تکان دادن شدید نوزاد، سندرم نوزاد لرزان چیست؟
سندرم نوزاد لرزان (Shaken Baby Syndrome)، یک آسیب جدی مغزی است که در اثر تکان دادن شدید و بیش از حد نوزاد ایجاد می شود. این بیماری همچنین به نام های دیگری همچون ضربه سر آزاردهنده، سندرم ضربه لرزان و سندرم لرزه ای شلاقی شناخته می شود. سندرم نوزاد لرزان، در واقع نوعی کودک آزاری به حساب می آید که باعث آسیب شدید مغزی می شود. این مشکل می تواند از یک لرزش کوتاه مدت پنج ثانیه ای ایجاد شود.
چرا نباید نوزاد را شدید تکان بدهیم؟
نوزادان دارای مغز نرم و ماهیچه های گردن بسیار ضعیف بوده و به علاوه دارای رگ های خونی ظریف هستند. بنابراین تکان دادن نوزاد یا کودک خردسال می تواند باعث ضربه خوردن مکرر مغز آن ها به داخل جمجمه شود. این ضربات پی در پی، می تواند باعث بروز کبودی در مغز، خونریزی در مغز و تورم مغز شود. سایر آسیب ها همچنین ممکن است شامل شکستگی استخوان ها و همچنین آسیب به چشم، ستون فقرات و گردن نوزاد باشد.
سندرم نوزاد لرزان در چه سنی ایجاد می شود؟
سندرم نوزاد لرزان در بچه های زیر 2 سال شایع تر است، اما می تواند کودکان زیر 5 سال را نیز تحت تاثیر قرار دهد. اکثر موارد سندرم نوزاد لرزان در نوزادان 6 تا 8 هفته رخ می دهد، زمانی که نوزادان بسیار گریه می کنند.
چرا نباید نوزاد را به هوا پرتاب کنیم؟
تعامل بازیگوشانه با یک نوزاد، مانند تکان دادن نوزاد در دامان یا پرتاب کردن او در هوا، باعث صدمات ناشی از سندرم نوزاد لرزان نمی شود. در عوض، این صدمات اغلب زمانی اتفاق می افتند که فردی از روی سرخوردگی یا عصبانیت نوزاد را تکان می دهد.
حواستان باشد که به هیچ عنوان نباید نوزاد را تکان دهید. تکان دادن نوزاد یک نوع سوء استفاده جدی و عمدی است. اگر فکر می کنید نوزاد شما یا نوزاد فرد دیگر قربانی سندرم نوزاد لرزان شده است، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. زیرا این یک وضعیت تهدید کننده زندگی است که نیاز به درمان های فوری پزشکی دارد.
علائم سندرم نوزاد لرزان چیست؟
علائم سندرم نوزاد لرزان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• مشکل در بیدار ماندن،
• لرزش بدن،
• مشکل در تنفس،
• تغذیه نامناسب،
• استفراغ،
• تغییر رنگ پوست،
• تشنج،
• کما،
• فلج،
در صورت مشاهده علائم سندرم نوزاد لرزان، فوراً با اورژانس تماس بگیرید و یا نوزاد خود را به نزدیکترین بیمارستان برسانید. این نوع آسیب، جان فرزندتان را تهدید می کند و می تواند منجر به آسیب دائمی مغز شود.
چه عواملی باعث سندرم نوزاد لرزان می شود؟
سندرم نوزاد لرزان زمانی رخ می دهد که فردی به شدت نوزاد یا کودک نوپای خود را تکان می دهد. برخی ممکن است از سرخوردگی یا عصبانیت نوزاد را تکان دهند و اغلب به این دلیل رخ می دهد که نوزاد گریه خود را متوقف نمی کند. اگرچه تکان دادن در نهایت باعث می شود گریه نوزاد متوقف شود، اما معمولاً به این دلیل است که لرزش شدید به مغز آن ها آسیب رسانده است.
