش‌های بیشتری را تجویز خواهند کرد. این موضوع هر چه زودتر تشخیص داده و درمان شروع شود، نتایج آن موفقیت‌آمیزتر خواهد بود.
