قصه گویی برای کودکان چه فوایدی دارد و از چه سنی شروع کنیم؟

فواید قصه گویی برای کودکان

کتاب خواندن و به اشتراک گذاشتن و تعریف کردن داستان های مختلف برای کوچولوهای دلبندتان می تواند باعث شود تا:

- به کودک خود کمک کنید تا اصوات، کلمات و زبان را بهتر بشناسد و مهارت های سواد آموزی اولیه را فرا گرفته و رشد دهد.

- یاد بگیرد که برای کتاب ها و داستان ها ارزش قائل شود.

- قوه تخیل فرزند خود را برانگیخته و کنجکاوی او را تحریک کنید.

- به رشد مغز، توانایی تمرکز، حواس جمعی، مهارت های اجتماعی و مهارت های ارتباطی کودک دلبندتان کمک کنید.

- به کوچولوی باهوش خود کمک کنید تا تفاوت بین "واقعی" و "ساختگی و افسانه بودن" را یاد بگیرد.

- به فررند خود کمک کنید تا حوادث جدید یا ترسناک و احساسات شدید ناشی از آن ها را درک کند.

و در نهایت به کودک خود کمک کنید تا در مورد جهان پیرامون خود، فرهنگ خودش و فرهنگ های دیگر بیشتر و بیشتر بیاموزد.

البته به اشتراک گذاشتن داستان با کودک به این معنی نیست که شما کتاب را به تنهایی در دست گرفته و از روی آن برای فرزندتان که در سوی دیگری است، بخوانید.

در عوض شما با نگاه کردن به کتاب با همراهی فرزندتان و صحبت کردن در مورد قصه، می توانید به یک داستان سرای عالی تبدیل شده و الگوی خوبی برای استفاده از زبان و کتاب باشید. کوچولوی کنجکاو شما با دیدن اینکه چطور کتاب را به روشی صحیح نگه داشته اید و همچنین با دیدن نحوه حرکت شما در کتاب از طریق آرام ورق زدن، مهارت خواندن را یاد می گیرد.

قصه گویی برای کودکان پیش دبستانی با همراهی کودکان، علاوه بر لذت بخش و مفرح بودن، برای بزرگسالان نیز مزایایی را به دنبال دارد. زمان ویژه‌ای که صرف مطالعه با یکدیگر می‌کنید، باعث ایجاد پیوندی محکم میان شما شده و به استحکام رابطه شما با کودکتان کمک می کند.

قصه گویی برای کودکان را از چه سنی شروع کنیم؟

اگر نمی دانید که از چه سنی قصه گویی برای کودکان را شروع کنید، پاسخ این است که هرچه زودتر، قطعا بهتر خواهد بود. پس بدون معطلی شروع کرده و تا جایی که می توانید با صدای بلند برای دلبند خود شروع به خواندن کنید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید بچه ها عاشق این هستند که در حین کتاب خواندن، در آغوش شما بمانند، به صدای شما گوش دهند، قافیه و ریتم را بشنوند و به تصاویر نگاه کنند و چه چیزی شیرین تر از این لحظات!

آموزش قصه گویی برای کودکان

خواندن تنها راه برای کمک به توسعه زبان و رشد سواد کودک شما نیست. قصه گویی برای کودکان مهد، آواز خواندن و قافیه و ریتم سازی با یکدیگر نیز فعالیت های بسیار خوبی برای پرورش مهارت های سوادآموزی اولیه به شمار می روند و البته در عین حال برای کوچولویتان بسیار سرگرم کننده نیز خواهند بود. در واقع گاهی اوقات ممکن است فرزند شما بیشتر از مطالعه از این سبک فعالیت ها لذت ببرد.

شما و کوچولوی نازنینتان ممکن است دوست داشته باشید تا داستان های خود را بسازید و یا داستان های خانوادگی را به اشتراک بگذارید. کودک شما از طریق آهنگ ها، داستان ها و گفتگوهایی که با هم به اشتراک می گذارید، کلمات را یاد می گیرد و مهارت های زبانی خود را توسعه می دهد.

قصه گویی برای کودکان به زبان های دیگر

هیچ محدودیتی وجود ندارد . شما می توانید با هر زبانی که با صحبت کردن به آن، راحت تر هستید برای کودک خود بخوانید، ترانه بگویید و داستان تعریف کنید.

