فواید زایمان طبیعی برای مادر و نوزاد چیست؟

مراحل انجام زایمان طبیعی

زایمان یک روند طبیعی است که برای سال های سال مادران باردار قادر بوده اند که بدون دخالت هیچ پزشکی فرزند خود را به دنیا آورند. حقیقت این است که بدن بانوان طوری طراحی شده که مناسب ترین شرایط را برای انجام زایمان طبیعی دارد. لازم به ذکر است که به دنیا آمدن یک نوزاد به روش زایمان طبیعی و یا زایمان واژینال یک روند نرمال است که ما گاهی آن را فراموش می کنیم.

متأسفانه بسیاری از بانوان از روند مربوط به زایمان طبیعی ترس دارند. مطالعات نشان می دهد که ترس از زایمان طبیعی سبب افزایش مدت زمان زایمان و حتی افزایش نیاز به انجام سزارین اورژانسی می شود. در این مقاله قصد داریم که با بیان فواید زایمان طبیعی، ترس مادران را نسبت به آن کاهش داده و رغبت آنها را برای انجام آن افزایش دهیم. 

 درد زایمان بخشی از برنامه ی طبیعت است

درد زایمان یک امر مهم در روند زایمان است. درد زایمان به مادر هشدار می دهد که فرزندش در آستانه ی ورود به این دنیا است. مادر در اثر این درد به طور غریزی انقباضاتی را ایجاد می کند که سبب خروج جنین خواهد شد.

این درد به مادر می گوید که باید پوزیشن خود را به شکلی تنظیم کند که جنین بتواند از کانال زایمانی خارج شود. این درد مادر را راهنمایی می کند که چه زمانی باید زور بزند و این کار را  چگونه انجام دهد و برای اجتناب از پارگی کانال زایمان، چه زمانی باید زور زدن را متوقف کند.

تغییر وضعیت، مدیتیشن، نفس کشیدن صحیح، گوش دادن به یک موسیقی، استفاده از وان آب گرم و ... راهکارهایی هستند که در تسکین درد زایمان کمک کننده هستند.

هورمون اکسی توسین باعث شروع انقباضات و پیشرفت زایمان می شود. اندورفین هایی که در هنگام زایمان در بدن مادر ترشح می شوند، تحمل درد زایمان را راحت تر می کند. بی حسی هایی که در طی زایمان استفاده می شوند مانند بی حسی اپیدورال، با این تنظیم هورمونی بدن مادر تداخل دارند و مانع از تاثیر اندورفین بر روی بافت ها می شوند. درصورت عدم عملکرد مناسب اندورفین، حس ناراحتی و اضطراب در مادر بیشتر خواهد شد.

بعلاوه درصورت دریافت بی حسی اپیدورال، مادر در طی مرحله ی فعال زایمان به علت بی حسی در نیمه ی پایین بدن خود، قادر به همکاری مناسب نخواهد بود، درنتیجه روند زایمان سخت تر و طولانی تر خواهد شد.

همواره به یاد داشته باشید که زایمان طبیعی ایمن ترین روش برای ورود جنین به دنیای بیرون است

فواید زایمان طبیعی یا واژینال:

• بهبودی سریع مادر پس از زایمان:

از جمله مهم ترین موارد فواید زایمان طبیعی می توان به بهبودی سریع بعد از آن اشاره کرد. بدون شک روند زایمان طبیعی برای مادر بسیار سخت و دردناک است، اما در مدت کوتاهی پس از زایمان مادر به سرعت بهبود یافته و می تواند حتی به تنهایی از خود و نوزادش مراقبت کند. زیرا برخلاف سزارین، پس از زایمان از درد بخیه های بر روی شکمش رنج نمی برد. بعلاوه اندورفین هایی که طی روند زایمان طبیعی در بدن مادر آزاد می شود، پس از زایمان سبب تسکین سریع دردها خواهد شد. لازم به ذکر است که این مورد از مهمترین مزایای زایمان طبیعی نسبت به سزارین محسوب می شود.

• بستری کوتاه مدت مادر و نوزلد در بیمارستان:

نتیجه ی مستقیم بهبودی سریع مادر پس از زایمان، بستری کوتاه مدت مادر و نوزاد در بیمارستان است. مادر و نوزاد در عرض 24 ساعت پس از زایمان مرخص خواهند شد که این مسأله خود از دیدگاه اقتصادی به صرفه خواهد بود.

• نوزاد کاملاً آماده است:

یکی از بزرگترین مزایای زایمان طبیعی این است که تولد نوزاد بدون هیچ دخالت پزشکی انجام می شود، داروهایی که به مادر در طی زایمان سزارین برای ایجاد بی حسی و یا بی هوشی تزریق می شود، از طریق گردش خون و جفت به بدن جنین وارد خواهد شد و بر او تأثیر خواهد گذاشت، در برخی موارد جنین با بیحالی و یا اصطلاحاً لتارژی متولد خواهد شد. بعلاوه یکی از مزایای هورمون اکسی توسین که از مغز مادر در طی زایمان ترشح می شود این است که بلافاصله پس از زایمان رفتار های غریزی مادرانه ی او به اوج خود رسیده و سریع تر با نوزاد پیوند برقرار خواهد کرد.

