خفگی نوزاد ،آیا ممکن است نوزاد هنگام شیرخوردن خفه شود؟
اگر بیش از توانایی بلع شیرخوار، شیر در دهان او جمع شود، احتمال وقوع خفگی وجود دارد. در واقع شیر اضافی وارد مجاری هوایی شده، جریان هوا را مسدود می کند و گاهاً منجر به خفگی نوزاد می شود. مشاهده این صحنه که کودک در حال سرفه، شیر از دهانش خارج می شود و برای تنفس تقلا می کند، هر مادری را به وحشت می اندازد. اما با درک صحیح از این رویداد می توان از بروز مشکل جلوگیری کرد. در ادامه این مطلب همه چیز را درمورد خفگی نوزاد خواهید خواند.
چرا امکان خفگی نوزاد هنگام شیرخوردن وجود دارد؟
بسیاری از مادران این سوال را مطرح می کنند که آیا ممکن است نوزاد هنگام شیرخوردن خفه شود؟ در جواب باید گفت که بله، قطعاً در شرایط خاص احتمال خفگی نوزاد وجود دارد و این امر بسیار شایع تر از آن چیزی است که تصور می کنید. وضعیت بد نوزاد هنگام تغذیه و شیر بیش از حد اصلی ترین دلیل برای وقوع خفگی هستند.
1- تجمع بیش از حد شیر در دهان
اگرچه برخی مادران شیرده می پندارند شیر اضافی داشتن بهتر از کم شیر بودن است، اما این نیز ناراحتی هایی برای مادر و نوزاد به همراه دارد. اگر شیر مادر خیلی زیاد باشد، باید هنگام شیردهی، نوزاد را در موقعیت های مختلف قرار دهد تا راحت تر شیر بخورد.
2- تخلیه شیر با نیروی زیاد
شیر بیش از حد در بعضی مادران موجب تراوش شیر به بیرون می شود که اصطلاحاً به آن بازتاب روان شیری می گویند. در این حالت شیر از مجاری شیر با قدرت زیاد و تقریباً انفجاری آزاد شده و چنانچه کودک در حالت شیر خوردن باشد، شاهد علائم زیر خواهیم بود:
• خفگی نوزاد، عق زدن، صدایی شبیه به قلپ قلپ، سرفه یا خس خس کردن هنگام غذا خوردن (حالت عق زدن با خفگی فرق دارد. حالت خفگی به آن معنا است که مسیر تنفسی کودک تا حدی یا به طور کامل مسدود شده و این از تنفس کودک جلوگیری می‌کند اما هنگام عق زدن چنین اتفاقی نمی‌افتد. کودکی که عق می‌زند زبانش را به جلو یا بیرون دهانش می راند و در تلاش برای جلو آوردن غذا حالتی شبیه استفراغ نشان می دهد. همچنین ممکن است آب در چشم‌هایش جمع شود و سرفه یا استفراغ کند).
• نوک سینه را فشار می دهد تا از جریان شیر بکاهد.
• اغلب پستان را پس می زند.
• مکرراً استفراغ می کند.
• موقع غذاخوردن صدای قلپ قلپ به گوش می رسد.
• از شیرخوردن امتناع می کند.
در هنگام خفگی نوزاد حین شیرخوردن چه می توان کرد؟
اگر هنگام شیرخوردن حالت خفگی به نوزاد دست دهد، می توان برای خارج کردن شیر از مجاری هوای نوزاد از کمک های اولیه استفاده کرد. اما از آنجا که بدن نوزاد بسیار ظریف است باید جانب احتیاط رعایت شود. به موارد زیر توجه کنید:
• در حالی که از سر و گردن شیرخوار محافظت میکنید، کمی سر او را به سمت پایین خم کنید. بازوی خود را دور قفسه سینه شیرخوار بپیچید. دست مشت شده را روی ناف و دست دیگر را روی دست مشت شده قرار دهید، سپس با حرکت ناگهانی و سریع و با فشار ضربهای به سمت معده وارد کنید.
• می‌توانید شیرخوار را به شکم برگردانید، ضربات آهسته‌ای به پشتش بزنید و برای باز کردن مجاری هوایی، قفسه سینه را به آرامی فشار دهید. فشار قفسه سینه باید با دو یا سه انگشت در نیمه پایینی استخوان جناغ سینه و در حالی انجام گیرد که سر و گردن را با دست دیگر نگه داشته اید. این عمل تا جایی ادامه دهید که انسداد رفع شود.
• در صورتی که با این اقدامات حال نوزاد بهتر نشد و هوشیاری خود را از دست داد، باید فرآیند رفع انسداد را ادامه دهید و فوراً به نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کنید.
چگونه می توان از خفگی نوزاد هنگام شیردهی پیشگیری کرد؟
شما می توانید به روشهای مختلف مشکل زیادی شیر را کنترل کنید و یا از خفگی نوزاد هنگام تغذیه جلوگیری کنید:
• کم کردن مقدار شیر نقطه شروع خوبی است، وقتی شیر با فشار از سینه خارج می شود نشانه تجمع بیش از حد شیر در سینه ها است. در حالی که از یک طرف مثلاً سمت چپ شیر می دهید، با کف دست راست، نوک پستان سینه راست را به سمت دنده ها فشار داده و پنج تا بشمارید. اگر این فشار متقابل در هر شیردهی چندین بار انجام شود، سیگنالی به بدن می فرستد تا شیر با فشار از آن سینه خارج نگردد.