استفاده از زبانی که با آن راحت هستید به شما کمک می کند تا راحت تر با دلبندتان ارتباط برقرار کنید. به علاوه این کار کمک می کند تا کارهایی همچون خواندن، آواز سر دادن و داستان تعریف کردن هم برای شما و هم برای فرزندتان، سرگرم کننده تر و مفرح تر شوند. کودک شما هنوز یاد می گیرد که کلمات از حروف، هجاها و اصوات مختلفی تشکیل شده اند و کلماتی که حین خواندن بر زبان می آورید، معمولاً به تصاویر موجود در صفحه پیوند دارند.

اگر زبان رایج در کشور محل زندگیتان مانند انگلیسی یا فارسی، با زبان شما که همان زبان اول فرزندتان خواهد شد، یکی نیست، نگران نباشید. دو زبانه بودن در واقع به کودک کمک می کند تا زبان رایج در کشور را هنگام شروع گروه بازی با دوستان و یا در مهد کودک یا مدرسه بیاموزد.

به علاوه کتاب های دو زبانه نیز منبع بسیار خوبی برای یادگیری بوده و خوشبختانه بسیاری از کتاب های کودکان به دو زبان منتشر می شوند. به عنوان مثال اگر در خانه به زبانی غیر از انگلیسی (یا هر زبان دیگری غیر از زبان رسمی کشور محل زندگی) صحبت می كنید، مطالعه كتاب های نوشته شده به دو زبان همراه با فرزندتان می تواند به شما كمك كند تا هر دوی شما با زبان انگلیسی بیشتر آشنا شوید.

گزینه دیگری که برای قصه گویی برای کودکان در دست دارید، این است که یک کتاب را با صدای بلند به زبان انگلیسی بخوانید یا یک کتاب صوتی منتشر شده به زبان انگلیسی را به دقت گوش دهید و سپس در مورد داستان با کودک خود به هر زبانی که با آن احساس راحتی دارد، صحبت کنید.

اگر دوست دارید می توانید به جای خواندن کلمات، در مورد تصاویر کتاب با دلبند کنجکاوتان صحبت کنید. آیا شما و فرزندتان می توانید با هم داستانی بسازید؟ به همان اندازه که راحت هستید، هر آنچه را که می توانید، در این زمینه انجام دهید.

بهترین زمان قصه گویی برای کودک چه موقعی است؟

زمان خواب، زمان حمام، در قطار، در اتوبوس، در ماشین، در پارک، وقتی که دلبندتان در کالسکه است، در تختخواب و حتی هنگامی که در اتاق انتظار پزشک هستید، هیچ فرقی ندارد، هر مکان و هر زمان، می تواند زمان خوبی برای به اشتراک گذاشتن یک داستان با بچه ها باشد! پس از فرصت هایتان هر چند کوتاه، به نحو احسن استفاده کرده و تا جایی که می توانید مطالعه کردن کتاب ها را بخشی از برنامه روزانه خود قرار دهید. خودتان را موظف کنید تا کتاب ها را همه جا همراه خود برده و به محض دست یابی به فرصت مناسب، از خواندنشان لذت ببرید.

البته به همان اندازه که پیدا کردن زمان مناسب برای به اشتراک گذاشتن یک داستان مهم است، آگاهی داشتن از زمانی که باید به این کار پایان داد، نیز از اهمیت به سزایی برخودار است.

برای دست یابی به این مهارت، به واکنش کودک خود در مورد داستان توجه کنید و اگر متوجه شدید که فرزندتان این بار از آن داستان لذت نمی برد، این کار را متوقف کنید. شما همیشه می توانید کتاب، آهنگ یا داستان دیگری را امتحان کنید. پس دست از تلاش نکشیده و به سراغ گزینه های جدیدتر و متفاوت تری بروید.

