حساسیت به پروتئین گاوی
حساسیت به پروتئین گاوی و یا (Cow’s milk protein allergy (CMPA یکی از انواع حساسیت های غذایی است که امروزه شیوع آن در میان نوزادان افزایش یافته است. نوزادان دچار این عارضه مشکلات فراوانی دارد که خوشبختانه علائم آن قابل شناسایی بوده و با رعایت چندین نکته برطرف می شود. گریه های تسکین ناپذیر و تمام نشدنی از رایج ترین نشانه های این عارضه هستند در حالی که شوک آنافیلاکسی از نادرترین آنها است.
حساسیت به پروتئین گاوی CMPA چیست؟
این حساسیت غذایی در واقع واکنش شدید سیستم ایمنی بدن به پروتئین گاوی می باشد. سیستم ایمنی بدن نوزاد پروتئین گاوی را یک ماده ی آسیب رسان مانند باکتری و ویروس تلقی کرده و بر علیه آن پاسخ ایجاد می کند. این پاسخ سبب ایجاد علائمی خواهد شد که در زیر به آن اشاره شده است
علائم و نشانه های حساسیت به پروتئین گاوی چیست؟
نوزادان و کودکان دچار این عارضه علائم متفاوتی دارند مانند:
- مشکلات گوارشی همچون اسهال با و یا بدون خون، استفراغ، یبوست، ریفلاکس، ریفلاکس پنهان، کولیک، درد در هنگام بلع
- علائم گوارشی در بیشتر از 60 درصد افراد مبتلا به این عارضه مشاهده می شود.
- مشکلات تنفسی مانند سرفه های پایدار، صدادار بودن تنفس و آبریزش از بینی
- بیشتر از 30 درصد از نوزادان مبتلا به این بیماری دچار علائم تنفسی هستند.
- مشکلات پوستی مانند کهیر، اگزما، تورم لب ها و پلک، خشکی و خارش پوست.
- علائم پوستی در بیشتر از 70 درصد نوزادان مبتلا مشاهده می شود.
- علائم کلی آلرژی مانند بیحالی، اختلالات خواب، شوک آنافیلاکسی و گریه های تسکین ناپذیر
گریه های تسکین ناپذیر و تمام نشدنی از رایج ترین نشانه های این عارضه هستند در حالی که شوک آنافیلاکسی از نادرترین آنها است.
با وجود این علائم فراوان و متنوع، و همپوشانی داشتن آن ها با علائم مربوط به بسیاری از بیماری ها تشخیص CMPA بسیار دشوار خواهد بود. نکته ی بسیار مهم این است که بیشتر علائم بسیار سریع و در مدت 2 ساعت پس از تغذیه با شیر ظاهر می شوند. اما در برخی مواقع بروز علائم به مدت 2 روز تا یک هفته نیز طول می کشد. درک می کنیم که دیدن این علائم در نوزاد برای والدین بسیار ناراحت کننده است. CMPA از طریق رعایت کردن رژیم غذایی درست و مناسب قابل کنترل است، به این ترتیب تشخیص زودهنگام آن از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
92 درصد از نوزادان دچار CMPA علائمی دارند که بیش از دو ارگان را تحت تأثیر قرار داره است. این علائم معمولا زیر 6 ماه پدیدار می شوند. بهترین گزینه ی تغذیه ای برای آنها شیر مادر است و باید مادر رژیم غذایی مربوط به حساسیت پروتئین گاوی را رعایت کند. البته نباید با مشاهده ی این علائم، بدون مشورت با پزشک اقدام به رعایت این رژیم کنید. در این رژیم مادر فقط مجاز به خوردن موادی است که عاری از هرگونه پروتئین گاوی باشد. درصورتی که نوزاد از شیر خشک تغذیه می شود باید فقط از نوع و مارک خاصی از شیر خشک که پزشک تشخیص می دهد استفاده کرد.
اگر شک به وجود این بیماری در فرزندتان دارید، این مسئله و علائمی را که به آنها مشکوک هستید را با پزشک درمیان بگذارید. درصورت لزوم پزشک با بررسی ها و آزمایشات دقیق وجود یا عدم وجود این بیماری در نوزادتان را مشخص خواهد کرد.
آزمایشات تشخیصی حساسیت به پروتئین گاوی
پزشک پس از انجام معاینات لازم آزمایشاتی را تجویز خواهد کرد. این آزمایشات شامل:
-
تست خون:
یک نمونه خون از نوزاد گرفته شده و سپس از نظر مقادیر ایمونوگلوبولین بر علیه پروتئین گاوی (ایمونوگلوبولین E) بررسی خواهد شد.
-
تست خراش پوست:
در سطح پوست خراش های ظریفی ایجاد می شود سپس خراش ها را در معرض آلرژن های (به هرآنچه که سبب تحریک سیستم ایمنی بدن شود) مورد نظر قرار می دهند. اگر فرد به آن ماده آلرژی داشته باشد محل خراش ملتهب خواهد شد.
-
پچ های پوستی:
برای این آزمایش پچ های پوستی ویژه ای طراحی شده اند که حاوی مقادیری از آلرژن می باشند. مدتی پس از چسباندن آنها بر روی پوست، پزشک بررسی می کند که آیا واکنش پوستی رخ داده است و یا نه؟
-
بررسی وضعیت نوزاد پس از رعایت رژیم عاری از پروتئین گاوی و یا مصرف شیر خشک مخصوص.
درصورتی که مشخص شد که نوزاد دچار عارضه ی حساسیت به پروتئین گاوی است، مادر باید از رژیم عاری از این آلرژن پیروی کند. علاوه بر حذف تمامی محصولات لبنی و گوشتی تهیه شده از شیر و گوشت گاو از رژیم غذایی خود، باید ترکیبات تشکیل دهنده ی تمامی خوراکی های روزانه ی خود را به دقت بخواند و از مصرف هر چه که در آن شیر خشک و محصولات لبنی وجود داشت اجتناب نماید.
بیشتر علائم به مدت 2 تا 4 هفته پس از شروع رژیم، ناپدید خواهد شد و پس از گذشت 6 هفته هیچ اثری از هیچ کدامیک از نشانه ها وجود نخواهد داشت. درصورت عدم بهبود علائم، پزشک باید برای پیدا کردن علت ایجاد کننده ی این نشانه ها بررسی ها بیشتری را انجام دهد.
