سندرم توره در کودکان چه علائمی دارد وچگونه تشخیص داده میشود؟
سندرم توره در کودکان، یک بیماری غالب اتوزومال است. بیماری های غالب، ویژگی دارند که به عنوان نفوذپذیری ناقص یا کاهش یافته (incomplete penetrance) شناخته می شود و به این معنی است که گاهی اوقات برخی از افراد دارای ژن بیماری، هیچ یک از علائم اختلال را از خود نشان نمی دهند. به عبارت دیگر، حتی اگر یکی از والدین، ژن بیماری را به فرزند خود منتقل کنند، باز هم ممکن است کودک هیچ علائم و مشکلی را نداشته باشد. به علاوه توجه به این نکته ضروری است که اگر دختری ژن مرتبط با سندروم توره را به ارث ببرد، 70٪ احتمال دارد که حداقل 1 مورد از علائم این بیماری را داشته باشد. اما از طرف دیگر، اگر پسری ژن را به ارث ببرد، 99٪ احتمال دارد که حداقل 1 مورد از علائم و نشانه های سندروم توره را بروز دهد. در ادامه این مقاله به شما خواهیم گفت که سندرم توره در کودکان چه علائمی دارد و در صورت مشاهده نشانه های سندرم توره در کودکان چه باید کنید.
اختلال توره چیست و چه عواملی منجر به آن می شوند؟
اختلال توره یا سندروم تورت (Tourette Syndrome)، یک بیماری غالب اتوزومی است. اتوزومال بودن اختلال به معنای این است که نحوه به ارث رسیدن آن وابسته به جنسیت نبوده و مردان و زنان هر دو تحت تأثیر قرار می گیرند. منظور از غالب بودن نحوه وراثت نیز این است که تنها "1" نسخه و کپی از ژن، برای ابتلا به این سندروم کافی بوده و می تواند منجر به بیماری شود. این بدان معنی است که شانس انتقال ژن به فرزندان از والدین مبتلا به سندرم توره (TD) و یا پدر و مادری که دارای ژن این بیماری هستند، در هر بارداری برابر با 50 درصد خواهد بود.
البته تنها ژنتیک در بروز این بیماری نقش نداشته و در 10٪ تا 15٪ از کودکان اختلال توره با علت غیرژنتیکی همراه است. بر اساس تحقیقات صورت گرفته در این زمینه اینطور تصور می شود که مواردی همچون عوارض بارداری، وزن کم هنگام تولد، ضربه و صدمه به سر، مسمومیت با مونوکسیدکربن و آنسفالیت (التهاب بافت مغز) با شروع سندروم توره غیرژنتیکی همراه باشند.
بد نیست بدانید که، اختلالات و بیماری های با الگوی وراثت غالب همچنین می توانند ویژگی را از خود نشان دهند که به عنوان شدت بیان متغیر (variable expressivity) شناخته می شود. این ویژگی بدان معنی است که ژن سندرم توره در افراد مختلف به شکل های متفاوتی بیان می شود. به عنوان مثال، یک فرد مبتلا به این بیماری ممکن است تنها دارای اختلال وسواس فکری عملی باشد، در حالی که دیگری از اختلال تیک مزمن رنج می برد و فرد دیگر نیز ممکن است تمامی علائم مربوط به اختلال تورت یا توره را از خود نشان دهد. علاوه بر این، در بیان بین زن و مرد نیز تفاوت وجود دارد: مردها بیشتر دچار سندرم توره کامل یا تیک مزمن هستند، در حالی که زنان بیشتر به اختلال وسواس اجباری (OCD) دچار می شوند. اختلال وسواس اجباری یا جبری یک اختلال اضطرابی که است در آن فرد مبتلا به شکلی بیش از حد و جبری درگیر یک فکر، ترس یا نگرانی غیرمعقول (وسواس) شده باشد و بنابراین تلاش کند از طریق یک فعالیت تشریفاتی (کاری اجباری که اغلب به صورت مداوم و تکراری انجام می شود)، این شرایط را کنترل کرده و اضطراب خود را کاهش دهد.
سندرم توره در کودکان چه زمانی تشخیص داده می شود؟
در اکثر موارد، ابتلای کودک به این بیماری در حدود 7 سالگی تشخیص داده می شود و اگر این اتفاق نیوفتد، به طور کلی تا قبل از رسیدن بچه ها به هجدهمین سال تولد خود، تشخیص سندروم تورت نهایی خواهد شد. بر اساس داده های موجود، اختلال توره مردان را بیش از زنان تحت تأثیر قرار می دهد.
علائم سندروم توره در کودکان چیست؟
بارزترین مشخصه سندرم توره در کودکان که در اصطلاح عموم به عنوان "اختلال تیک" نیز شناخته میشود، حرکات تکراری و تیک های غیرقابل کنترل حرکتی و صوتی در مبتلایان است.