اگر کتاب ندارید یا نمی توانید درجا داستان بسازید، نگران نباشید. روش های زیادی وجود دارد که شما و فرزندتان می توانید نامه ها، کلمات و تصاویر را با یکدیگر به اشتراک بگذارید. به عنوان مثال، می توانید به موارد زیر توجه کنید و راجع به آن ها حرف بزنید:

• بسته های موجود در خانه یا سوپرمارکت ها، به ویژه بسته بندی مواد غذایی
• لباس ها. روی تی شرت چه چیزی نوشته شده؟ این چه رنگی است؟
• نامه ها و یادداشت ها. در آن ها در مورد چه چیزی نوشته شده است؟ چه کسی آن ها را فرستاده است؟
• تابلوها یا پوسترهای موجود در مغازه ها، یا در اتوبوس ها و قطارها. می توانید به تابلوهایی اشاره کنید که دارای حروف مشابه به نام فرزند شما هستند.
• منوها. شاید باور نکنید اما برای کودکان بزرگتر اینکه به منوها نگاه کرده و آنچه را که می خواهند بخورند خودشان انتخاب کنند، می تواند بسیار جذاب و سرگرم کننده باشد.

نکاتی برای اشتراک گذاشتن کتاب با بچه ها و کودکان خردسال

- یک روتین ثابت ایجاد کنید و سعی کنید حداقل هر روز یک کتاب را با دلبند کوچکتان اشتراک بگذارید. نشستن بر روی یک صندلی مطالعه که هر دوی شما با قرار گرفتن در آن احساس راحتی می کنید، می تواند به عنوان بخشی از روال مطالعه شما باشد.

- عواملی که حواستان را پرت می کنند حذف نمایید. برای رسیدن به این هدف، تلویزیون یا رادیو را خاموش کنید، تلفن خود را در حالت خاموش قرار داده و مکانی آرام و بی سر و صدا را برای مطالعه پیدا کنید تا فرزندتان صدای شما را به خوبی و با وضوح کامل بشنود.

- هنگام خواندن کتاب، کوچولویتان را نزدیک یا روی زانوی خود نگاه دارید، تا او بتواند هم چهره شما و هم محتویات کتاب را ببیند.

- هنگام خواندن، سعی کنید تا برای شخصیت های مختلف داستان صداسازی کرده و حتی صداهای مضحک و خنده دار را هم امتحان کنید. در واقع علاوه بر خواندن داستان، به شکلی بازی کنید و از آن لذت ببرید! با این کار یک تجربه مفرح و فراموش نشدنی را رقم خواهید زد!

- با تشویق کردن فرزندتان به صحبت در مورد تصاویر و تکرار کلمات و عبارات آشنا، او را درگیر داستان کنید.

- به کودک نوپای خود اجازه دهید تا به مرور خودش انتخاب کند که چه کتابی را می خواهد و البته آمادگی این را نیز داشته باشید که ممکن است از شما بخواهد که کتاب های مورد علاقه او را بارها و بارها برایش بخوانید!

اگر بچه های بزرگتری در خانواده دارید، آن ها را نیز در این کار مشارکت دهید. آن ها می توانند با فرزندان کوچکتر شما به مطالعه بپردازند و یا اینکه با هم می توانید یک کتاب را بخوانید. نوبت گرفتن، پرسیدن سوال و گوش دادن به پاسخ ها همه مهارتهای مهمی هستند که به کودکان کمک می کنند تا یاد بگیرند که در آینده چگونه بخوانند.

اگر می ترسید که حوصله فرزندنتان سر برود و یا تمایلی به ادامه این کار نداشته باشد، در ابتدا لازم نیست همیشه کتاب را تمام کنید، بلکه می توانید فقط برای چند دقیقه در زمانی که مناسب، است مطالعه کنید. با گذشت زمان و بزرگتر شدن بچه ها، آن ها معمولاً می توانند برای مدت بیشتری به داستان های شما گوش دهند.

چه نوع کتاب هایی را انتخاب کنید؟

به عنوان یک قاعده کلی، بچه ها و کودکان خردسال اغلب از کتاب ها، آهنگ ها و داستان هایی که قافیه، ریتم و تکرار خوبی دارند، لذت می برند. در حقیقت، یکی از راه هایی که کودکان یاد می گیرند، ریتم، تکرار و قافیه یا همان شعرها است. به یاد داشته باشید که برای جلب مشارکت دلبندتان، ضروری است کتاب هایی را انتخاب کنید که از نظر طول داستان مناسب سن فرزند شما بوده و به علاوه مطابق با تغییر علایق او باشند.

