آیا با وجود آندومتریوز می توان باردار شد؟
آندومتریوز عارضه ای است که در 6 تا 10 درصد از بانوان رخ می دهد، شرایط دردناکی که در آن بافت اندومتر (درونی ترین لایه رحم) در سایر بخش های دستگاه تولید مثلی بانوان رشد می کند.
نگران کننده ترین بخش این عارضه، تأثیر آن بر قدرت باروری است، اما این جمله به این معنا نیست که ابتلا به آندومتریوز الزاماً سبب ناباروری می شود. جهت کسب اطلاعات دقیق درمورد آندومتریوز و چگونگی تاثیر آن بر قدرت باروری تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
آندومتریوز چیست؟
واژه آندومتریوز از کلمه اندومتر مشتق شده است، اندومتر درونی ترین لایه رحم است که هر ماه خود را برای یک بارداری احتمالی آماده می کند. در طی این آماده سازی سلول های تشکیل دهنده آن تحت تاثیر هورمون استروژن تکثیر یافته و این لایه را ضخیم و پرخون می کنند. اگر بارداری رخ ندهد، در پایان سیکل قاعدگی، این لایه دچار ریزش شده و خون ریزی قاعدگی را بوجود می آورد.
اما اگر سلول های این لایه بتوانند به خارج از محیط رحم راه پیدا کرده و در آنجا جای گرفته و تکثیر شوند، آندومتریوز بروز خواهد کرد. این سلول ها و بافت نابجایی که ایجاد کرده اند نیز در هر کجا که هستند تحت تأثیر تغییرات هورمونی سیکل بارداری قرار گرفته، رشد و تکثیر پیدا کرده و حتی دچار خون ریزی و ریزش می شوند. بافت های ریزش پیدا کرده و خون ریزی حاصله راهی برای خروج ندارند در نتیجه به ایجاد کیست منجر می شوند که از نتایج ایجاد چنین کیست هایی، درد و التهاب در بخش های مبتلا است.
علت بروز عارضه آندومتریوز چیست؟
علت اصلی ایجاد کننده آندومتریوز هنوز شناخته نشده است، اما محققان علل احتمالی آن را به موارد زیر نسبت می دهند:
1- مشکلات مربوط به قاعدگی
اگر به هر علتی سلول های جدا شده در اثر خون ریزی ماهانه به جای خروج از رحم به عقب بازگشته و از لوله ها خارج شده و وارد شکم شوند، ممکن است در آنجا لانه گزینی کرده و سبب بروز آندومتریوز شوند.
2- مشکلات سیستم ایمنی
برخی از افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی، نسبت به جایگزین شدن سلول های اندومتر در سایر بخش های دستگاه تولید مثل مستعد تر بوده و نمی توانند از شر آنها خلاص شوند.
3- ژنتیک
افرادی که در خانواده خود سابقه ابتلا به آندومتریوز را دارند، ممکن است استعداد ابتلا به این عارضه را به ارث ببرند.
4- جراحی
در طی انجام برخی از اعمال جراحی همچون سزارین و برداشتن رحم، ممکن است بخش هایی از اندومتر در مکان های نامناسب جایگیری کند.
نشانه های ابتلا به آندومتریوز چیست؟
از نشانه های متداول ابتلا به آندومتریوز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد و ناراحتی شدید قبل و در طی خون ریزی ماهانه
- درد های لگنی
- انقباضات رحمی شدید
- حرکات روده غیر طبیعی
- خستگی شدید
- نزدیکی دردناک
شدت این علائم بسته به مقدار بافت نابجا در افراد مختلف متفاوت است. این عارضه در برخی از افراد تا زمانی که تست های تشخیص علت ناباروری را انجام نداده اند، تشخیص داده نمی شود زیرا یکی از نگران کننده ترین عوارض جانبی ناشی از آندومتریوز ناباروری است.
تاثیر آندومتریوز بر باروری بانوان
بیشتر بانوان مبتلا به اندومتروز می توانند باردار شوند و تنها حدود یک سوم آنها با مشکلات مربوط به ناباروری دست و پنجه نرم می کنند. در موارد آندومتریوز شدید، سلول های و بافت های غیر نرمال ممکن است لوله ها و حتی اطراف تخمدان را مسدود کنند. در نتیجه تخمک قادر به خروج از تخمدان و عبور از لوله های رحمی نبوده و ناباروری رخ می دهد. در برخی از موارد التهاب موجود در محیط رحم و لوله ها به تخمک و اسپرم آسیب می زنند و مانع از لقاح می شوند.
پزشکان تلاش می کنند با تجویز داروهایی همانند پروژستین، سطح هورمون های باروری را در بدن افزایش دهند. در کنار این درمان، داشتن یک رژیم غذایی سالم، ورزش کردن، مصرف مکمل ها و دوری از سموم می تواند شانس باروری را افزایش دهد. بنابراین موارد زیر را دنبال کنید:
- یک رژیم غذایی سالم را دنبال کنید و وزن خود را در محدوده سلامت نگه دارید.
