چرا بچم وزن نمیگیره؟ چیکار کنم وزن نوزادم زیاد بشه؟
در رابطه با رشد سالم کودک تلاش‌ها و نگرانی‌هایی وجود دارد و افزایش وزن ثابت و سالم یکی از مهم‌ترین جنبه‌های رشد کودک است. همانند کاهش وزن، افزایش وزن کودک نیز ممکن است روندی دشوار و طاقت فرسا داشته باشد. اگر شما هم همانند تعداد بسیار زیادی از مادران می پرسید که چرا بچم وزن نمیگیره؟ چیکار کنم وزن نوزادم زیاد بشه؟ تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
روند مطلوب افزایش وزن نوزادان و کودکان چگونه است؟
قبل از آنکه به سوال چرا بچم وزن نمیگیره، پاسخ دهیم باید درمورد روند افزایش وزن با شما گفت و گو کنیم. سوءتغذیه دوران طفولیت یکی از شرایط دشوار و قابل اجتنابی است که هر کودک ممکن است با آن مواجه شود. اینکه دریابیم کودک دچار سوءتغذیه است یا خیر، اولین قدم برای حل این مشکل است. بهترین راه تشخیص وزن سالم و ناسالم کودک، استفاده از استانداردهای رشد سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان یک شاخص است.
طبق نظر سازمان تغذیه با شیر مادر در استرالیا که از استانداردهای سازمان بهداشت جهانی برای رشد کودک استفاده میکند، استانداردهایی طبیعی و غیرطبیعی برای کودکان به شرح زیر است:
• نوزاد تازه به دنیا آمده در هفته اول حدود ۵ تا ۱۰ درصد از وزن خود را از دست میدهد.
• نوزاد در طول سه هفته اول تولد وزن از دست رفته خود را دوباره به دست می‌آورد.
• وزن کودک در ۳ تا ۴ ماهگی دو برابر وزن زمان تولد است.
• وزن پسرها در سال اول زندگی به سه برابر زمان تولد می‌رسد. در حالی‌که دخترها ۱۶ ماه طول می‌کشد تا به سه برابر وزن زمان تولد خود برسند.
• قد کودک در طول یک سال اول زندگی ۵/۱ برابر افزایش پیدا میکند..
• انتظار می‌رود قبل از تولد یک سالگی یا حوالی آن، ۲۸ سانتیمتر به اندازه دور سر نوزاد اضافه شود.
توجه: این دستورالعمل‌ها طبق مطالعه سازمان ملل است و انتظار می‌رود رشد کودکان متغیر باشد. اگر رشد کودک شما طبق این استانداردها نیست، موضوع را با پزشک در میان بگذارید تا بدانید رشد کودک طبیعی است یا خیر.
آیا وزن نگرفتن نوزاد مایه نگرانی است؟
مهم است بدانید که کودک منحصر به فرد است. هیچ دو کودکی مثل هم به دنیا نمی‌آیند. گاهی کودک روند رشد کندتری دارد. وزن کودک را بررسی کنید. روند بسیار کند در رشد کودک می‌تواند نگران کننده باشد. با پزشک اطفال مشورت کنید. رژیم غذایی سالمی را پیش بگیرید. یادتان باشد وحشت نکنید و به کودک غذای اضافی ندهید. داشتن عادت غذایی سالم از بدو تولد باعث میشود کودک همیشه غذای سالم مصرف کند.هر کودک دارای منحنی رشد منحصر به خود است. بنابراین تا زمانی‌که پزشک از روند رشد کودک ابراز نگرانی نکرده و کودک به درستی غذا می‌خورد، می‌توانید از رشد طبیعی کودک آسوده خاطر باشید. کندی رشد کودک طبیعی است اما باید به آن توجه شود.