تیک هایی که فرد مبتلا به سندروم توره از خود نشان می دهد، با گذشت زمان تغییر می کنند و از نظر فرکانس و پیچیدگی در هر فرد متفاوت هستند. اگرچه هر بچه ای علائم مختلفی از این بیماری را تجربه می کند اما مواردی که در زیر به آن ها اشاره شده، متداول ترین رفتارهای تیکی مرتبط با اختلال توره هستند که در اغلب مبتلایان به چشم می خورند. این علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- حرکات غیرارادی، بی هدف، حرکتی (ممکن است قسمت های مختلف بدن را درگیر کند مانند صورت، گردن، شانه ها، تنه یا دست ها)
- تکان دادن سر
- لوچ کردن چشمان
- پلک زدن مداوم
- شانه بالا انداختن
- دهن کجی کردن و چهره درهم کشیدن یا به نوعی شکلک درآوردن
- انقباض بینی
- هر حرکت بیش از حد تکراری (به عنوان مثال، ضربه زدن روی پا، تکان دادن پا، یا خاراندن)
برخی از رفتارهای تیک مانند و پیچیده تر مرتبط با سندرم توره ممکن است هدفمند به نظر رسیده و شامل موارد زیر باشند:
- بوسیدن
- نیشگون گرفتن
- تلاش برای بیرون آوردن زبان یا لب و یا ور رفتن با لب ها
- رفتارهای همراه با لمس كردن
- انجام حرکات ناپسند و منافی اخلاق
مواردی که به آن ها اشاره شد شامل تیک های حرکتی بودند. اما فرد مبتلا به بیماری تورت، ممکن است علاوه بر نشان دادن برخی یا همه علائم فوق، از یک یا چند تیک صوتی (صدای بی معنی) نیز رنج ببرد که البته وجودشان به قطعیت تشخیص این بیماری کمک خواهد کرد. از جمله تیک های صوتی که می توان آن ها را در مبتلایان به بیماری توره دید، می توان به این موارد اشاره نمود:
- صداهای مشابه به خرخر کردن و یا ناله
- پارس کردن یا صدای عوعو و وغ وغ
- در آوردن صدای کلیک با زبان
- خرناس کشیدن
- جیغ کشیدن و داد زدن
- فحاشی کردن و به زبان آوردن کلمات توهین آمیز
- پاکسازی و صاف کردن گلو، خرخر کردن، یا سرفه کردن
- در آوردن صداهای جیغ مانند یا جیر جیر کردن
- تف انداختن و پرتاب کردن آب دهان به بیرون
- در آوردن صدای هیس هیس و یا خش خش از خود
- سوت زدن
- صدای مشابه به غرغره کردن
- تکرار صداها یا عبارات به طور مکرر
بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به TD ، از اختلال در تمرکز و توجه نیز رنج برده و برخی از آن ها از نظر تحصیلی نیز دچار مشکل هستند. با این حال، خوشبختانه اکثر این بچه ها از نظر بهره هوشی طبیعی بوده و معمولاً اختلالات اولیه یادگیری ندارند.
سندرم توره در کودکان ممکن است در مواردی شبیه به سایر شرایط یا مشکلات پزشکی باشد و به همین دلیل تشخیص قطعی آن دشوار به نظر می رسد. بنابراین اگر به هر دلیل به رفتارهای فرزندتان شک کردید، بهتر است برای تشخیص علت و وضعیت سلامتی او به پزشک اطفال مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که هرگز از کنار هیچ علامتی بی تفاوت نگذرید.
تشخیص افرادی همچون متخصص اطفال، روانپزشک کودک و یا یک روانشناس واجد شرایط، می توانند با انجام بررسی های لازم و البته مشاهده علائم احتمالی، سندرم توره را در کودکان و نوجوانان شناسایی کرده و تشخیص دهند. این بررسی ها شامل ارزیابی جامع از وضعیت روانشناختی، اجتماعی و تحصیلی کودک یا نوجوان بوده و به علاوه بررسی های کامل پزشکی، رشدی و خانوادگی را نیز برای به قطعیت رسیدن تشخیص این بیماری شامل می شوند. در کنار این ارزیابی ها، مشاهدات رفتار بچه ها و همچنین پرسش دقیق از والدین و معلمان آن ها در رابطه با سوابق رفتاری، از جمله مواردی هستند که در تشخیص صحیح سندرم توره در کودکان نقش دارند.
مطالعه بیشتر:
سندرم پرادر ویلی چیست و چه نشانه هایی دارد؟
سندرم روده تحریک‌پذیر در کودکان و علائم این سندرم چیست؟
سندروم انجلمن و روشهای کنترل و درمان سندروم انجلمن چیست؟
سندروم نونان چیست و چه علائمی داردوعلت بروز این سندروم چیست