• تغذیه شیرخوار هر بار فقط از یک پستان موجب تخلیه کامل سینه می شود، علاوه بر این کودک شیر انتهایی (خامه ای) غنی از چربی را دریافت می کند، احساس سیری به او دست می دهد و دست از غذا خوردن می کشد. همچنین می توانید از روش "تغذیه محدود" استفاده کنید، در این تکنیک کودک به مدت چند ساعت فقط از یک پستان شیر می خورد. به این ترتیب قبل از تعویض پستان در دور بعدی، ذخیرۀ شیر در آن پستان کم می شود.
• حتما مراقب باشید شیرخوار پستان را به درستی به دهان بگیرد. اگر نوزاد سینه مادر را درست به دهان نگیرد، شیری که قرار است مستقیم به درون گلو برود، در دهان جمع می شود و احتمال خفگی وجود دارد. از طرف دیگر، درست گرفتن سینه، به او امکان می دهد جریان شیر را بهتر کنترل کند. برای اینکه دریابید آیا فرزند شما پستان را به درستی به دهان می گیرد یا خیر می توانید به قسمت شیردهی در این صفحه مراجعه کنید. با استفاده از این بخش، می توانید مراحل شیردهی خود را مورد ارزیابی قرار دهید. در اینجا اطلاعاتی در مورد روشهای به دهان گرفتن پستان، موقعیتهای تغذیه با شیر مادر، افزایش شیر مادر، ذخیره شیر مادر و موارد دیگر در اختیارتان قرار گرفته و به شما امکان می دهد تا کودک را با روشی صحیح تغذیه کنید.
• قرار گرفتن در وضعیت سربالایی هنگام شیردهی بسیار مفید است زیرا جریان شیر بر خلاف نیروی جاذبه بوده و مانع از خروج پرفشار شیر خواهد شد. به این منظور، خودتان بنشینید، به جایی تکیه بدهید و کودک را برای شیردهی در آغوش بگیرید.
• یکی دیگر از وضعیت های قرار گیری نوزاد هنگام شیردهی، وضعیتی است که مادر به پشت دراز می کشد و شیرخوار روی مادر قرار می گیرد به طوریکه مادر می تواند شکم نوزاد را لمس کند، به این ترتیب شیر در خلاف جهت جاذبه حرکت می کند. البته این روش می تواند موجب انسداد مجاری شیری شود و نمی توان همیشه از آن استفاده کرد.
• وضعیت زیر بغلی در حالی که مادر به عقب تکیه داده است، روش خوبی برای شیر دهی به شمار می آید و حتی می توانید بیرون از منزل نیز از همین روش استفاده کنید.
• اگر در یکی از پستان ها احساس ناراحتی کردید، می توانید مقداری از شیر آن را بدوشید و برای تسکین ناراحتی از کمپرس خنک استفاده کنید. اگر به همین روش ادامه دهید، به تدریج شیر کمتر شده و دیگر نیازی به انجام این کار ندارید.
• برای جلوگیری از خفگی نوزاد با شیر، از تحریک پستان در اثر دوشیدن غیرضروری، ریختن آب روی آنها هنگام دوش گرفتن یا استفاده از محافظ سینه خودداری کنید.
• برای پیشگیری از خفگی نوزاد در خواب، هرگز در حالت خواب آلود به او شیر ندهید.
چند بار باید به شیرخوار شیر بدهید؟
درک این نکته حائز اهمیت است که شیر بیش از حد می تواند به شیرخوار آسیب برساند، بنابراین اگر به مقدار زیاد شیر دارید، لازم نیست به کودک شیر بدهید. در صورت لزوم همیشه می توانید مقدار اضافی را بدوشید. تنها زمانی به او شیر بدهید که خودش می خواهد. مراقب علائم گرسنگی در کودک خود باشید. گرسنگی معمولاً با این علائم بروز می کند:
1- وقتی او را در آغوش می گیرید، سر را به طرف سینه می چرخاند.
2- کاری شبیه مکیدن انجام می دهد.
3- دستش را به دهان می برد.
4- هیجانات ناگهانی و شدید بروز می دهد.
مقدار ایده آل غذا بین 8 تا 12 وعده در روز است که هر وعده 30-40 دقیقه طول می کشد. با این حال این بسته به نمودار رشد و متابولیسم بدن کودکان با هم تفاوت دارد. تا زمانی که نوزاد میل به شیر خوردن دارد، اجازه دهید غذا بخورد. وقتی که سیر شد خود به خود دست از غذا خوردن خواهد کشید. تا زمانی که کودک سالم بماند و گرسنه نباشد، یعنی شیر او کافی است.
فراموش نکنید اقدامات احتیاطی قبل و حین تغذیه می تواند از خفگی نوزاد هنگام شیردهی جلوگیری به عمل آورد.
مطالعه بیشتر:
1- 10 کاری که نباید با نوزاد انجام داد
2- موقع پریدن شیر در گلوی نوزاد چه کنیم و علت پریدن شیر چیست؟
3- علت پریدن شیر در گلوی نوزاد چیست و هنگام پریدن شیر چه کنیم؟
