خونریزی در بارداری
بسیاری از بانوان هنگام بارداری به خونریزی خفیفی دچار می‌شوند و اکثراً این مشکل را پشت سر گذاشته و فرزند سالمی به دنیا می‌آورند. اما، این خونریزی‌ها به چه معناست و چه زمانی باید برای درمان آن کمک بگیریم؟
چندین علت برای خونریزی واژنی وجود دارد. ممکن است میزان "پروژسترون" بسیار کم باشد که شما را با خطر سقط‌جنین روبرو می‌کند. البته اگر خونریزی همراه با انقباضات لگنی یا پایین شکمی باشد، غیرعادی بوده و مستلزم مراقبت‌های سریع پزشکی است و در این موارد، روند درمان بستگی به این دارد که در چه مرحله‌ای از بارداری هستید.
علل خون ریزی واژنی :
چندین علت برای خونریزی واژنی وجود دارد.
-
خونریزی در مراحل اولیه بارداری
خونریزی واژنی‌ای که قبل از هفته 26 بارداری رخ دهد.
-
تخمک نافرجام blighted ovum
تخمک بارور شده به درستی در دیواره رحم لانه گزینی نکرده و نشانه ای از رشد و شکل گیری قلب جنین مشاهده نمی شود و تخمک بارور شده از بدن خارج می‌شود.
-
خونریزی جای‌گزینی implantation bleeding
معمولا زمانی‌که تخمک بارورشده در لایه‌های رحم مستقر و جایگزین گردد، این اتفاق می‌افتد. اغلب این خونریزی با عادت ماهیانه اشتباه گرفته می‌شود، چراکه ممکن است درست پیش از موعد عادت ماهیانه رخ دهد و باعث محاسبه اشتباه زمان پریود شود. معمولا پس از چند روز ناپدید می‌شود.
-
حساسیت بافتی tissue sensitivity
تحت تاثیر افزایش جریان خون و دگرگونی‌های هورمونی طی بارداری، بافت گردن رحم بسیار حساس می‌گردد. گاهی این پولیپ کوچک (شبیه برآمدگی پوستی‌ای است که پیش از بارداری وجود دارد) حساس شده و باعث خونریزی از گردن رحم می‌شود و معمولا بدون اینکه خطری برای جنین داشته باشد، ناپدید می‌شود.
-
خونریزی غیرمنتظره breakthrough bleeding
معمولا در سه ماهه اول بارداری و در موعد عادت ماهیانه خونریزی بسیار کمی مشاهده می‌شود. علت این خونریزی میزان کم هورمون‌ها است و معمولا ارتباطی با سقط‌جنین ندارد.
"همیشه باید درباره خونریزی پزشک را مطلع ساخت"
-
سقط‌جنین miscarriage
اوج زمان سقط جنین بین شش تا ده هفتگی در بارداری است. معمول‌ترین علت سقط‌جنین، مشکلات پزشکی، عفونت‌ها، اختلالات رحمی، پریشانی احساسی شدید، استفاده از برخی داروها و ناسازگاری گروه خونی می باشد. معمولا این خونریزی شدید به رنگ قرمز روشن بوده و با انقباضات شکمی و کمر درد همراه خواهد بود. گرچه خونریزی می‌تواند نشانه‌ای از سقط‌جنین باشد، اما به این معنا نیست که احتمال سقط‌جنین حتمی است. تقریبا نیمی از باردارانی که خونریزی دارند، دچار سقط‌جنین نمی‌شوند. تقریبا 15 تا 20 درصد بارداری‌هایی که منجر به سقط‌جنین می‌شود در 12 هفته اول بارداری اتفاق می‌افتند.
نشانه‌های سقط‌جنین
- خونریزی واژنی.
- احساس درد انقباضی در شکم (شدیدتر از انقباضات عادت ماهیانه).
- خروج بافت‌ها از واژن.
اکثر سقط‌جنین‌ها غیر قابل پیشگیری هستند. زیرا این روشی است که طبیعت بدن شما برای خاتمه دادن به حاملگی های غیر طبیعی انتخاب می کند. سقط‌جنین به این معنا نیست که در آینده نمی‌توانید بارداری سالمی داشته باشید یا اینکه قادر به ادامه بارداری تا انتهای دوره نیستید.
