آنفولانزای معده در کودکان، گاستروانتریت ویروسی چیست؟
آنفولانزای معده، عبارتی ترسناک است که هر پدر و مادری را به وحشت می اندازد، اما در عمل بیماری شایعی است که می تواند هم بزرگسالان و هم کودکان را درگیر کند ولی کودکان بیشتر به آن مبتلا می شوند زیرا علی رغم مراقبت های والدین، به هر چیزی دست می زنند، اشیای مختلف را به دهان می برند و دست های خود را به خوبی نمی شویند. احتمال ابتلای به آنفولانزای معده در نوزادان نیز که در سنین خاص، همه چیز را به دهان می برند، وجود دارد.
آنفولانزای معده چیست؟
آنچه درباره "آنفولانزای معده" باید بدانید این است که عامل بیماری ویروس آنفولانزا نیست و به طور کلی این بیماری با آنفولانزایی که تاکنون شنیده اید، تفاوت دارد. آنفولانزای واقعی به سیستم تنفسی بیمار مانند بینی، گلو و ریه ها حمله می کند. اما آنفولانزای معده مستقیم و بی رحمانه به سمت روده ها می رود. عامل آنفولانزای معده معمولاً یکی از سه ویروس نورویروس، روتاویروس و آدنوویروس است. نوروویروس شایع ترین علت آنفولانزای معده در کودکان زیر 5 سال به شمار می آید. به طوری که هر سال 21 میلیون نفر از طریق همین ویروس به آنفولانزای معده مبتلا می شوند.
عملکرد بیماری زایی این ویروس سریع است، به این معنی که کودک ظرف یک یا دو روز پس از ابتلا به آن، علائم بیماری را بروز می دهد. آنفولانزای معده قابلیت سرایت بسیار بالایی نیز دارد. در صورت ابتلای کودک به این بیماری، ممکن است طی یک هفته، سایر اعضای خانواده نیز به آن مبتلا شوند. سایر عفونت های دستگاه گوارش مانند مسمومیت غذایی را باکتری ها ایجاد می کنند و نشانه های آن کمی متفاوت از آنفولانزای معده است.
آیا آنفولانزای معده خطرناک است؟
آنفولانزای معده که به آن گاستروانتریت ویروسی نیز می گویند، معمولاً به خودی خود از بین می رود. در واقع، اکثریت قریب به اتفاق کودکان مبتلا به آنفولانزای معده نیازی به مراجعه به پزشک ندارند. اما متأسفانه، ویروس‌هایی که باعث آنفولانزای معده می‌شوند خیلی سریع به دیگران منتقل می شوند بنابراین لازم است افراد مبتلا مدتی در منزل بمانند و از حضور در اجتماع خودداری کنند.
علائم آنفولانزای معده چیست؟
آنفولانزای معده معمولاً با دو علامت اسهال و استفراغ همراه است که حسابی والدین و کودک را می ترساند. در واقع، ظاهر بیماری، بسیار بدتر و ترسناک تر از حقیقت بیماری به نظر می رسد. ممکن است سیکل های استفراغ و اسهال به مدت 24 ساعت در کودک یا نوزاد ادامه داشته یابد. در صورت ابتلای کودک به آنفولانزای معده، علائم و نشانه‌هایی زیر بروز می کند:
• اسهال معمولاً آبکی و گاهی اوقات انفجاری
• درد و گرفتگی معده
• تب خفیف حتی گاهی اوقات بیماری بدون تب است
• لرز
• حالت تهوع
• استفراغ
• کم اشتهایی
• سردرد
• دردهای عضلانی
• سفتی مفاصل
• خستگی
• خواب آلودگی
کودکان و نوزادان مبتلا به آنفولانزای معده، بی قراری می کنند و بسیار تحریک پذیر هستند اما کمتر تب می کنند. این بیماری معمولا به سرعت و خود به خود برطرف می شود.
درمان آنفولانزای معده
اکثر نوزادان و کودکان نیازی به درمان ندارند. هیچ درمان خاصی برای ویروس های ایجاد کننده آنفولانزای معده وجود ندارد. فراموش نکنید که آنتی بیوتیک ها فقط علیه باکتری ها عمل می کنند و در درمان ویروس ها کاربردی ندارند.
اسهال و استفراغ به مقدار کم برای رفع ویروس خوب است بنابراین هرگز بدون مشورت پزشک از داروهای ضد اسهال و استفراغ بدون نسخه استفاده نکنید. گاهی پزشک برای تسکین دردهای احتمالی مسکن های بدون نسخه تجویز می کند. برای کودکان بالای 6 ماه می توان از داروهای مسکن مانند ایبوپروفن و استامینوفن استفاده کرد اما مقدار مصرفی باید حتما توسط پزشک مشخض شود. مصرف بیش از حد داروهای مسکن به سلامتی نوزاد آسیب می زند. هرگز به نوزادان و کودکان آسپرین ندهید. آسپرین برای کودکان و حتی نوجوانان مناسب نیست و حتی می تواند منجر به وضعیتی به نام سندرم ری شود.
درمان های خانگی برای آنفولانزای معده
چند درمان خانگی موثر برای آنفولانزای معده وجود دارد. می توانید این موارد را امتحان کنید:
بگذارید معده ته نشین شود. تا چند ساعت از دادن غذای جامد به نوزاد یا کودک خودداری کنید.
- به کودکان بزرگتر آبمیوه های یخ زده، بستنی یخی یا چیپس یخ بدهید تا از کم آبی بدن جلوگیری شود.
- اگر نوزاد اسهال دارد، 15 تا 20 دقیقه صبر کنید و بعد به او مایعات بدهید. در صورتی که کودک میل به شیر دارد ، به او شیر بدهید زیرا شیر مانع کم آبی شده و به هیدراته ماندن بدن کمک می کند. حتی اگر بعد از شیرخوردن، همه را دفع کرد، هیچ اشکالی ندارد.