وزن کودک چگونه اندازه‌گیری میشود؟
پزشک با استفاده از شاخص‌های رشد، شروع به بررسی وزن کودک میکند و افزایش یا کاهش وزن مطلوب برای رشد سالم کودک را در نظر می‌گیرد. این شاخصها از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. نقاط عطف تنها شامل وزن و قد کودک نیست، بلکه زمان اولین لبخند، چرخاندن سر او هنگام شنیدن صدا، غلت زدن هنگامیکه به پشت خوابیده است، زمان به دهان بردن دست‌ها و اینکه چه زمانی می‌تواند وزن گردن خود را بدون کمک تحمل کند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
این شاخصها طی دو هفته اول تولد کودک بررسی میشود. پزشک از شما می‌خواهد به ویژگی‌های مهم دیگری مانند گریه کردن و هر صدایی که کودک از خود تولید میکند توجه داشته باشید. پس از این معاینات، پزشک در مورد رشد کودک پرسش‌هایی میکند تا در صورت وجود مشکل شرایط بررسی شود. اگر پزشک مشکلی را شناسایی کند، از طریق پرسش و انجام آزمایشهای پزشکی به کشف علت اصلی آن می‌پردازند.
«دیر وزن گرفتن» مشکل اصلی کودکانی است که قبل از موعد به دنیا آمده‌اند. با اینکه احتمال بروز مشکلات رشد در کودکانی که طی بارداری کامل به دنیا آمده‌ند کمتر است، اما همچنان وجود دارد.
چرا بچم وزن نمیگیره؟ دلایلی که باعث میشود کودک وزن نگیرد
با استفاده از روشهای ذکر شده می‌توان به رشد طبیعی کودک پی برد و پزشک تشخیص میدهد که کودک سالم است یا خیر. معیارهایی که برای تشخیص استفاده می‌شوند عبارتند از:
• سقوط به صدک سوم نمودار رشدی در نظر گرفته توسط پزشکان برای رشد کودک.
• شاخص توده بدنی بسیار پایین به این معناست که کودک نسبت به قد خود، ۲۰ درصد سبک‌تر است.
• کودک نسبت به آخرین معاینه بیش از دو خط صدک در نمودار رشد پایین آمده است.
در این شرایط، پزشک به مشکلات موجود برای وزن گرفتن کودکان می‌پردازد. بنابراین پزشک سعی خواهد کرد علت کندی رشد کودک را بررسی کند. برخی از دلایل کندی رشد کودک عبارتند از:
• چرا بچم وزن نمیگیره؟ مشکل در شیر خوردن
رایجترین دلیلی که باعث میشود کودک به درستی وزن نگیرد این است که نمیتواند شیر کافی مصرف کند و در هر بار شیر خوردن به میزان کافی شیر نمیخورد. ممکن است دلایل بسیاری برای این امر باشد. کودک ممکن است دچار چسبندگی زبان باشد و یا مادر توانایی تولید شیر کافی نداشته باشد. مشورت با یک متخصص شیردهی به پیشرفت کیفیت شیردهی مادر در هر نوبت کمک میکند. قبل از آن در مورد دلیل تولید ضعیف شیر خود و یا مشکلات پزشکی که ممکن است کودک هنگام شیر خوردن با آن مواجه شود با پزشک یا مشاور تغذیه مشورت کنید.
• چرا بچم وزن نمیگیره؟ مشکلات پزشکی کودک
ممکن است علت وزن نگرفتن کودک مشکلات دیگری باشد. برای مثال همانطور که در بالا توضیح داده شد ممکن است کودک دچار چسبندگی زبان باشد. یا مادر دارای نوک پستان فرو رفته باشد. دلایل بسیاری در مورد مادر و کودک وجود دارد که باعث ضعف تغذیه و وزن نگرفتن کودک میشود. توصیه میشود با پزشک مشورت کنید و آزمایشهای توصیه شده توسط پزشک را انجام دهید تا مشخص شود مشکل شما یا کودک در این زمینه چیست. هنگامیکه دلیل مشخص شد، پزشک برای برطرف شدن این مشکل روشهای درمانی ارائه میدهد تا مراحل شیر دادن به درستی انجام شود.