-
انداختن جنین (سقط‌جنین با برنامه) abortion
این مورد به عنوان پایان دادن به بارداری قبل از هفته 26 طبقه‌بندی شده است. آخرین زمان برای انداختن جنین، بین هفته ششم و دهم بارداری است. علت‌های بسیاری برای این کار وجود دارد، برخی خودخواسته و بعضی القائی است. معمول ترین دلایل سقط‌جنین خودخواسته، مشکلات پزشکی، عفونت‌ها، اختلالات رحمی، تنش احساسی شدید، استفاده از برخی داروها و ناسازگاری گروه خونی باشد.
-
بارداری خارج رحمی Ectpic pregnancy
تخمک بارورشده خارج از رحم و معمولا در لوله‌های فالوپ یا به ندرت در شکم جایگزین می‌شود. البته بارداری‌های خارج رحمی به نسبت سقط‌جنین کمتر اتفاق می افتند و در هر 60 بارداری یک بار رخ می‌دهد. این مشکل جان مادران را نیز تهدید می‌کند و نشانه‌ی دیگر آن بجز خونریزی واژنی، درد شدید پایین شکمی است.
نشانه‌های بارداری خارج رحمی
- احساس درد انقباضی در پائین شکم (شدیدتر از انقباضات عادت ماهیانه).
- درد شدید (تیرکشیدگی) در ناحیه شکمی.
- میزان کم هورمون hCG (آزمایش خون ضروری است).
- خونریزی واژنی.
بانوانی که دچار موارد زیر بوده‌اند بیشتر در خطرند:
- عفونت لوله‌ها.
- بارداری خارج رحمی قبلی.
-
بارداری "مولار" molar pregnancy
حاملگی مولار هنگامی رخ می دهد که در تخم بارور شده ناهنجاری های خاصی وجود داشته باشد. تخم بارور شده یا هرگز به جنین تبدیل نمی شود و یا این که به شکل غیر طبیعی رشد می کند و معمولا زنده نمی ماند. البته بارداری "مولار" به ندرت باعث خونریزی‌های زودهنگام می‌شود.
در این حالت، جنین، کیسه جنینی یا هیچ بافت جفتی نرمالی وجود ندارد. در عوض، جفت توده ای از کیسه های شبیه به خوشه انگور را تشکیل می دهد. به این مشکل، بیماری تروفوبلاستیک بارداری GTD ) gestational trophoblastic desease) نیز می‌گویند. در هر 2000 بارداری یک خانم دچار این بیماری می‌شود.
نشانه‌های بارداری مولار
- خونریزی واژنی.
- میزان غیرمعمول و زیاد هورمون hCG
- نبود ضربان قلب جنین.
- در آزمایش اولتراساند(سونوگرافی) خوشه‌هایی مثل انگور مشاهده شود.
تمامی خونریزی‌ها در رابطه با بارداری زودرس باید بصورت جدی درمان شده و سریعا برای مراقبت و ارزیابی فوری با پزشک تماس گرفته شود.
-
خونریزی در اواخر بارداری
معمولا خونریزی واژنی در سه ماهه دوم و سوم بارداری( پس از هفته بیست وششم)، می‌تواند نشانه‌ای از وجود پیچیدگی باشد. این خونریزی می‌تواند تحت تاثیر عوامل گوناگونی اتفاق بیافتد.
-
پلاسنتاپرویا placenta praevia (جفت سرراهی)
با نام unavoidable antepartum haemorrhage (خونریزی پیشگیری‌ناپذیر قبل از زایمان) نیز شناخته می‌شود. این خونریزی زمانی اتفاق می‌افتد که جفت بالا یا نزدیک دهانه گردنه رحم قرار گرفته باشد. این مشکل در هر 250 بارداری یک‌بار اتفاق می‌افتد. خونریزی واژنی به علت جفت سرراهی، معمولا بدون درد است، خون آن به رنگ قرمز روشن و شدت آن نیز گاهی خفیف و گاهی شدید است. شروع آن بسیار ناگهانی است و احتمال وقوع آن در هفته 32 بیشتر است، اما زودتر از این یعنی در هفته 16 نیز ممکن است اتفاق بیافتد.
"خونریزی واژنی هنگام بارداری طبیعی نیست"
بانوانی که با خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری روبرو هستند، شامل:
- قبلا تجربه بارداری داشته‌اند.
