هیدرونفروز و ورم کلیه جنین و علت ورم کلیه جنین چیست؟

هیدرونفروز و ورم کلیه جنین چیست؟

هیدرونفروز یا ورم کلیه جنین، تورم (گشاد شدن) بخشی از کلیه است که ادرار را ذخیره می‌کند. هیدرونفروز به معنی "تجمع ادرار در کلیه است". هیدرونفروز می‌تواند قبل از تولد جنین، و بعد از تولد نوزاد را درگیر کند. در حدود4/1 درصد از ۳ میلیون سونوگرافی دوران بارداری که هر سال در ایالات متحده انجام می‌شود، برای تشخیص این بیماری است.

علت ورم کلیه جنین در بارداری

در هیدرونفروز پیش از تولد، انسداد یا جریان نامناسب ادرار باعث نقص سیستم جمع آوری ادرار در کلیه می‌شود. این سیستم به طور معمول ادرار را از بافت کلیه جمع می‌کند و آن را از طریق مجرای ادرار به مثانه می‌فرستد. شایع‌ترین علت هیدرونفروز قبل از تولد، انسداد در محل اتصال مجاری ادراری است. این جایی است که ادرار از کلیه به داخل مجرای میزنای جریان می‌یابد. انسداد اغلب به دلیل تنگ شدن آن گذرگاه است. یکی دیگر از علل عمده هیدرونفروز قبل از تولد، نقص در در محل اتصال بین مثانه و حالب است که به طور معمول جریان ورود ادرار به مثانه را متوقف کرده و سبب بازگشت ادرار به درون کلیه می شود به این ترتیب شرایطی به نام ریفلاکس ادراری ایجاد می‌کند.

در بیشتر موارد برای جنین عارضه ای ایجاد نمی شود. اکثر نوزادانی که با هیدرونفروز قبل از تولد متولد می‌شوند، عوارض شان به مرور زمان برطرف می‌شود و برای دفع ادرار به طور عادی نیازی به هیچ درمانی ندارند. اما موارد جدی‌تر هیدرونفروز قبل از تولد می‌تواند منجر به عفونت ادراری، زخم یا آسیب دائمی کلیه شود. تشخیص زودرس می‌تواند از بروز این عوارض جلوگیری کند.

آیا هیدرونفروز یا ورم کلیه جنین خطرناک است؟

• هیدرونفروز قبل از تولد، ورم کلیه در جنین است که در اثر جمع شدن ادرار در کلیه به دلیل انسداد یا دفع ضعیف ادرار ایجاد می‌شود.
• دو دلیل عمده این بیماری عبارتند از، باریک بودن یا انسداد محل اتصالی که ادرار باید از کلیه خارج شود و درنتیجه برگشت ادرار به داخل کلیه، به جای ورود به مثانه.
• هیدرونفروز قبل از تولد شایع‌ترین ناهنجاری است که در سونوگرافی مادر مشاهده می‌شود و در هر ۱۰۰ بارداری یک مورد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• هیدرونفروز قبل از تولد معمولاً مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کند و پس از تولد، بسیاری از نوزادان برای برگشت به جریان طبیعی ادرار نیازی به درمان ندارند.
• در صورت نیاز به درمان، آنتی بیوتیک برای جلوگیری از عفونت کلیه یا در موارد شدید جراحی توصیه می‌شود.

تشخیص هیدرونفروز قبل از تولد

هیدرونفروز قبل از تولد اغلب توسط سونوگرافی مشاهده می‌شود. سونوگرافی جنین ممکن است تجمع مایعات در یک یا هر دو کلیه و مجاری ادرار را نشان دهد؛ اختلال مادرزادی میزنای عامل اصلی موارد شدید آن هستند.

سونوگرافی به تنهایی تصویری کافی از هیدرونفروز قبل از تولد ارائه نمی‌دهد و آزمایش‌های بیشتر، اغلب برای ارزیابی بهتر مورد نیاز است. این آزمایشات شامل موارد زیر است:

۱- سیستورتروگرام: ارزیابی مثانه خالی با اشعه ایکس است. این آزمایش اطلاعات مهم در مورد شکل و اندازه مثانه، گردن مثانه و لوله‌های حالب را آشکار می‌کند. این آزمایش همچنین می‌تواند ریفلاکس وسیکورترال را تشخیص دهد و ناهنجاری‌هایی که ممکن است باعث انسداد میزنای، که ادرار را از طریق آلت تناسلی خارج می‌کند را تشخیص می‌دهد. واضح است که درصورت ادامه شرایط این تست بعد از تولد قابل انجام خواهد بود.

۲-اسکن کلیه: آزمایش تشخیصی که در آن یک ماده رادیواکتیو بی ضرر به جریان خون تزریق می‌شود و مشاهده می‌شود که توسط بافت طبیعی کلیه جذب می‌شود. اسکن، عملکرد کلیه و همچنین خروج آب از کلیه و آسیب‌های کلیه یا جای زخم را که ممکن است رخ داده باشد، نشان می‌دهد که بعد از تولد انجام می شود.

آیا هیدرونفروز و ورم کلیه جنین قابل درمان است؟

پس از شناسایی هیدرونفروز قبل از تولد در جنین، مادر باید بین هفته‌های ۲۰ تا ۳۰ بارداری به یک متخصص اورولوژی مراجعه کند تا بر وضعیت آن نظارت داشته باشد. احتمال آن وجود دارد که این بیماری یا قبل از تولد یا در اولین ماه‌های پس از تولد نوزاد از بین برود.

میزان هیدرونفروز  یا ورم کلیه جنین قبل از تولد تعیین می‌کند که متخصص اورولوژیست چه نوع برنامه درمانی برای درمان علت زمینه‌ای در نظر می‌گیرد. هیدرونفروز قبل از تولد در مقیاس 1 تا 4 درجه بندی می‌شود، که درجه 1 بدون نفروز و درجه 5 یک مورد شدید است. در بسیاری از موارد هیدرونفروز درجه 1، 2 و 3 به مرور زمان برطرف می‌شوند و نیازی به درمان ندارند. میزان زمانی که برای برطرف شدن عارضه لازم است، بسته به بیمار و شدت بیماری متفاوت است. هیدرونفروز قبل از تولد اغلب برای جلوگیری از عفونت کلیه با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. آنتی بیوتیک‌های خاص مورد استفاده عوارض جانبی بسیار کمی دارند.

در موارد کمی، معمولاً در درجه 4 نفروز، ممکن است برای اصلاح مشکل نیاز به عمل جراحی وجود داشته باشد. در اکثر موارد مسئله اساسی با جراحی از بین می‌رود.

منبع: denverurology

بیشتر بدانید:

1- نشانه ها و علت بروز سندرم نفروتیک چیست و چگونه درمان می شود؟

2- پرکاری غدد فوق کلیوی، راه های کنترل و درمان آن

3- شناخت عوارض هیدرونفروز یا تورم کلیه ها در کودکان

4- ورم کلیه مادر در بارداری چیست و چرا کلیه ورم میکند؟