- در رژیم غذایی خود انواع میوه ها و سبزیجات تازه، و دانه های مغذی را بگنجانید.
- انجام روزانه ورزش هایی همچون پیاده روی و ایروبیک را در برنامه خود قرار دهید.
با توجه به این که افزایش سن، سبب کاهش توان باروری افراد می شود، اگر این تشخیص برای شما مطرح شده است، سعی کنید پیش از 35 سالگی شانس خود را برای باردار شدن امتحان کنید.
آیا ابتلا به آندومتریوز بر بارداری تأثیری دارد؟
هورمون های بارداری همانطور که بر سلول های اندومتر تاثیر می گذارند، بر سلول هایی از این بافت که به صورت نابجا در سایر نقاط قرار گرفته اند نیز موثر خواهد بود. به علت عدم وجود خون ریزی و التهاب ناشی از آن ممکن است علائم درد و ناراحتی ناشی از آنها در دوران بارداری کاهش یابد، اما اینگونه بارداری ها معمولاً با مشکلات دیگری همراه خواهد بود از جمله؟
- فشار خون بالا و ابتلا به پره اکلامپسی
- لکه بینی و خون ریزی بعد از هفته 24 بارداری
- سقط جنین
- جفت سر راهی (قرار گرفتن جفت بر روی دهانه رحم)
- ضرورت انجام سزارین
- وزن کم هنگام تولد و زایمان زودرس
آندومتریوز چگونه تشخیص داده می شود؟
نشانه های آندومتریوز با مواردی مانند بیماری های التهابی لگن، بیماری های منتقله از راه جنسی و عفونت مجاری ادراری شباهت زیادی دارد.
به علت شباهت فراوان نشانه های این بیماری ها، پزشک علاوه بر پرسیدن علائم از شما، تست های زیر را انجام خواهد داد:
- معاینه لگنی: جهت بررسی وجود هرگونه کیست در رحم و اطراف آن، انجام معاینه لگنی توسط پزشک ضرورت دارد.
- تصویر برداری: با کمک تصاویر سونوگرافی با دقت بالا می توان وجود هرگونه بافت آندومتریوز در تمام نواحی لگن و شکم را تشخیص داد.
- تشخیص دارویی: اگر باوجود علائم مبنی بر آندومتریوز، تصاویر نتوانند آن را تشخیص دهند، پزشک معالج چند دوره به شما دارو هایی همچون هورمون GnRH تجویز می کند، این هورمون سبب کاهش استروژن در بدن می شود. اگر با مصرف این داروها علائم درد و ناراحتی شما تخفیف پیدا کند، دال بر وجود آندومتریوز است.
- لاپاراسکوپی: در این روش پزشک شما سعی می کند تا در زیر یک بیهوشی و یا بی حسی سبک، به روش لاپاراسکوپی، درون رحم و لوله های رحمی را مشاهده کرده و بافت های آندومتریوز را ببیند. در این روش می توان محل دقیق و اندازه این بافت ها را نیز تشخیص داد. البته استفاده از این روش معمولاً زمانی توصیه می شود که یکی از علل احتمالی ناباروری شما آندومتریوز باشد.
روش های جلوگیری از ابتلا به آندومتریوز و درمان آندومتریوز
راهی برای جلوگیری از ابتلا به آندومتریوز وجود ندارد. به هر حال داشتن یک سبک زندگی سالم اعم از اصلاح رژیم غذایی، ورزش کردن، کنترل استرس و ... می توانند با افزایش سطح سلامتی از بروز بسیاری از بیماری ها از جمله آندومتریوز جلوگیری کنند.
به یاد داشته باشید که بسیاری از بانوان مبتلا به آندومتریوز، به راحتی یک بارداری سالم را پشت سر گذاشتند و نیز یک نوزاد سالم را به دنیا آورده اند.
متأسفانه درمان قطعی برای آندومتریوز وجود ندارد و با کمک درمان های موجود می توان علائم و عوارض آن را کاهش داد.
- دارو درمانی: استفاده از داروهای هورمونی می تواند سبب کاهش هورمون استروژن، درنتیجه کاهش درد و ناراحتی شما گردد. البته فقط تا زمانی که این قرص ها را مصرف می کنید، علائم بهبود پیدا می کنند.
- IUD: در برخی از موارد مشاهده شده است که استفاده از IUD سبب کاهش علائم آندومتریوز می شود.
- جراحی: در مواردی که علائم بسیار شدید باشد، حجم وسیعی از بافت آندومتریوز در لاپاراسکوپی دیده شود و یا آندومتریوز منجر به ناباروری شده باشد، لازم است که بافت های نابجا از طریق جراحی برداشته شده و با انجام دارو درمانی بعد از جراحی، درمان ادامه یابد.
مطالعه بیشتر:
1- بارداری با وجود کیست تخمدان
2- آندومتریوز چیست و چه علائم و درمان های برای آندومتریوز وجود دارد؟
3- همه چیز را در مورد آندومتریوز بدانید
4- علائم و درمان اختلال هورمونی تخمدان پلی کیستیک