- قبلا زایمان سزارین داشته‌اند.
- تحت جراحی‌های رحمی دیگری قرار گرفته‌اند.
- دو یا سه قلو باردارند.
-
جداشدن زودرس جفت placenta abrutio
در این حالت بخشی از جفت از رحم جدا می‌شود. جداشدن زودرس جفت، معمولا بدلیل افزایش فشار خون، کشیدن سیگار، ناراحتی شدید (جسمی یا روحی)، دست‌کاری خارجی (تلاش برای چرخاندن جنین در حالت بریچ (درعرض رحم یا سروته) یا فراوانی مایع در رحم رخ می‌دهد. البته در اکثر موارد این مشکل از بین خواهد رفت و بارداری روند معمولی خود را ادامه می دهد، اما جدا شدن شدید که باعث خونریزی فراوان و درد زیاد شکمی می‌شود، ممکن است به زایمانی اورژانسی منتهی شود. این مشکل می‌تواند جان مادر و فرزند را تهدید کند.
بانوانی که در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند، شامل:
- سن 35 سال یا بیشتر.
- قبلا با این مشکل روبرو بوده‌اند.
- کم خونی به علت سلول‌های داسی شکل.
- افزونی فشار خون.
- ضربه شدید یا جراحت شکمی.
- مصرف کوکائین.
-
جداشدن جفت
خونریزی‌ای که دلیلش جداشدن جفت باشد باید سریعا درمان شود، چراکه جان مادر و فرزند در خطر می‌باشد.
خونریزی خفیف : معمولا کمتر از 500 میلی‌لیتر خون از دست می‌رود و خطری برای جنین و وضعیت مادر ندارد.
خونریزی متوسط : یک چهارم جفت جدا شده و در حدود 1000 میلی‌لیتر خون از دست رفته است. نشانه‌های شوک و افزایش ضربان نبض و کاهش فشار خون در مادر مشاهده خواهد شد. او دچار درد شکمی خواهد شد و رحمش حساس می‌شود. در چنین حالتی جنین در خطر است.
خونریزی شدید : دو سوم جفت از دیواره رحم جدا شده است و در حدود 2100 میلی‌لیتر خون از دست رفته است. مادر با افزایش فشار خون و رحمی دردناک در حالت شوک خواهد بود. چنین حالتی جان مادر و جنین در خطر است.
خونریزی هایی که به جفت مربوط نمی شود، معمولا شامل: پولیپ‌های گردن رحم (التهاب مجاری)، فرسایش رحمی، تورم و پیچ‌خوردگی رگ‌ها یا سرطان گردن رحم باشد.
ممکن است برخی بانوان پس از نزدیکی دچار خونریزی شوند، زیرا گردنه‌ی رحم‌شان حساس است. در این حالت باید تا زمان ملاقات با پزشک از آمیزش خودداری کنید. به این ترتیب از ناراحتی‌های بیشتر پیشگیری خواهد شد، اما به خاطر داشته باشید که اجرای آمیزش جنسی طبیعی به هر ترتیبی باعث سقط جنین نمی‌شود.
ممکن است خونریزی به بارداری ارتباط نداشته باشد. برای مثال، ممکن است ضربه یا پارگی دیواره واژن باعث خونریزی شود. برخی از عفونت‌ها شامل عفونت مثانه نیز می‌تواند باعث خونریزی شود.
نکاتی مهم
برخی از موارد مهمی که باید درباره خونریزی بدانید عبارتند از:
- درصورتی‌که دچار خونریزی هستید، همیشه باید از پد یا زیرجامه‌ای استفاده کنید که بتوانید بر مقدار خون از دست رفته نظارت داشته باشید.
- اگر دچار هرگونه خونریزی شدید، هرگز نباید از تامپون استفاده کرده یا آمیزش جنسی داشته باشید و یا جسم خارجی‌ای را وارد واژن خود کنید و حتماً از ورود آب به داخل مهبل پیشگیری کنید.
- درصورتی‌که هرگونه نشانه‌ای از موارد ذکر شده در بالا را مشاهده کردید، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
- خونریزی از واژن هنگام بارداری به هرعلتی، عادی نبوده و باید با مراقب پزشکی خود سریعا مشورت کنید.
