کمخونی جنین چیست و آیا برای جنین ضرر دارد؟

 کم‌خونی جنین چیست؟

کم‌خونی جنین عارضه‌ای است که در آن مقدار یا کیفیت گلبول‌های قرمز در سیستم گردش خون جنین کافی و رضایت‌بخش نیست. گلبول‌های قرمز خون اکسیژن را به ارگان‌ها و سلول‌های مختلف بدن می‌رساند.

کم خونی در جنین می‌تواند خفیف یا حاد باشد و ممکن است باعث مشکلات مختلفی شود. در موارد حاد، قلب جنین شدید‌تر می‌تپد تا بتواند این کمبود را جبران کند. این مساله می‌تواند بسیار خطرناک باشد و به نارسایی قلبی جنین و دیگر مشکلات قلبی منجر شود.

دلایل کمخونی جنین چیست؟

دلیل عمده کم‌خونی جنین زمانی است که بین آنتی‌ژن‌های خونی مادر و جنین تفاوت وجود دارد. به این عارضه آلوایمیونیزاسیون (دیگرایمن‌سازی) نیز می‌گویند. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که جنین برخی آنتی‌ژن‌های خون پدر را به ارث برده که در خون مادر وجود ندارد (مثلا زمانی که گروه خونی مادر منفی و جنین مثبت باشد). بدن مادر این‌ آنتی ژن های جدید را نمی‌شناسد و بر علیه آنها آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند تا به سلول‌های جنین حمله کند. این می‌تواند به نابودی گلبول‌های قرمز خون جنین منجر شود. در موارد حاد این موضوع به کم‌خونی جنین می‌انجامد. کم‌خونی جنین موجب نارسایی قلبی گاها مرگ خواهد شد.

 تشخیص کمخونی جنین

نشانه‌های کم خونی در جنین را می‌توان به روش‌های زیر تشخیص داد:

• از طریق سونوگرافی پیش از زایمان:

سونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا هرگونه نشانه نارسایی قلبی در جنین و یا تجمع مایع در حفره ی اطراف قلب را که ناشی از کم‌خونی است تشخیص بدهد. در صورت بروز اِدم، مایع در حفره ی پری کارد (حفره ی اطراف قلب) انباشته می‌شود و این می‌تواند باعث ورم در بافت‌های جنین شود. در برخی موارد، نارسایی قلبی ممکن است زمانی رخ بدهد که قلب خیلی تند می‌تپد تا به گلبول‌های قرمز در رساندن اکسیژن به قلب کمک کند.

در مواردی خاص، پزشکان زمانی به کمخونی جنین مشکوک می‌شوند که جریان خون در یکی از رگ‌های مغزی جنین زیاد می‌شود. این سرخرگ میانی مغزی نام دارد. پزشکان می‌توانند جریان خون سرخرگ میانی مغزی را هنگام سونوگرافی اندازه‌گیری کنند.

• نمونه‌گیری از خون مادر:

نمونه خون مادر می‌تواند آنتی‌بادی‌های موجود را که موجب کم‌خونی جنین شده نشان بدهد.

• آمنیوسنتز:

روند آمنیوسنتز با واردکردن یک سرنگ به داخل شکم مادر و کیسه آمنیوتیک انجام می‌شود. این عمل مقداری از مایع آمنیوتیک را برای تعیین مقدار بیلی‌روبین موجود در آن  برای پزشک فراهم می‌آورد. مقدار نمونه بسیار کم است و معمولا نیازی به بستری شدن نیست.

• نمونه‌برداری از خون جنین

روند خون‌گیری از جنین مانند روشی است که برای آمنیوسنتز استفاده می‌شود. در این روش، سرنگ از طریق شکم مادر وارد رگ‌های بندناف جنین می‌شود. تمامی این فرآیند تحت کنترل تصاویر زنده ی سونوگرافی انجام خواهد شد. در این آزمایش پزشک مقدار کمی از خون جنین را برای بررسی مقدار گلبول‌های قرمز استفاده می‌کند. البته این آزمایش خطراتی را نیز به همراه دارد و می‌تواند منجر به مشکلاتی جدی مانند سقط جنین، زایمان زودرس، عفونت و حتی استرس جنینی شود.

 درمان کم خونی جنین چگونه انجام می شود؟

پزشک ممکن است از روش‌های زیر برای درمان کم‌خونی جنین استفاده کند:

• ممکن است پزشک جنین را بطور مرتب مورد بررسی قرار دهد و جریان خون را در سرخرگ میانی مغزی اندازه‌گیری کند.
• در صورت کم‌خونی معتدل یا شدید جنینی، پزشک ممکن است دستور نمونه‌برداری از خون جنین و انتقال خون به او را بدهد. در این روند، با استفاده سونوگرافی، خون سازگار با گروه خونی جنین به رگ بندناف انتقال می‌یابد. روند آن بسیار مشابه نمونه‌برداری خون از جنین است. ممکن است بسته به وضعیت جنین لازم باشد هر یک تا چهار هفته یکبار این روند تکرار شود.

کمخونی جنین می‌تواند برای شما به عنوان مادر نگران‌کننده باشد، اما در بیشتر موارد حال جنین کاملا خوب خواهد بود. با پزشک خود صحبت کنید و یاد بگیرید چطور می‌توانید در این دوره از خود مراقبت بعمل آورید. همچنین باید بدانید چطور بعد از تولد از نوزادتان مراقبت کنید.