نشانه‌های وزن نگرفتن کودک
تنها راهی که نشان میدهد کودک به درستی وزن نمی‌گیرد بررسی وزن او در معاینات منظم پزشکی است. همچنین پیشنهاد میشود به ادرار و مدفوع و عادات غذایی کودک توجه کنید و آنها را یادداشت کنید. توصیه میشود در صورت هرگونه بی‌نظمی با پزشک مشورت کنید. یکی از بزرگترین نشانه‌های وزن نگرفتن کودک هنگام بیماری اوست. اگر کودک علائم آنفولانزا دارد ممکن است لازم باشد زمان شیردادن را افزایش دهید یا یک وعده اضافی به کودک شیر دهید. زیرا کودک هنگام بیماری قادر به نگهداری مواد غذایی دریافتی در هر وعده شیردهی نیست.
تشخیص کند بودن روند افزایش وزن در کودکان
پزشکان برای تشخیص تاخیر رشد کودکان روشهای مختلفی به کار می‌برند. برخی از این روشهای مرسوم شامل موارد زیر است:
• کودک در صدک پایین نمودار رشد خود قرار دارد
نمودار رشد طراحی‌شده توسط سازمان بهداشت جهانی، شامل صدک‌هایی است. اگر صدک رشد کودک ۳ درصد باشد به این معناست که از بین ۱۰۰ کودک تنها سه کودک کوچک‌تر یا هم‌وزن کودک شما است. این سریع‌ترین روش برای تشخیص کندی رشد کودک است.
• چرا بچم وزن نمیگیره؟ کودک در فواصل معاینات پزشکی و سنجش وزن هر دو هفته یک بار وزن چندانی اضافه نمی‌کند.این نشان میدهد ممکن است کودک دچار سوءتغذیه باشد.
• چرا بچم وزن نمیگیره؟ ممکن است علت عارضه و عدم وزن گرفتن کودک با آزمایش خون مشخص شود.پزشکان اغلب قبل از ارائه این روش، از تکنیک «انتظار و نظارت» استفاده می‌کنند. نوع آزمایش خون به نشانههایی که کودک از خود بروز میدهد بستگی دارد و به صورت موردی تشخیص داده میشود.
• چرا بچم وزن نمیگیره؟ ممکن است سابقه خانوادگی بررسی شود ممکن است پزشک در مورد سابقه خانوادگی کودک سوال کند که آیا مشکل ژنتیکی خاصی وجود دارد که نیاز به آزمایش داشته باشد یا خیر.
• آیا وزن نگرفتن کودک در طولانی مدت مشکل ایجاد میکند؟
در صورت عدم تشخیص و کنترل، وزن نگرفتن کودک منجر به عوارض زیر میشود:
• مشکلات قلبی
• ناهماهنگی در رشد
• سوءتغذیه
• سیستم ایمنی ضعیف
• ضعف در ساختار ماهیچه‌ها
• کمبود انرژی
• تب
توصیه میشود در مورد سوءتغذیه و مشکلاتی که باعث میشود کودک به کندی وزن بگیرد با پزشک مشورت کنید. با این وجود نیاز نیست وحشت کنید، زیرا برای مقابله با کندی رشد کودک روشهای زیادی وجود دارد. در مورد تکنیک‌ها و روشهای درمانی بیشتر با پزشک خود مشورت کنید تا در داشتن تغذیه‌ای مناسب به کودک کمک کنید.
وقتی رشد کودک به مدت طولانی کند پیش می‌رود، با عنوان «شکست در رشد» از آن یاد میشود. این به آن معناست که کودک قادر است انرژی و مواد غذایی را جذب کند اما دارای استانداردهای قد و وزن مربوط به سن خود نیست.