- اگر شیرخوار میلی به شیر ندارد، سعی کنید با استفاده از سرنگ کمی مایعات به او بدهید.
- خردسالان و کودکان بزرگتر می توانند جرعه جرعه آب و نوشیدنی های شفاف مانند نوشابه زنجبیل بخورند. همچنین می توانید آبگوشت های رقیق شده و محلول های آبرسانی خوراکی به نوزادان یا کودکان کوچکتر بدهید. این محلولها را می توان به راحتی از داروخانه تهیه کرد.
- کودک مبتلا به آنفولانزای معده باید غذاهای سبک و ملایم که هضم آن برای معده آسان است، بخورد.. کراکر، ژله، موز، نان تست یا برنج خوب است اما اگر کودک میلی به غذا ندارد، به او اصرار نکنید.
- کودک باید به اندازه کافی استراحت کند. فیلمهای مورد علاقه اش را ببینید یا برایش کتاب بخوانید. می توانید برای سرگرم کردن کودک به او اسباب بازی بدهید، تا بازی کند.
آنفولانزای معده چه مدت طول می کشد؟
آنفولانزای معده در عرض 24 تا 48 ساعت برطرف می شود. برخی از کودکان ممکن است تا 10 روز علائم داشته باشند.
چه زمانی باید برای آنفولانزای معده به پزشک مراجعه کرد؟
آنفولانزای معده می تواند باعث اسهال شدید شود، اما نباید خون در آن دیده شود. وجود خون در ادرار یا مدفوع، نشانه دهنده یک عفونت جدی تر است. به هر حال در صورت اسهال شدید یا وجود خون در ادرار به پزشک مراجعه کنید.
اسهال و استفراغ بیش از حد می تواند منجر به کم آبی بدن شود. علائم کم آبی را در فرزند خود پایش و با پزشک درباره آن گفتگو کنید، برخی از علائم، عبارتند از:
• ادرار تیره
• خیس نشدن پوشک به مدت 8 تا 12 ساعت
• خواب آلودگی بیش از حد
• گریه بدون اشک یا گریه ضعیف
• تنفس سریع
• ضربان قلب سریع
همچنین اگر فرزندتان نشانه‌هایی از بیماری جدی‌تری دارد، حتما به پزشک مراجعه کنید، مانند:
• تب 38.9 درجه سانتیگراد یا بالاتر
• درد یا ناراحتی شدید معده
• سفت شدن گردن یا بدن
• خستگی یا تحریک پذیری شدید
• عدم پاسخ
پیشگیری از آنفولانزای معده
اگرچه به سختی می توان از ابتلای کودک یا بزرگسال به آنفولانزای معده پیشگیری کرد، اما راهی دارد که به کمک آن می توان از تکرار بیماری جلوگیری به عمل آورد.
بهترین راه برای جلوگیری از آنفولانزای معده، شستن مکرر دست‌هاست. نحوه شستن صحیح دست ها را به کودک خود آموزش دهید. از آب گرم و صابون استفاده کنید. مدت زمان مناسب برای شستن صحیح دستها، 20 ثانیه است. علامتی به کودک نشان دهید تا بتوان این بازه زمانی را رعایت کند مثلا از او بخواهید شعری را که در مهد کودک یاد گرفته است، بخواند یا تا بیست بشمارد. همچنین برای کمک به جلوگیری از ابتلا و انتشار ویروس می توانید:
• کودک بیمار خود را در منزل و دور از سایر کودکان نگه دارید.
• به کودک خود بیاموزید چندین بار در روز، به خصوص بعد از استفاده از دستشویی و قبل از غذا خوردن، دست های خود را به طور صحیح بشوید.
• به کودک نشان دهید که چگونه هنگام عطسه و سرفه، دهان و بینی خود را با دستمال یا قسمت داخلی آستین بپوشاند.
• به کودک خود بیاموزید بطری آب، ظرف غذا، قاشق و سایر ظروف غذا خوردن شخصی هستند و نباید به صورت اشتراکی با دیگران استفاده شوند.
• سطوح سخت مانند کابینت آشپزخانه و تخت خواب را با مخلوطی از مواد شوینده، سرکه و آب تمیز کنید. برخی از ویروس ها می توانند تا 24 ساعت روی سطوح سخت و حتی روی لباس زنده بمانند.
• اسباب بازی های کودک را به طور منظم با آب گرم و صابون بشویید، به خصوص اگر کسی از اطرافیان به آنفولانزا یا سایر عفونت های مسری مبتلا شده است.
• برای هر یک از اعضای خانواده، حوله های حمام جداگانه در نظر بگیرید.
کلام آخر
آنفولانزای معده یک بیماری شایع در نوزادان و کودکان است. اگرچه ظاهر کلمه خیلی وحشتناک به نظر می رسد، اما هیچ کودکی نیست که آن را تجربه نکند.
مشاهده ناراحتی و بیماری نوزاد برای مادران و پدران سخت است، بنابراین برخی از راه حل های بالا را امتحان کنید، و بدانید این بیماری خود به خود بهبود می یابد. به غریزه والدگری خود اعتماد کنید و در صورت طولانی شدن یا جدی شدن علائم به پزشک متخصص کودکان و نوزادان مراجعه فرمایید.
مطالعه بیشتر:
درمان معده درد کودکان در منزل چگونه است؟
بهترین غذا برای درمان اسهال کودکان چیست؟
بیماری های شایع کودکان چگونه گسترش می یابد؟
آنفولانزا در کودکان و شیرخواران آیا خطرناک است؟