• سهولت در شیردهی:

مادرانی که به روش سزارین زایمان کرده اند و مادرانی که در طی زایمان طبیعی بی حسی دریافت نموده اند، از آنجا که پس از زایمان هنوز داروهای بی حسی و بی هوشی در خون مادر وجود دارد، معمولاً مادر قوت کافی برای درآغوش گرفتن نوزاد و شیردهی را نخواهد داشت. درمقابل مادرانی که به روش واژینال زایمان کرده اند، پس از زایمان بسیار هشیار و فعال بوده و با سهولت بیشتری به نوزاد خود شیر می دهند.

یکی دیگر از اثرات هورمون اکسی توسین که سبب ایجاد انقباضات زایمانی می شود این است که با رسیدن به حداکثر مقدار خود در طی زایمان طبیعی و ایجاد انقباضات موثر، سبب خروج شیر از پستان ها نیز خواهد شد. به این ترتیب که مقدار شیر مادران پس از زایمان طبیعی در عرض حداکثر 2 روز به اوج خواهد رسید درصورتی که این امر پس از سزارین حدود 5 روز به طول می انجامد.

• تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد:

وقتی جنین در حال عبور از کانال زایمانی است، باکتری هایی را در این کانال دریافت خواهد کرد که این باکتری ها در روده و سایر قسمت های بدن جنین لانه گزینی کرده و سبب تقویت سیستم ایمنی بدن او می شود (ایجاد فلور نرمال مناسب).

• کاهش خطرات ناشی از جراحی:

درهر صورت سزارین جزء جراحی های شکمی بزرگ محسوب می شود که لیستی از پیامد های احتمالی پس از جراحی را به دنبال دارد، از جمله خطر خون ریزی، عفونت، آمبولی و ... درحالی که احتمال بروز این خطرات در زایمان طبیعی بسیار نادر است.

• مشکلات کمتر در بارداری های بعدی:

یکی از عوارض سزارین افزایش احتمال پارگی رحم از محل برش، جفت سر راهی و ...  است . این عوارض ممکن است سبب بروز مشکلاتی در بارداری های بعدی شود.

• مشکلات تنفسی کمتر در جنین:

وقتی جنین در شکم مادر درون مایع آمنیوتیک غوطه ور است، دائماً این مایع را بلعیده و همان را ادرار می کند. به این ترتیب ریه های جنین پر از مایع آمنیوتیک است. پس از زایمان این مایع باید به طور کامل خارج شود. در حین عبور جنین از کانال زایمان، قفسه ی سینه ی به شدت فشرده شده، این فشار سبب خروج مقدار زیادی از مایع آمنیوتیک از ریه ها می شود، باقی مانده ی آن که در دهان و گلوی نوزاد است پس از زایمان توسط پوآر (یک وسیله ی مکنده ی دستی) و ساکشن خارج خواهد شد و به این ترتیب ریه ها از مایع خالی شده و آماده ی دریافت هوای تنفسی می شوند.

در زایمان به روش سزارین، جنین از این کانال عبور نمی کند و فشاری برای خروج مایع بر روی قفسه ی سینه ی او وجود نخواهد داشت، تنها عامل خارج کننده ی مایع آمنیوتیک از ریه ها پوآر و ساکشن است. درنتیجه احتمال باقی ماندن آن و بروز مشکلات تنفسی در این نوزادان بیشتر است.

• افزایش حس قدرت در مادر:

 وقتی مادر با قدرت فراوان این حس درد را تحمل کرده و تا پایان روند زایمان با پزشک همکاری می کند، پس از اتمام آن حس قدرت و اعتماد به نفس بیشتری خواهد داشت. همانند احساس کسب یک موفقیت.

• درک بهتر لحظه ی تولد:

 یکی دیگر از مهمترین فواید زایمان طبیعی هوشیار بودن مادر در لحظه تولد است. از آنجا که برخلاف زایمان سزارین که مادر بیهوش است و یا با دریافت بیحسی وضعیت هشیاری مناسبی ندارد، درهنگام زایمان طبیعی مادر کاملاً هشیار می باشد و لحظه ی تولد فرزند خود را کاملاً درک خواهد کرد و نیز می تواند بلافاصله پس از خروج نوزاد او را در آغوش بگیرد.

• کمتر بودن هزینه های درمانی زایمان طبیعی نسبت به زایمان به روش سزارین:

 علاوه بر این مسأله لازم به ذکر است که درنتیجه ی رویکرد های اخیر وزارت بهداشت و طرح رواج دادن زایمان طبیعی و جلوگیری از انجام سزارین های بدون داشتن اندیکاسیون پزشکی، زایمان واژینال در بیمارستان های دولتی به صورت رایگان انجام می شود. هزینه زایمان طبیعی به هیچ وجه قابل مقایسه با هزینه های زایمان سزارین نیست. حتی هزینه زایمان طبیعی در بیمارستان خصوصی نسبت به زایمان سزارین کمتر است و این یکی از فواید زایمان طبیعی است. قابل توجه است که با توجه به رویکرد جدید دولت در جهت ترویج زایمان طبیعی، هزینه زایمان طبیعی رایگان است البته در بیمارستان های دولتی و مشمول این طرح. بنابراین انجام دادن زایمان طبیعی نه تنها شما و جنینتان را از فواید زایمان طبیعی بهره مند می کند بلکه از نظر اقتصادی نیز برایتان به صرفه خواهد بود.

مطالب بیشتر:

• مزایا و معایب بی حسی اپیدورال در زایمان
• مقایسه عوارض زایمان طبیعی با سزارین
• زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