اطلاعات زایمان طبیعی برای زایمانی آسوده تر

زايمان يك روند فيزيولوژيك است كه باعث تغييرات گسترده‌اي در بدن مادر مي‌شود و خروج جنین از طريق کانال زایمانی را ميسّر مي‌سازد. گرچه آنچه که قرار است برای شما در طی زایمان رخ دهد به هیچ وجه قابل پیش بینی نیست، اما به طور کلی می توان این روند نزول و خروج جنین را به چند مرحله تقسیم کرد که در ادامه بطور کامل اطلاعات زایمان طبیعی و سه مرحله زایمان را برای شما شرح خواهیم داد.

1. مرحله اول شروع زایمان غیر فعال

معمولا اطلاعات زایمان طبیعی به صورت مرحله به مرحله توضیح داده می شود که اولین مرحله همان شروع دردهای زایمانی است. با این دردها دهانه رحم شما نرم و نازک شده و کَم‌کَم شروع به بازشدن می‌کند. معمولاً انقباضات کوتاه، ملایم و نامنظم هستند و ممکن است، احساسی مثل کمردرد یا درد پریود زیر شکم داشته باشید. با شروع این احساس ها معمولا مراحل اولیه زایمان آغاز شده است. ممکن است، احساس غریزی برای فعالیت‌های داخل خانه بدست بیاورید و با چالاکی بسیار این دوران را بگذرانید و یا خستگی بسیاری احساس کنید و به استراحت بیشتری نیاز داشته باشید. به مرور کمردردها و گرفتگی‌ها شدت بیشتری می‌یابند و ممکن است ترشحات واژنی همراه با خون مخاطی باشد. البته این امری طبیعی است و تا زمانی‌که خون زیادی ندیده‌اید، نیازی به نگرانی نیست.

درجهت ارائه اطلاعات زایمان طبیعی، برای این مرحله باید به شما بگوییم که از انجام کارهای سخت و سنگین پرهیز کنید، قدم بزنید و تا حد امکان استراحت کنید. کربوهیدارت‌ها به شما کمک می‌کنند و برای میان وعده، مقدار کمی میوه انرژی شما را افزایش می‌دهد. به اندازه کافی آب بنوشید. زمانی‌که استراحت می‌کنید، بر آرامش متمرکز شوید و نفس عمیق بکشید، بدینوسیله با بدن‌تان همگام خواهید شد.

اطلاعات زایمان طبیعی برای همسران در مرحله اول

همسر با آرام نگه داشتن بانوی باردار خود می‌تواند به اجرای موفقیت‌آمیز روند زایمان کمک کرده و همسر خود را به آرامش برساند. از آمادگی چمدان بیمارستان گرفته تا پیمودن بدون عجله و شتابِ مسیر بیمارستان و درصورت نیاز انجام ماساژ.

2. مرحله دوم شروع زایمان فعال

دهانه رحم شما به نازک شدن و به باز شدن ادامه می‌دهد تا نزدیک به سه سانتی‌متر باز ‌شود. گرفتگی‌ها 5 تا 20 دقیقه از یکدیگر فاصله دارند و از 20 تا 50 ثانیه ادامه می‌یابد. آنها معمولاً بدون درد هستند، اما شما متوجه آنها می‌شوید. ترشحات واژنی افزایش می‌یابد و ممکن است، ترشحات مواد مخاطی آلوده به کمی خون (شوی خونی) را مشاهده کنید. احتمال دارد، کیسه آب شما اکنون یا بعداً پاره شود. ممکن است، دردِ پائین کمر ادامه یابد و یا گرفتگی‌ها شدت پیدا کنند. مشاهده شدن شو خونی یکی از مهمترین نکات درمورد اطلاعات زایمان طبیعی در این مرحله است.

احتمالاً در این مقطع، احساسات متفاوتی را تجربه می‌کنید. هیجان و انتظار، خستگی و اضطراب، میل به پیاده‌روی در اطراف، نیاز به همراه برای پَرت کردن حواس. از اینکه زایمان آغاز شده است، هیجان‌زده‌اید. اما نگرانید که مبادا زایمان سخت‌تر از تصور شما باشد. ممکن است، بخواهید که زودتر به بیمارستان بروید یا اینکه بخواهید در محیط راحت و آشنای منزل‌تان باشید تا اینکه در بیمارستان احساس غربت کنید!

