برقراری ارتباط با نوزاد پس از تولد
برای والدین، گاهی دلبستگی به نوزاد از دوره بارداری آغاز می‌شود و بعد از چند ماه انتظار با مشاهده و اولین تماس مستقیم با نوزاد، قوی‌تر می‌شود. این دلبستگی ممكن است در بدو تولد و با دیدن نوزاد تجلی یابد یا به مرور زمان و بعد از آشنایی بیشتر با نوزاد ایجاد شود. در مجموع هر چه دلبستگی والدین به نوزاد زودتر و قوی‌تر ایجاد شود، مراقبت از نوزاد دلپذیرتر و بهتر می‌شود. یكی از مهم‌ترین عوامل در ایجاد این دلبستگی، مشاهده و شناخت واكنش‌های نوزاد است.
البته گاهی اوقات عوارض زایمان و خستگی و بی خوابی مادر از یک طرف و بی قراری و گریه بی امان نوزاد از طرف دیگر این انتظار را بطور کل دگرگون می سازد.
یک تجربه: خانمی که دوران بارداری خود را بخوبی گذرانده بود و انتظار داشت با تولد نوزادش زندگیش سرشار از عشق شود، ماجرایش جور دیگری آغاز شد. آیا می‌توانید تصور‌کنید که اولین ارتباط احساسی بین او و فرزندش یک ماه طول کشید. این خانم در مورد نوزادش می‌گوید: فرزند من فقط یک ماشین خوردن و گریه‌کردن بود که نمی‌توانستم با او رابطه‌ای برقرار کنم. من واقعا از این موجود ۴ کیلوگرمی که بر زندگی من چیره شده بود، رنجیده‌خاطر بودم.
این خانم برای داشتن چنین احساسی شدیدا احساس گناه می‌کرد. او نه ماه عاشقانه در انتظار تولد نوزادش بود ولی بعد از بدنیا آمدن فرزندش در مورد درستی تصمیم خود شک کرده بود. او می‌گوید: فرزندم اکنون دو ماهه است و هنوز فکر می‌کنم که من دیگر نمی‌خواهم به این طریق ادامه دهم.
ممکن است واکنش این خانم باعث تعجب شما شود، اما برقراری رابطه و عشق‌ورزیدن به کودک خود و بالعکس، همیشه در همان لحظه‌ای که نوزاد را برای اولین بار در آغوش شما رها می‌کنند، اتفاق نمی‌افتد. دکتر راجر هارمز متخصص زنان و زایمان از مایو کلینیک نیویورک می‌گوید: علل مختلفی وجود دارد که ممکن است باعث تاخیر در برقراری رابطه شود و این مسئله‌ای است که باید هرچه سریعتر برای حل آن اقدام کرد.
موانع برقراری ارتباط با نوزاد پس از تولد
دکتر هارمز می‌گوید: معمول‌ترین مانع در برقراری ارتباط با نوزاد، افسردگی پس از زایمان (postpartum depression) است که لذت بردن از این دوران را به حداقل می‌رساند. در اکثر مواردی که بعد از زایمان احساس اندوه می‌کنید، به افسردگی ساده بعد از زایمان دچار شده اید که البته به خودی‌خود از بین می‌رود. اما افسردگی شدید بعد از زایمان طولانی‌تر خواهد بود و ممکن است به افسردگی جدی‌تری تبدیل شود.
وی می‌گوید: بعد از زایمان مقدار زیادی هورمون اکسی توسین ترشح می‌شود که به شما در ارتباط بر قرار‌کردن با نوزادتان کمک می‌کند. اما احساس بد درباره مسائلی مثل جنسیت نوزاد یا آیا بارداری با برنامه قبلی بوده یا نه، می‌تواند تمامی تاثیرات این هورمون را از بین ببرد.
عامل دیگر فشار فیزیکی است که بدن شما بعد از زایمان تحمل می‌کند. درد و ناراحتی‌های پس از زایمان می‌تواند توانایی شما را برای برقراری ارتباط با نوزادتان شدیدا مختل کند. دکتر هارمز می‌گوید: من به تمامی مادران جدید می‌گویم نیازی نیست قهرمان باشید؛ نیازی نیست که ناراحت باشید، زیرا داروهای مسکنِ ایمن بسیاری برای حل این مشکل در دسترس است.
وجود مشکلات مختلف در سلامتی نوزاد نیز می‌تواند بر چگونگی برقراری رابطه با او تاثیر بگذارد. پسر کوچولوی خانمی که به تازگی مادر شده، آنچنان مشکل حادی با برگشت غذا از معده‌اش داشت که در دوماه اول بعد از تولدش هرچیزی که می‌خورد، بالا می‌آورد. این خانم می‌گوید: این موضوع افسرده‌کننده بود و تا زمانی که این مشکل رفع نشد، بسیار ناراحت بودم.
اگر شما بلافاصله بعد از تولد نوزادتان احساس عشق نسبت به او نداشتید، ممکن است اطرافیانتان با رفتار و گفتارشان احساس شما را بدتر کنند. این‌که دیگران به شما بگویند که چه احساسی باید داشته باشید، می‌تواند حتی به شما احساس انزوای بیشتری بدهد.
روش های تقویت برقراری ارتباط با نوزاد پس از تولد
قبل از این‌که نوزاد خود را به دنیا بیاورید، خواندن داستان در حمام یا قبل از خواب روش مناسبی برای برقراری ارتباط با جنینتان است. گرچه بنظر بچگانه برسد، ولی نوزادتان بدون درنظرگرفتن زیبایی صدایتان از شنیدن صدای مادرانه شما احساس آرامش می‌کند.
بعد از تولد و هنگام شیردهی این نکته را در نظر داشته باشید که برای شیر دادن او مکان آرامی را انتخاب کنید. توجه داشته باشید که حتما بر روی او تمرکز کنید، به چشمان او خیره شوید و به دنیای اطراف توجهی نداشته باشید. نوزادتان را ماساژ دهید، از نرمی پوست او و آرامشی که او از تماس دستان شما با بدنش احساس کند، لذت ببرید.
البته مراقبت از خودتان نیز بسیار ضروری است، زیرا اگر احساس اندوه داشته باشید، داشتن احساس مثبت نسبت فرزندتان بسیار مشکل است. نوزاد را به مادرتان بسپارید و برای تفریح به محل مورد علاقه خود بروید یا این‌که نوزاد را به همسرتان بسپارید و به یک حمام طولانی بروید. بخاطر داشته باشید که نگهداری از خود، کلید اصلی حل مشکل شماست.
به همین خاطر متخصصان توصیه می کنند که با بهره‌مندی از حمایت‌های دوستانتان، خود را در برابر افسردگی پس از زایمان محافظت کنید و به برقراری رابطه با نوزادتان سرعت بیشتری دهید، بنابراین با مادران جدید دیگر صحبت کنید یا پس از زایمان از حمایت مادر یا دوستی که بتواند از شما مراقبت کرده تا شما بتوانید از نوزاد خود مواظبت کنید، بهره بگیرید.
سعی کنید طی بارداریتان با بانوان باردار آشنا شوید، زیرا دوستی با آنان بسیار مهم است. زیرا بعد از تولد نوزادتان متوجه می شوید که در داشتن چنین احساساتی تنها نیستید.
مطالعه بیشتر:
2- روش های آرام کردن نوزاد بی قرار و ناآرام
3- علت و روش های آرام کردن گریه نوزاد
5- همه چیز در مورد روابط زناشویی بعد از تولد نوزاد
