آموزش نشستن به نوزاد از چه زمانی و چگونه انجام می شود؟

نشستن مرحله پیش از خزیدن است. یعنی ابتدا شیرخوار باید یاد بگیرد که گردن خود را کنترل کند، سپس بیاموزد که چگونه ستون فقرات خود را بدون کمک صاف نگه دارد. در مرحله بعد بدون کمک بنشیند. نشستن نوزاد در 4 ماهگی به معنای تلاش هایی است که در این سن شیرخوار شما انجام می دهد تا در حالت نشسته کمر و گردن خود را صاف نگه دارد. نشستن کودک در 4 ماهگی هرگز به معنای نشستن بدون کمک والدین نخواهد بود.

نشستن نوزاد نارس

درمورد زمان نشستن نوزادان نارس باید به شما بگوییم که در نوزادان نارس، هرقدر که زودتر به دنیا آمده باشند، وقوع نقاط عطف تکاملی نیز در آنها دیرتر رخ خواهد داد. یعنی اگر نوزاد شما دو ماه زود به دنیا آمده است، احتمالا به جای شش ماهگی، هشت ماهگی خواهد نشست. بنابراین دیر نشستن نوزاد نارس کاملا طبیعی محسوب می شود.

چطور می‌توان آموزش نشستن به نوزاد را انجام داد؟

درمورد آموزش نشستن به نوزاد لازم به ذکر است که شیرخوار شما تنها زمانی می‌تواند بنشیند که عضلاتش آماده پشتیبانی از او را داشته باشند. از این رو، نمی‌توانید پیش از دوره رشد، نشستن را به او بیاموزانید. هر چند، می‌توانید عضلات او را با این وضعیت آشنا کنید تا نشستن برای او هنگام آمادگی آسان‌تر باشد.

در این قسمت توصیه‌هایی را در جهت آموزش نشستن به نوزاد که می‌تواند شیرخوار شما را به نشستن با راحتی بیشتری تشویق کند خواهید خواند.

• دمر خوابیدن و اکتشاف را در او تشویق کنید:

اولین قدم به سمت نشستن بدون نقص و آموزش نشستن به نوزاد، از توانایی برای صاف نگه داشتن سر شروع می‌شود. بهترین راه برای رسیدن به آن تقویت ماهیچه‌های گردن و کمر او در زمان دمر خوابیدن است. فرزند خود را روی شکم بخوابانید و اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش را روبرویش قرار بدهید. او را تشویق کنید با بلند کردن سرش به آن نگاه کند. وقتی نشستن را یاد گرفتن این کار را تکرار کنید. این به او کمک می‌کند تا در حالت نشسته بتواند بدنش را نگه دارد و بچرخاند. اسباب‌بازی‌هایش را حرکت دهید و کاری کنید وقتی روی شکم خوابیده با چشمانش آن‌ها را دنبال کند. این باعث می‌شود بدنش را بالا بکشد.

• خودتان کودک را حرکت بدهید:

یکی از راه‌های آموزش نشستن به نوزاد این است که خودتان آن کار را بکنید. او را نگه دارید و روی یک سطح نرم مانند تشک او را بچرخانید. این کار به او کمک می‌کند حسی از جهت‌یابی برای انجام حرکت پیدا کند. اما هرگز نباید طولانی مدت شیرخوار را در این وضعیت نگه داشت. هرگاه احساس کردید که ناراحت است او را در پوزیشن مناسب قرار دهید.

• نشستن را تقلید کنید:

وقتی فرزند شما به شش ماهگی رسید، می‌توانید از طریق نوبت‌های تقلید نشستن آموزش نشستن به نوزاد را انجام بدهید. بهترین راه برای انجام آن این است که از بدن‌تان به عنوان تکیه‌گاه کوچولوی خود استفاده کنید. روی یک تخت یا یک فرش نرم بنشینید و اسباب‌بازی مورد علاقه فرزند خود را روبرویش قرار دهید. او را به شکلی مطمئن در بغل خود بگیرید به شکلی که کمرش به شما تکیه داشته باشد و بگذارید با اسباب‌بازی‌هایش بازی کند. این کار عضلات کمر را تقویت می‌کند و او را به حس نشستن عادت می‌دهد.

• از کنجکاوی او به عنوان یک ابزار استفاده کنید:

از ۹ ماهگی او می‌تواند وضعیت نشسته را به خود بگیرد. حالا زمان آن است که او را تشویق کنید تا حد ممکن در همین وضعیت باقی بماند. یک شیء مورد علاقه‌اش را به شکلی در دسترس او قرار بدهید که بتواند در حالت نشسته آن را بردارد. همچنین می‌توانید کنار بنشینید و با او توپ بازی ساده بکنید.