به آرامی بخورید و بنوشید. استراحت کنید، می توانید در صندلی‌های راک بنشینید یا به پیاده‌روی آرام بپردازید. در فاصله میان گرفتگی‌ها با خواندن، پیاده‌روی، گوش کردن به موسیقی یا تلفن کردن حواس خود را پرت کنید.

اطلاعات زایمان طبیعی برای همسران در شروع مرحله دوم زایمان 

 باید با آرامش در کنار همسر خود بنشینید و  زمانیکه انقباضات هنوز ملایم هستند، در تمرین تنفس صحیح با همسر خود همراهی کنید. زمان انقباضات را اندازه گیری کنید تا این‌که بدانید، چه وقت باید به بیمارستان بروید. اگر همسرتان علاقه‌مند است، او را ماساژ دهید. اگر همسرتان از کمر درد ناراحت است، فشار ژرف قوی‌ای را وارد آورید یا کمپرس سرد و گرم در پائین کمر او قرار دهید. از آنجاییکه شما نیز باید تا پایان زایمان و تولد فرزندتان به همسر خود کمک کنید، باید توان و اطلاعات کافی را داشته باشید. 

3. مرحله اول زایمان فعال

در راستای کسب اطلاعات زایمان طبیعی باید بدانید که مهم‌ترین تفاوت بین اولین و دومین مرحله زایمان، قدرت انقباضات است. آنها با تناوب بیشتری رخ می‌دهند و مدت طولانی‌تری ادامه دارند (تا یک دقیقه) و بسیار و بسیار شدیدتر هستند. بانوان معمولاً در مرحله اول گرفتگی‌ها قادر به صحبت‌ کردن هستند، ولی طی مرحله دوم این موضوع در حین انقباضات عملی نخواهد بود.

دهانه رحم نرم شدن خود را کامل می‌کند و به باز شدن ادامه می‌دهد، طی این مرحله دهانه رحم از سه سانتی‌متر تا هشت سانتی‌متر باز می‌شود. گرفتگی‌ها طولانی‌تر، قوی‌تر و به یکدیگر نزدیکتر می‌شوند، یعنی در فواصل سه تا پنج دقیقه رخ داده و 50 تا 60 ثانیه ادامه می‌یابد.

ترشحات واژنی فراوان می‌شوند و ممکن است، در این زمان کیسه آب پاره شود، البته اگر تاکنون پاره نشده باشد. احتمال دارد، زایمان شما وارد مرحله سکون شود، یعنی انقباضات ادامه می‌یابد، اما ممکن است، بازشدگی متوقف گردد یا برای مدت کوتاهی غیرفعال بماند. این سکون به این منظور است که بدن شما خود را با زایمان همگام کند!

هنگام گرفتگی‌ها، هوشیار و متمرکز خواهید بود و در فاصله بین آنها، خسته و خواب‌آلود. میزان هورمون "اندورفین" (مسکن طبیعی بدن) در بدن شما بسیار بالا است. در چنین شرایطی ممکن است احساس کلافگی کنید که زایمان آهسته شده است، اما به تلاش خود ادامه داده و آرام بمانید. زیرا بدن شما پیش از برداشتن قدم بعدی، نیاز دارد تا نفسی تازه کند. ممکن است بخواهید که از گفتگو پرهیز کرده و در فاصله زمانی بین انقباضات در سکوت و آرامش باشید.

به منظور کمک به فرزندتان برای قرار گرفتن در وضعیتی مناسب، پیاپی وضعیت خود را تغییر دهید و تا حد امکان مستقیم بمانید و برای حرکت دادن جنین به ناحیه لگن از نیروی جاذبه زمین استفاده کنید. هر ساعت مثانه خود را خالی کرده و بین انقباضات استراحت کنید. از روش تجسمی که در کلاس‌های بارداری یاد گرفته‌اید استفاده کنید. تمرکز خود را بر روی تنفس صحیح بگذارید.

به خاطر داشته باشید که رحم برای کارآیی بهتر به اکسیژن بیشتری نیاز دارد و اگر با آگاهی تنفس کنید، درد شما کاهش خواهد یافت. رفتن به داخل آب نیز روشی عالی برای پذیرش درد است البته اگر ترشحات خونی ندارید و کیسه آبتان هنوز سالم است. 

