هورمون آزاد کننده گنادوتروپین GnRH چیست و چگونه کار می کند؟
GnRH یا جی ان آر اچ مخفف هورمون آزاد کننده گنادوتروپین است که توسط هیپوتالاموس در مغز آزاد می شود. این هورمون بر روی گیرنده های غده هیپوفیز قدامی عمل می کند و به غده هیپوفیز علامت می دهد تا هورمون های گنادوتروپین محرک فولیکول(اف اس اچ) و هورمون لوتئین ساز(ال اچ) را آزاد کند. در ادامه این مقاله نقش و عملکرد هورمون GnRH را خواهید خواند.
GnRH یا هورمون آزاد کننده گنادوتروپین چیست و چگونه کار می کند؟
اف اس اچ و ال اچ بر روی تخمدانها در زنان و بر روی بیضه ها در مردان اثر می کنند. آنها در خانمها محرک تخمدان ها برای بلوغ و تخمک گذاری و در آقایان عامل بلوغ بیضه ها و تولید اسپرم هستند. این دو هورمون تخمدانها و بیضه ها را برای ترشح هورمونهای مخصوص به خود نیز تحریک می کنند.
• در تخمدان ها استروژن ، پروژسترون و تستوسترون تولید می شود.
• در بیضه ها تستوسترون و استروژن آزاد می گردد.
ترشح هورمون آزاد کننده گنادوتروپین دائمی نبوده بلکه ضربان دار است به این معنی که در طول شبانه روز کاهش یا افزایش می یابد. در آقایان، پالس ترشح، به نسبت کاملاً ثابت است. در خانم ها، پالس ترشح بسته به وضعیت چرخه قاعدگی، متفاوت است. به عنوان مثال، پالس های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین درست قبل از تخمک گذاری، بیشتر هستند.
نامهای دیگر هورمون آزاد کننده گنادوتروپین
• هورمون آزاد کننده لوتئین ساز (ال اچ آر اچ)
• هورمون آزادکننده هورمون جسم زرد
• لولیبرین یا داروی داخل وریدی که مانند هورمون آزاد کننده گنادوتروپین در بدن عمل می کند.
• گنادورلین، داروی داخل وریدی که مانند هورمون آزاد کننده گنادوتروپین در بدن عمل می کند.
آزمایش با گنادورلین
گنادورلین دارویی است که مانند هورمون آزاد کننده گنادوتروپین در بدن عمل می کند و ممکن است در آزمایشات پزشکی یا به عنوان درمان برای تأخیر بلوغ یا ناباروری مورد استفاده قرار گیرد.
آزمایش معمولاً شامل تزریق این هورمون در یک بازه زمانی خاص است.
ابتدا قبل از تزریق، از بیمار خون گرفته می شود. سپس، در یک زمان خاص، گنادورلین دقیقاً زیر پوست به بافت چربی تزریق می گردد. بعد از مدت زمان مشخصی، مجددا از بیمار خون گرفته می شود. این روش تزریق و به دنبال آن گرفتن خون ادامه خواهد یافت و در پی آن نتایج در یک آزمایشگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
این آزمایش معمولاً در کودکان مبتلا به تأخیر بلوغ یا بزرگسالانی که مشکوک به عدم تعادل هورمونی هستند انجام می شود.
درمان با گنادورلین از طریق پمپ لوترپلاس
خانمهایی که تخمک گذاری ندارند می توانند از طریق پمپ لوترپلاس با گنادورلین درمان شوند. این در صورتی است که علت عدم تخمک گذاری، کمبود هورمون آزاد کننده گنادوتروپین باشد. آقایانی که اسپرم تولید نمی کنند نیز با پمپ لوترپلاس درمان می شوند. پمپ در طی چند هفته مقدار اندازه گیری شده را در هر 90 دقیقه وارد بدن می کند.
بعد از شروع درمان ، در خانم ها معمولاً دو تا سه هفته طول می کشد تا تخمک گذاری اتفاق بیفتد. پس از تخمک گذاری، درمان معمولاً دو هفته دیگر تا مرحله لوتئال ادامه می یابد.
جی ان آر اچ-ای آگونیست ها و آنتاگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین
در طول درمان آی وی اف، پزشک باید چرخه تخمک گذاری را کنترل کند. در غیر این صورت ممکن است تخمک گذاری خیلی زود اتفاق بیفتد. در این صورت نمی توان بازیابی و بارورسازی را در آزمایشگاه جنین شناسی انجام داد. به همین دلیل ممکن است لازم باشد از یک آگونیست هورمون آزاد کننده گنادوتروپین یا آنتاگونیست آن استفاده شود. هر دوی این داروها حالت یائسگی موقتی ایجاد می کنند. تفاوت بین داروها این است که آگونیست هورمون ابتدا باعث افزایش هورمون های اف اس اچ و ال اچ و سپس توقف آنها می شوند. آنتاگونیست هورمون آزاد کننده گنادوتروپین آن موج اولیه را ایجاد نمی کند.
در طی درمان آی وی اف ، به منظور تحریک تخمدان ها برای تولید تخمک می توان هورمون های اف اس اچ وال اچ را به بیمار تزریق کرد.
آگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین عبارتند از:
• لوپرون
• سینارل
• سوپرکار
• زولادکس
آنتاگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین عبارتند از:
• آنتاگون
• گانیرلیکس
• اورگالوتران
• ستروتاید
از آگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین GnRH می توان برای درمان آندومتریوز و فیبروم استفاده کرد.
مطالعه بیشتر:
اندازه فولیکول مناسب برای بارداری پسر چقدر باید باشد؟
سندروم تحریک بیش از حد تخمدان چیست و چه عوارضی دارد؟
هورمون FSH یا هورمون تحریک‌کننده فولیکول چطور تنظیم می‌شود؟