دلیل دیگری برای این که چرا بچم وزن نمیگیره؟ این است که زودتر از موعد به دنیا آمده یا دچار ناهنجاری‌هایی است که حتی برای نفس کشیدن ساده نیز کالری زیادی مصرف میکند. این کودکان برای نیازهای غذایی و مراقبت‌های پزشکی احتیاج به توجه بیشتری دارند تا بتوانند در دراز مدت سلامتی خود را حفظ کنند.
چیکار کنم وزن نوزادم زیاد بشه؟
برای افزایش وزن کودک خود چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؟ افزایش وزن کودک باید به آهستگی و با روشی مناسب صورت گیرد. در زیر به کارهایی اشاره شده که به افزایش وزن درست کودک کمک میکند.
درمان عدم وزن گیری نوزادان
روشهای بیشماری برای تقویت رشد کودک وجود دارد که در زیر به مرسومترین آنها اشاره کردهایم.
• استفاده از «سر پستان» برای کمک به شیر خوردن کودک
• تغذیه با بطری یا قطرهچکان
• استفاده از داروهایی که برای مشکلات معده و روده تجویز میشود.
• مصرف مکملهایی که پزشک تغذیه تجویز میکند.
درمان‌های خانگی برای افزایش وزن کودکان و نوزادان
گاهی اوقات استفاده از تکنیک انتظار و نظارت بهترین روش برای افزایش وزن کودک است. ممکن است تشخیص پزشک این باشد که کودک می‌بایست سریع رشد کند اما نیازی به مصرف دارو ندارد. دراین موارد بهترین روش درمان خانگی این است که دفعات شیردهی در روز یا زمان آن را بیشتر کنید.
آیا کودک تمام نیازهای غذایی خود را از شیر مادر دریافت میکند؟
اگر کودک در سه ماه اول زندگی فقط از شیر مادر تغذیه میکند، نشانههایی وجود دارد که می‌توانید تشخیص دهید آیا کودک با شیر مادر وزن می‌گیرد یا خیر.
• ممکن است کودک برای گرفتن نوک پستان تلاش زیادی کند و فک خود را بیش از حد طبیعی تکان دهد و صدای مکیدن زیادی از خود تولید کند. گاهی ممکن است متوجه صدای بلعیدن بلند او شوید.
• اگر پستان‌ها پس از شیر خوردن کودک نرم‌تر نشده است به آن معناست که کودک به درستی پستان را نگرفته و شیر کافی نخورده است.
• اگر در معاینات منظم پزشکی، افزایش وزن کودک پس از سه ماهگی متوقف شد دلیل آن سوءتغذیه است.
چه زمانی باید از توصیه‌‌های پزشک بهرمند شویم؟
توصیه میشود در مورد مشکلات افزایش وزن کودک هرچه سریع‌تر با پزشک مشورت کنید، زیرا ممکن است این مسئله در آینده به مشکلی جدی‌تر تبدیل شود. با وجود این دلیلی برای نگرانی نیست، زیرا در اغلب موارد این مشکل با تغییرات غذایی و عادات روزمره قابل کنترل است. هرچند کندی روند افزایش وزن کودک می‌تواند نگران کننده باشد، اما این عوامل تحت کنترل شماست. این به شما کمک میکند تا تشخیص دهید که چرا بچم وزن نمیگیره و چه چیزی برای کودک بهترین است و چگونه می‌توان کندی رشد کودک را کنترل کرد.
مطالعه بیشتر:
1- برای درمان وزن نگرفتن نوزاد چکار باید کنیم؟
2- وزن گیری و تغذیه ی نوزاد + راهنمای ماه به ماه
3- وزن گیری نوزاد و علت وزن نگرفتن نوزاد در تغذیه با شیر مادر
4- دلایل وزن نگرفتن نوزاد وعوامل خطر برای وزن گرفتن نوزاد چیست؟