4. مرحله اول زایمان فعال – نزول کامل جنین

دهانه رحم شما تقریباً بطور کامل باز شده است. انقباضات به یکدیگر نزدیک‌تر شده‌اند، در فاصله دو تا چهار دقیقه تکرار و برای 50 تا 90 ثانیه ادامه دارد. افزایش شدت گرفتگی‌ها را احساس می‌کنید، زیرا عملکرد آنان از "کشیدن و باز کردن دهانه رحم" به "فشار دادن به پائین برای بیرون فرستان نوزاد" تغییر پیدا کرده است. میزان هورمون "اکسی‌توسین" بسیار زیاد است، هورمونی که باعث گرفتگی‌ها می‌شود.

ممکن است، احساس شدیدی برای فشار آوردن داشته باشید ( البته این حالت در تمامی بانوان اتفاق نمی‌افتد). فشار و پُری را در واژن، مقعد و ناحیه اندام تناسلی خود احساس می‌کنید. در چنین حالتی احساس لَرز و حالت تهوع معمول است، این حالت به دلیل میزان فراوان "آدرنالین" و "ایندورفین" است. لازم به ذکر است که اطلاعات زایمان طبیعی به شما کمک خواهد کرد که از دیدن چنین علائمی دچار ترس و اضطراب نشوید.

آدرنالین به شما اجازه تنفسی راحت می‌دهد و انقباضات شما را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است درمقابل دیگران بسیار پرخاشگر شده و کاملاً آمادگی حمایت از فرزند در حال تولد خود را داشته باشید. برخی از بانوان لجوج و سردرگم شده و به شدت دلسرد می‌شوند. در این مرحله احتمال دارد، احساس کنید که واقعاً توان خود را از دست داه‌اید و قادر به کنارآمدن با این شرایط سخت نیستید. به یاد داشته باشید که این وضعیت، تاریک‌ترین زمان، پیش از سپیده‌دمِ مرحله دوم است. اگر در دوران بارداری اطلاعات زایمان طبیعی خود را افزایش دهید، بدون شک راحت تر از این مرحله تاریک عبور خواهید کرد.

هر انقباضی شما را به دیدن فرزندتان نزدیک‌تر می‌کند، پس با این گرفتگی‌ها کنار بیائید! برای داشتن انرژی لازم برای فشار آوردن، بین گرفتگی‌ها تا حد امکان استراحت کنید. اگر میل شدیدی به فشار آوردن بی‌جا دارید، به درستی نفس بکشید!

5. مرحله دوم زایمان فعال – فشار آوردن (زور زدن)!

دهانه رحم شما کاملاً باز شده است و اکنون فرزندتان به داخل واژن سرازیر می‌شود. این بخش از سفر می‌تواند به کوتاهی 10 دقیقه یا به بلندای یک ساعت باشد. میلی غریزی و شدید، کاملاً شما را در بر گرفته است، زیرا واکنش فشار آوردن به پائین را به خوبی احساس می‌کنید. اگر از داروهای مسکن درد استفاده کرده‌ باشید، ممکن است، با این واکنش مداخله کرده و به کمکِ کارکنان بخش زایمان نیاز داشته باشد. میل شدید شما برای فشار آوردن و قدرت بیرون راندن رحمی با یکدیگر همکاری می‌کنند، گرچه  اگر رحم مجبور باشد می‌تواند به تنهایی نیز این کار را انجام دهد. 

همان‌طوری‌که هر انقباضی شروع می‌شود، در ناحیه مقعد خود احساس فشار خواهید کرد. فرزندتان در حال چرخش است تا صورت خود را به سمت ستون فقرات شما برگرداند ( در حالیکه چانه‌اش محکم به سینه‌اش چسبیده است). همان‌طوری‌که سرش به کف لگن می‌رسد، ماهیچه‌های واژن به فرزندتان کمک می‌کند که مسیر صحیح را در پیش گیرد. پهن‌ترین بخش سر او باید به موازات پهن‌ترین قسمت لگن شما قرار گیرد. در تلاش برای به دنیا آمدن، فرزندتان نیز با شما همکاری می‌کند.