قصه گویی برای کودکان صوتی

همچنین می توانید در هر بار، نوع کتاب ها و مطالب چاپی که می خوانید را نیز تغییر دهید. کتاب های تصویری، کتاب های الکترونیکی، مجلات، کتابچه های راهنما و دستورالعمل های آموزشی، راهنماهای تلویزیون و نامه ها، همگی می توانند برای کودک شما جالب و جذاب باشند. اگر به کتاب های الکترونیکی علاقه دارید، حواستان را جمع کنید که بدون توجه به بازی ها یا انیمیشن های برهم زننده تمرکزتان، به دنبال این کتاب ها بگردید و مهم این است که به جای اینکه کودک خود را با یک دستگاه تنها بگذارید، همراه با او از خواندن کتاب های الکترونیکی لذت ببرید.

اگر می خواهید بدون صرف هزینه زیاد، کتاب ها یا مجلات جدیدی را امتحان کنید، می توانید از دوستان خود و یا سایر والدینی که می شناسید، همسایه ها، فامیل و یا کانون های فرهنگی و کتابخوانه ها، کمک بگیرید.

پیدا کردن کتاب های مناسب با استفاده از کتابخانه محلی خود

کتابخانه ها چیزهای زیادی برای ارائه دارند و منابع بی شماری را در اختیار شما قرار می دهند. بنابراین شناخت کتابخانه محلی و عضویت در آن، می تواند بخشی از روند یادگیری و ایجاد علاقه نسبت به مطالعه کتاب در بچه ها باشد.

شما می توانید کتاب های عالی مخصوص کودکان را به صورت رایگان از کتابخانه محلی خود قرض بگیرید. این بدان معناست که شما می توانید کتاب های زیادی در خانه خود داشته باشید تا فرزند کنجکاو شما بتواند آن ها را بخواند و کشف کند، بدون اینکه هزینه ای برای این لذت بی نظیر صرف کنید! جدای از این ها، بردن کوچولویتان به کتابخانه و اجازه دادن به او برای انتخاب کتاب های مورد علاقه، می تواند یک ماجراجویی سرگرم کننده و مهیج برای هر بچه ای باشد. شما می توانید با فرزند خود در مورد رفتن به کتابخانه صحبت کرده، در این مورد برنامه ریزی کنید و از تجربه این سفر کوتاه با هم هیجان زده شوید. به عنوان مثال می توانید از بچه های خود سؤال کنید، وقتی که به کتابخانه رفتیم:

- چند کتاب انتخاب می کنید؟

- چند کتاب از نویسنده مورد علاقه خود می توانید پیدا کنید؟

- آیا دوست دارید کتاب هایی را که در مورد حیوانات هستند، به امانت بگیرید؟

- آیا کتاب مورد علاقه ای دارید که بخواهید دوباره آن را قرض بگیرید و بخوانید؟

- فکر می کنید چند روز طول بکشد تا کتاب ها را خوانده و برای گرفتن کتاب های جدید دوباره به کتابخانه برویم؟

به علاوه کتابخانه ها، به طور معمول برنامه های مخصوصی همچون قصه گویی را برای کودکان خردسال ارائه می دهند. شرکت در این جلسات و همراهی با فرزندتان راهی است که به او کمک می کند تا با فضای کتابخانه آشنا شود و از کتاب خواندن و داستان ها لذت ببرد. البته برخی از کتابخانه ها این جلسات را به صورت آنلاین ارائه می دهند که با توجه به شرایط کنونی جامعه، گزینه بسیار خوبی به شمار می رود.

اگر به دنبال تنوع در قصه گویی برای کودکان هستید، می توانید کتاب های صوتی، کتاب های دو زبانه، کتاب های الکترونیکی و مجلات را نیز به پیدا کرده و به امانت بگیرید. این ایده بسیار خوبی است که در ماشین یا به عنوان اوقات فراغت خانواده در خانه با هم به کتاب های صوتی گوش دهید. اگر تا به حال این کار را امتحان نکرده اید، برای یک بار هم که شده، این اتفاق لذت بخش را تجربه کنید، قطعا پشیمان نخواهید شد!

مطالعه بیشتر:

شش قدم تا پرورش فرزند خلاق!

کتاب خواندن برای کودکان چه فوایدی دارد؟

شناخت فواید بازی های خلاقانه برای کودکان

پرورش خلاقیت در کودکان و نوجوانان چگونه است؟