• بر تقویت عضلات او تمرکز کنید:

هرگونه حرکت بدن شامل استفاده از ماهیچه‌هاست. عضلات قوی‌تر به معنای آن است که فرزند شما احتمالا زودتر نشستن را یاد می‌گیرد. علاوه بر این، فعالیت‌هایی مانند چهاردست‌وپا رفتن، غلت زدن و روی شکم خوابیدن همه ابزارهایی طبیعی برای قوی‌تر کردن عضلات اوست. او را تشویق کنید تا جای ممکن آن کارها را انجام بدهد و به این ترتیب می‌تواند زودتر و بهتر نشستن را بیاموزد.

تمرین‌ها و فعالیت‌هایی که به نشستن شیرخوار کمک می‌کند

در این‌جا با برخی بازی‌ها و فعالیت‌های ساده و در عین حال جالب آشنا می‌شوید که می‌توانید از آن‌ها برای آموزش نشستن بهتر به فرزند خود استفاده کنید.

• جغجغه را پیدا کن

سن بازی: چهار ماهگی

فعالیت: یک فعالیت ساده که در زمان خوابیدن روی شکم انجام می‌شود. فرزند خود را روی شکم قرار بدهید و یک جغجغه را در معرض دید او بگذارید. وقتی سرش را به سمت صدا می‌گرداند، آن را مقداری عقب ببرید تا مجبور باشد برای حرکت دادن سرش مقداری کمرش را خم کند.

فایده: ماهیچه‌های گردن و کمر او را تقویت می‌کند. ممکن است از بازوهایش برای تکان دادن بدنش استفاده کند و به این ترتیب عضلات شانه‌اش هم تقویت می‌شود.

• چرخیدن

سن بازی: شش ماهگی

فعالیت: شیرخوار را به پشت بخوابانید. یک اسباب‌بازی را جلوی او بگیرید و آرام به کنار او ببرید تا بتواند به آن چشم بدوزد. وقتی اسباب بازی به کنار او برده شده، تشویقش کنید تا آن را بگیرد. در این سن شیرخوار می‌توانند غلت بزنند. برای همین سعی خواهد کرد به منظور یافتن دیدی بهتر از شیء غلت بزند. وقتی این کار را می‌کند او را تشویق کنید. این حرکت را مرتب انجام دهید، خصوصا وقتی هشیار و بازیگوش است.

فایده: ماهیچه‌های کمر را تقویت می‌کند و سریع‌تر می‌تواند به وضعیت نشسته درآید.

• دوچرخه

سن بازی: شش ماهگی

فعالیت: شیرخوار را روی یک سطح نرم بخوابانید. وقتی راحت دراز کشید، پاهایش را آرام نگه دارید و بلند کنید. آرام شروع به حرکت دادن آن‌ها به شکل پدال زدن دوچرخه بکنید. برای علاقمند نگه داشتن او صداهای بامزه از خود درآورید. بعد از پنج حرکت پادوچرخه چند ثانیه استراحت بدهید.

فایده: تقویت ماهیچه‌های کمر و ران

• اسکات کمکی

سن بازی: هشت ماهگی

فعالیت: کودک را در حالت نشسته قرار بدهید. دستانش را بگیرید و آرام تا وضعیت ایستاده بلند کنید. این کار را سه یا چهار بار تکرار کنید و چند ثانیه استراحت بدهید و دوباره آن را انجام بدهید.

فایده: ماهیچه‌های پشت، شکم و ران‌ها را تقویت می‌کند. از هشت ماهگی شیرخواران می‌توانند بدون کمک بنشینند و اولین تلاش‌های خود را برای ایستادن بکنند.

احتیاط: شیرخوار شما هنوز شکننده است. این کارها را فقط زمانی انجام بدهید که اطمینان دارید او را ناراحت نمی‌کنید. آن‌ها را زیاده از حد انجام ندهید. همچنین، برای ایمنی فرزند خود بهتر است احتیاط کنید.

احتیاط‌هایی برای کمک به نشستن شیرخوار

قطعا از یاد دادن نشستن به فرزند خود هیجان‌زده هستید اما احتیاط‌هایی را در ذهن خود داشته باشید:

• به روند رشد طبیعی شیرخوار احترام بگذارید:

هرگز نباید پیش از یک سن مشخص به شیرخوار غذای جامد بدهید. به همین ترتیب، هرگز نباید فرزند خود را پیش رسیدن به رشد کافی مجبور به نشستن کنید. همان طور که قبلا اشاره کردیم، شیرخواران از چهارماهگی یاد می‌گیرند غلت بزنند و احتمال نشستن تنها پس از این نقطه از زندگی ممکن می‌شود. علاوه بر این، بدن او وقتی برای نشستن آماده می‌شود که شش ماهگی را پر کند. از این رو،‌ وادار کردن او به نشستن پیش از این سن نتایج ناخوشایندی خواهد داشت و همچنین به رشد او آسیب می‌زند.