6. مشاهده شدن تاج سر نوزاد

سخت‌ترین بخش فشار آوردن، گذراندن جنین از انحنای لگن است. در هر انقباض برای هر سه گامی که رو به جلو برداشته می‌شود، زمانی‌که انقباض پایان می‌یابد جنین دو گام به عقب سُر خواهد خورد. خوشبختانه مقطعی می‌رسد که بین انقباضات، سر فرزندتان به عقب باز نمی‌گردد و در دهانه واژن مشاهده می‌شود. همان‌طوری که سر نوزاد واژن شما را باز می‌کند، متوجه احساس سوزشی خواهید شد.

به یاد بسپارید که داخل مهبل شما عضلات بسیار زیادی وجود دارد و همان‌طوری‌که سر جنین از روی آن عبور می‌کند به آرامی باز می‌شود. ممکن است، در این مرحله نیاز داشته باشید فشار آوردن را متوقف کنید تا به بافت میان‌دوراه برای کشیده و نازک شدن فرصت بیشتری بدهید. احتمال دارد، این عمل سخت تر از انتظارات شما باشد، زیرا هنوز میل شدیدی برای فشار آوردن به پائین فرستان نوزادتان دارید. تمام تلاش خود را بکار گیرید تا در برار فشار آوردن مقاومت کنید، چراکه اگر به فشار آوردن ادامه دهید، فشار اضافی بر ناحیه میان‌دوراه وارد شده و ممکن است به پارگی شدید این ناحیه منجر شود. نفس نفس زدن روش خوبی برای کنترل میل به فشار آوردن است.

7. خروج سر نوزاد

تقریباً بلافاصله پس از بیرون آمدن سر، فرزندتان سر خود را به سمتی خواهد چرخاند که درون بدن شما صورتش به آن سمت بوده است. همان‌طوری‌که این اتفاق می‌افتد، شانه‌های او برای زایمان در مسیر درست قرار می‌گیرند. ممکن است، در این مرحله انقباضات شما آهسته گردند و مراقب پزشکی شما دور گردن فرزندتان را بررسی کند (برای بندناف). اگر بندناف پیدا شد، آنرا از روی سر او بلند خواهد کرد یا حلقه‌ای را تشکیل خواهد داد که نوزاد از میان آن به دنیا آید.گاهی نیز بند ناف بریده شده تا زایمان سریع‌تر شود. طی انقباض بعدی شانه‌ها به دنیا خواهند آمد.

8. خروج نوزاد

زمانی‌که شانه‌ها آزاد شُدند، بقیه بدن او به سرعت به دنیا خواهد آمد. ممکن است، هنگام خروج بقیه بدن نوزاد مایع آمنیوتیک به همراه او با شدت از بدن شما خارج شود. در این مرحله نوزاد تنفس و گریه را آغاز می‌کند.

• اولین نگاه

احتمالاً فرزندتان را روی شکم شما می‌گذارند. این فرصتی عالی برای اوست تا پستان‌های شما را به دهان بگیرد. تبریک می‌گوئیم!

• مرحله سوم – خروج جفت

برای بیرون فرستادن جفت، رحم منقبض می‌شود. پستان‌ها در آمادگی برای تغذیه نوزاد، سرشار از کلستروم (شیر اولیه) می‌گردد و به منظور گرم نگه داشتن نوزادی که بغلش کرده اید، دمای پوست بدن شما افزایش می‌یابد. ممکن است، برای خارج کردن جفت، از شما برای چند فشار کوچک دیگر درخواست شود. احتمال دارد، همان‌طوری‌که رحم منقبض می‌شود، احساس گرفتگی، لَرز و سرما را تجربه کنید.

بالاخره احساس آسودگی خاطر و شادی بسیاری خواهید داشت، می‌خواهید فرزندتان را در آغوش کشیده و با او ارتباط برقرار کنید. از خستگی شدید، فیزیکی و احساسی خود متعجب نباشید. میزان اندورفین و اکسی‌توسین شما هنوز هم بالا است. از این فرصت استفاده کرده و فرزندتان را در تماس پوست با پوست خود نگه دارید. برای کمک به بیرون راندن جفت، براساس راهنمایی هایی که قبلا درمورد اطلاعات زایمان طبیعی کسب کرده اید و نیز آنچه متخصص زایمان به شما توصیه می کنند فشار آورید. 

 به شما تبریک می‌گوییم، شما مادر شده‌اید. احساسی که هرگز شما را ترک نمی‌کند.