نوزادان ماهیچه های گردن ضعیفی دارند و اغلب در نگه داشتن سر خود با مشکل مواجه هستند. وقتی نوزاد به شدت تکان داده می شود، سر او به طور غیرقابل کنترل به طرفین حرکت می کند. این حرکت خشن بارها مغز نوزاد را به داخل جمجمه می اندازد و باعث کبودی، تورم و خونریزی در مغز می شود.
سندرم نوزاد لرزان چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص این سندرم، پزشک به دنبال سه بیماری است که اغلب نشان دهنده سندرم نوزاد لرزان هستند. این نشانه ها شامل موارد زیر هستند:
• انسفالوپاتی یا تورم مغز،
• خونریزی زیر جلدی، یا خونریزی در مغز،
• خونریزی شبکیه یا خونریزی در قسمتی از چشم به نام شبکیه،
پزشک آزمایشات مختلفی را برای بررسی علائم آسیب مغزی و تأیید تشخیص توصیه می کند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• اسکن ام آر آی (MRI)، که از آهنرباهای قوی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از مغز استفاده می کند.
• سی تی اسکن، که تصاویر واضح و مقطعی از مغز ایجاد می کند.
• عکس برداری با اشعه ایکس از اسکلت، که شکستگی ستون فقرات، دنده و جمجمه را نشان می دهد.
• معاینه چشم، که آسیب های چشم و خونریزی در چشم را بررسی می کند.
قبل از تأیید سندرم نوزاد لرزان، پزشک آزمایش خون را برای رد سایر علل احتمالی تجویز می کند. برخی از علائم سندرم نوزاد لرزان، مشابه علائم سایر شرایط است. این ها شامل اختلالات خونریزی دهنده و برخی از اختلالات ژنتیکی مانند استئوژنز ایمپرفکتا (imperfecta osteogenesis) است. آزمایش خون تعیین می کند که آیا بیماری دیگری باعث علائم در فرزند شما شده است یا خیر.
سندرم نوزاد لرزان چگونه درمان می شود؟
در صورت مشکوک بودن فرزندتان به سندرم تکان خوردن نوزاد ، فوراً با اورژانس تماس بگیرید. برخی از نوزادان پس از تکان خوردن تنفس خود را متوقف می کنند. اگر این اتفاق بیفتد، انجام احیا (CPR)، می تواند در شرایطی که منتظر آمدن پرسنل پزشکی هستید، به فرزندتان کمک کند تا به روال طبیعی تنفس برگردد.
صلیب سرخ آمریکا مراحل زیر را برای انجام CPR توصیه می کند:
• نوزاد را با دقت بر روی کمر بگذارید. اگر مشکوک به آسیب ستون فقرات هستید، بهتر است دو نفر نوزاد را به آرامی حرکت دهند تا سر و گردن دچار پیچ خوردگی نشود.
• موقعیت خود را تنظیم کنید. اگر فرزندتان زیر 1 سال سن دارد، دو انگشت خود را در وسط استخوان سینه قرار دهید. اگر فرزند شما بالای 1 سال دارد، یک دست خود را در وسط استخوان سینه قرار دهید. دست دیگر خود را روی پیشانی نوزاد بگذارید تا سر به عقب متمایل شود. در صورت مشکوک بودن به آسیب به ستون فقرات، به جای کج کردن سر، فک را به جلو بکشید و اجازه ندهید دهان بسته شود.
• فشرده سازی قفسه سینه را انجام دهید. استخوان سینه را به سمت پایین فشار دهید و تقریباً تا نیمه را به داخل قفسه سینه فشار دهید. در حالی که شمارش را با صدای بلند انجام می دهید، بدون مکث به اندازه 30 شمارش، روی قفسه سینه فشار وارد کنید. فشرده سازی باید محکم و سریع باشد.
• نفس های نجات را انجام دهید. بعد از فشرده سازی قفسه سینه، تنفس را بررسی کنید. اگر هیچ نشانه ای از تنفس وجود ندارد، دهان و بینی نوزاد را محکم با دهان خود بپوشانید. مطمئن شوید که راه تنفسی باز است و دو بار نفس مصنوعی بدهید. هر نفس مصنوعی باید حدود یک ثانیه طول بکشد تا قفسه سینه بالا بیاید.