• از صندلی، صندلیِ بازی یا بالش استفاده نکنید:

صندلی‌های کودک یک قالب پلاستیکی است با نشیمن‌گاهی گرد در وسط آن. هدفش نگه داشتن فرزند شما در حالت نشسته است و او را به مدت طولانی‌تری در این حالت نگه می‌دارد. صندلیِ بازی مشابه روروئک است اما ثابت. ممکن یک صندلی کشی داشته باشند.

صندلی‌ها و صندلی‌های بازی برای رشد شیرخوار فایده‌ای ندارند. در واقع ممکن است برایش مضر باشد. صندلی‌ها شیرخوار را در وضعیت ناراحتی نگه می‌دارد که می‌تواند کمر کودک را اذیت کند و در رشد او اخلال ایجاد می‌کند. این نوع صندلی‌ها خطر ایمنی نیز دارد چراکه مواردی پیش آمده که وقتی کودک روی آن نشسته چپه شده است.

فیزیوتراپیست‌های اطفال با استفاده از صندلی‌های بازی مخالف هستند، چراکه می‌تواند منجر به قرار گرفتن در وضعیت نامناسب و بروز ناهنجاری‌های فیزیکی شود. بالش‌ها نیز از اقلام پشتیبان هستند که شیرخوار را در یک نقطه محدود می‌کند و مانع از کشف و شهود او می‌شود. همان‌طور که در نکته قبلی گفته شد، همیشه خوب است که به رشد طبیعی شیرخوار احترام بگذاریم و اجازه بدهیم بصورت طبیعی نشستن را یاد بگیرد. زمین بهترین جا برای یادگیری نشستن اوست.

• همیشه مراقب او باشید

شیرخواران تا قبل از رسیدن به یک سالگی هنوز در نشستن ماهر نشده‌اند. این یعنی حتی پس از آن‌که بصورت مستقل شروع به نشستن می‌کنند، باید مراقب باشید چپه نشوند و به خودشان آسیب نرسانند. همیشه مراقب او باشید و خانه‌تان را برای کودک ایمن‌سازی کنید.

نشستن کودک روی زانو در حالت W:

شما نه تنها باید مراقب خطرات باشید بلکه همچنین باید وضعیت نشستن او را نیز تحت نظر بگیرید. وضعیت W شکلی از نشستن است که می‌تواند به رشد فیزیکی کودک آسیب برساند و معمولا در شیرخواران بزرگتر از ۱۱ ماه دیده می‌شود. در وضعیت W باسن شیرخوار روی زمین قرار می‌گیرد و او پاهایش را از دو طرف باز می‌کند تا شکل W بگیرد. این شکل معصومانه از نشستن در واقع برای رشد سالم بدن فرزند شما مضر است. نشستن در وضعیت W به مدت طولانی می‌تواند باعث سخت شدن عضلات، صدمه به لگن و فشار به مفاصل شود. اگر متوجه شدید که کودک شما این کار را می‌کند او را به حالت چهارزانو یا حالت Q درآورید که پاها در یک طرف قرار می‌گیرند.

اگر شیرخوار ننشیند چه؟

درمورد تلاش برای آموزش نشستن به نوزاد بیش از اندازه نگرانی به خود راه ندهید. بعضی از کودکان رشد کندی را از خود نشان می‌دهند اما اگر فرزند شما حتی پس از ۹ ماه اصلا توانایی نشستن را ندارد، این موارد را در ذهن داشته باشید:

• اگر نوزاد شما نارس است، رشد او به صورت طبیعی کند صورت می‌گیرد. ممکن است از نقاط عطف رشد خود عبور کند و در مقایسه با نوزادانی که به موقع بدنیا آمده‌اند دیرتر آن‌ها را از خود بروز بدهد. با تمام این ها نشستن کودک نه ماهه از ملزومات سن او است. اگر فرزند شما نه ماهه شده اما هنوز نمی شیند با متخصص اطفال مشورت کنید.
• نوزادانی که در بدو تولد دچار عفونت با بیماری شده‌اند رشد کندی خواهند داشت. این می‌تواند توانایی آن‌ها در نشان دادن مهارت‌های فیزیکی نظیر غلت زدن، سینه‌خیز رفتن و نشستن را به تاخیر بیندازد و آموزش نشستن به نوزاد را دشوار سازد. اگر فرزند شما اکنون کاملا بهبود یافته، به رشد خود ادامه خواهد داد و البته آهسته‌تر.