ضخیم شدن آندومتر در یائسگی به چه علت است ؟

یائسگی چیست؟

به شرایطی که در آن بانویی 12 ماه متوالی دچار قاعدگی (خونریزی ماهانه) نشود یائسگی گفته می شود. این دوره از زندگی بانوان معمولا بین سنین 45 تا 55 سالگی رخ می دهد اما احتمال بروز آن کمی زودتر و یا دیرتر از این سن هم وجود دارد. شروع یائسگی معمولا با علائم ناخوشایندی همچون گر گرفتگی و افزایش وزن همراه است.

درونی ترین لایه رحم از دو بخش تشکیل شده است. لایه زیرین یا بازال که در طی چرخه های ماهانه ضخامت ثابتی دارد و لایه رویی یا فانکشنال که حالت اسفنجی داشته و ضخامت آن در روز های مختلف از یک چرخه ماهانه متغیر خواهد بود. علت اصلی تغییر در ضخامت لایه فانکشنال یا عملکردی تغییر در سطوهح هورمون هایی است که توسط تخمدان تولید می شوند. با شروع دوره یائسگی مقدار هورمون استروژن به شدت رو به کاهش می گذارد، در نتیجه فولیکول های موجود در تخمدان رشد نکرده و جسم زرد برای تولید هورمون پروژسترون تشکیل نخواهد شد. به این ترتیب در نبود استروژن و پروژسترون کافی، سلول های لایه عملکردی تکثیر پیدا نمی کنند و ضخامت اندومتر افزایش نمی یابد. درنتیجه پس از اتمام خونریزی های نامنظم در طی ماه های پیش از یائسگی، لکه بینی ها نیز به اتمام رسیده و اندومتر در نازک ترین وضعیت خود یعنی حدود 5 میلی متر یا کمتر ثابت می ماند.

اندازه طبیعی ضخامت اندومتر در یائسگی

در افراد یائسۀ سالم، ضخامت آندومتر به طور معمول حدود 5 میلی متر یا کمتر است که با قطعی شدن وقوع یائسگی در سن مناسب برای فرد، طبیعی تلقی می شود.

ضخیم شدن دیواره رحم در یائسگی

مشاهدات گزارش شده حاصل از سونوگرافی رحم بانوانی که مدتی از یائسگی آنها می گذرد، نشان داده است که در برخی افراد برخلاف شرایط طبیعی در دوران یائسگی همچنان ضخامت اندومتر زیاد بوده که معمولا سبب لکه بینی های گاه و بی گاه می شود. ضخیم شدن آندومتر در یائسگی به هیچ عنوان طبیعی نیست و باید حتما توسط پزشک متخصص پیگیری و درمان شود. 

دلایل ضخیم شدن دیواره رحم در زنان یائسه

از جمله علل ضخیم شدن آندومتر در یائسگی می توان به مصرف داروهای حاوی استروژن و پروژسترون و یا داروهایی اشاره کرد که اثرات مشابه به استروژن در بدن دارند، همانند تاموکسیفن که در درمان سرطان پستان مورد استفاده قرار می گیرد. 

ازجمله دیگر دلایل ضخیم شدن آندومتر در یائسگی می توان به سرطان رحم اشاره کرد که معمولا با خونریزی های واژینال همراه خواهد بود. 

راه های بررسی علت ضخیم شدن آندومتر در یائسگی

درصورتی که تصاویر سونوگرافی ضخیم شدن آندومتر در یائسگی را تشخیص دهد، انجام بررسی های بیشتر با کمک یکی از روش های زیر با صلاحدید پزشک متخصص زنان ضرورت دارد:

نمونه برداری: گرچه سوراخ دهانه رحم بعد از یائسگی به علت کاهش شدید هورمون استروژن بسیار تنگ و سخت است، اما با کمک نمونه برداری از بافت اندومتر و بررسی پاتولوژی سلول های این لایه می توان علت این عارضه را تعیین کرد. 

کورتاژ تشخیصی: در این روش که با کمک یک بی هوشی سبک انجام می شود، ضمن برداشتن ضخیم شدگی دیواره رحم، نمونه ای از نسوج کورتاژ شده جهت بررسی علت اصلی بروز عارضه به آزمایشگاه فرستاده می شود.

هیستروسکوپی: در این روش که بیشتر در موارد ضخیم شدگی بدون خون ریزی واژینال مورد استفاده قرار می گیرد، تحت بیهوشی کامل با استفاده از هیستروسکوپ محیط درون رحم مشاهده شده و نمونه برداری انجام می شود.

لازم به ذکر است ضخیم شدن آندومتر طی یائسگی در 90 درصد موارد خوش خیم بوده و عارضه خاصی برای فرد ایجاد نمی کند، اما با توجه به احتمال خطر سرطان رحم، انجام دقیق پیگیری های توصیه شده توسط متخصص اهمیت بسیار زیادی دارد.