• CPR را ادامه دهید. چرخه 30 ثانیه فشار و دو تنفس نجات را تا رسیدن کمک ادامه دهید. اطمینان حاصل کنید که تنفس را به طور مداوم بررسی می کنید.در برخی موارد، نوزاد ممکن است پس از تکان خوردن استفراغ کند. برای جلوگیری از خفگی، بچه را به آرامی به پهلو بغلتانید. اطمینان حاصل کنید که تمام بدن را همزمان بچرخانید. در صورت آسیب نخاعی، این روش چرخاندن خطر آسیب بیشتر به ستون فقرات را کاهش می دهد. مهم این است که کودک را بلند نکرده و به او غذا یا آب ندهید.
آیا می توان سندرم نوزاد لرزان را با دارو رفع کرد؟
خیر. هیچ دارویی برای درمان سندرم نوزاد لرزان وجود ندارد. در موارد شدید، ممکن است جراحی برای درمان خونریزی در مغز مورد نیاز باشد. این روش درمانی شامل قرار دادن یک شنت یا لوله نازک برای کاهش فشار یا تخلیه خون و مایعات اضافی است. همچنین ممکن است قبل از اینکه خونریزی به طور دائمی بر بینایی تأثیر بگذارد، جراحی چشم انجام شود.
تکان دادن شدید نوزاد چه عوارضی ممکن است داشته باشد؟
آسیب جبران ناپذیر مغزی ناشی از سندرم نوزاد لرزان، می تواند در عرض چند ثانیه رخ دهد. بسیاری از نوزادان عوارضی را تجربه می کنند، از جمله:
• از دست دادن دائمی بینایی (جزئی یا کلی)،
• از دست دادن شنوایی،
• اختلالات تشنجی،
• تاخیر در توسعه و تکامل،
• معلولیت های ذهنی،
• فلج مغزی، اختلالی که بر هماهنگی و گفتار ماهیچه ها تأثیر می گذارد،
چگونه می توان از سندرم نوزاد لرزان جلوگیری کرد؟
سندرم نوزاد لرزان قابل پیشگیری است. با تکان ندادن کودک تحت هیچ شرایطی می توانید از آسیب رساندن به او جلوگیری کنید. طبیعی است هنگامی که نتوانید گریه کردن فرزند خود را متوقف کنید، بسیار ناامید شوید. با این حال، گریه یک رفتار عادی در نوزادان است و لرزاندن آن ها هرگز پاسخ و راهکار مناسبی نیست.
یافتن راه هایی برای از بین بردن استرس در هنگام گریه طولانی مدت کودک بسیار مهم است. زمانی که احساس می کنید کنترل خود را از دست داده اید، تماس با یکی از اعضای خانواده یا یک دوست برای حمایت می تواند کمک کننده باشد. همچنین برخی برنامه های بیمارستانی وجود دارد که به شما می آموزد چگونه هنگام گریه نوزادان واکنش نشان دهید و چگونه استرس فرزندپروری را کنترل کنید. این برنامه ها همچنین می توانند به شما در شناسایی و جلوگیری از آسیب های مرتبط با سندرم نوزاد لرزان کمک کنند. اطمینان حاصل کنید که اعضای خانواده و مراقبان شما نیز از خطرات سندرم نوزاد لرزان آگاه هستند.اگر شک دارید که فرزندتان یا فرزند فرد دیگری قربانی کودک آزاری شده است حتما با فوریت های اجتماعی یا پلیس تماس بگیرید.
مطالعه بیشتر:
10 کاری که نباید با نوزاد انجام داد
ضربه به سر کودک چه زمانی خطرناک و نگران کننده است؟
چگونه گریه نوزاد را آرام کنیم؟ کارهایی که نباید انجام دهیم
سندرم سر تخت یا پلاژیوسفالی در نوزادان و نحوه تشخیص آن چیست؟