چرا باید هر دو ساعت به نوزاد شیر داد؟
احتمالا بعد از تولد و در بیمارستان به شما گفته اند که هر دو ساعت بچه رو بیدار کن و بهش شیر بده و هرگز اجازه نده فاصله شیر خوردن های نوزاد از 2 تا 4 ساعت بیشتر بشه، اما احتمالا می پرسید که چرا باید هر دو ساعت به نوزاد شیر داد؟ چه ضرورتی دارد که نوزادم را از خواب ناز بیدار کنم و به او شیر بدهم؟ بهتر است بدانید که بیدار کردن نوزاد و شیر دادن به او، از آنچه که فکر می کنید بسیار مهم تر است، در ادامه دلیلش را خواهید خواند.
چرا باید هر دو ساعت به نوزاد شیر داد؟
افت قند نوزادی به معنای پایین بودن سطح گلوکز پلاسما در نوزادان بوده و دلیل اصلی برای شیر دادن به نوزاد هر دو ساعت یکبار است. کمی پایین بودن قند خون در نوزادان طبیعی است، زیرا اندکی پس از تولد سطح قند نوزادان کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی فقط باید آنان را تغذیه کنید تا از بالا رفتن آن مطمئن شوید. اگر می خواهید بدانید که چرا باید هر دو ساعت به نوزاد شیر داد، باید بگوییم عدم انجام تغذیه به موقع ممکن است منجر به مشکلات درازمدت، از جمله تشنج و آسیب‌های عصبی دائمی شود.
افت قند چیست؟
کودکان تا سن چهار هفتگی به عنوان نوزاد شناخته می‌شوند. "هیپو" به معنی کم و "گلیسمی" اصطلاحی است که برای سطح قند خون استفاده می‌شود. افت قند نوزادی به عنوان سطح گلوکز پلاسما کمتر از 30 میلی گرم بر دسی لیتر در ۲۴ ساعت اول زندگی و پس از آن کمتر از45 میلی گرم بر دسی لیتر تعریف می‌شود. میزان قند بدن توسط هورمون‌ها تنظیم می‌شود، هورمون اصلی مرتبط با آن انسولین است. انسولین قند بدن (گلوکز خون) را تنظیم می‌کند و وظیفه آن استفاده و متابولیسم (تجزیه) قند خون است. وقتی اندام‌ها و هورمون‌ها در تعادل باشند، هورمون‌های نوزاد سطح قند خون را کنترل می‌کنند. اما اگر این تعادل به هم بخورد، ممکن است افت قند خون در نوزادان اتفاق بیفتد.
چرا باید هر دو ساعت به نوزاد شیر داد؟ دلایل کاهش قند خون در نوزادان تازه متولد شده
شرایط مختلفی که ممکن است از دلایل پایین بودن قند خون در نوزادان تازه متولد شده باشند شامل موارد زیر است:
• سوء تغذیه در مادران باردار: سوء تغذیه ممکن است یک عامل مستقیم افت قند خون در نوزاد باشد.
• افزایش تولید انسولین توسط نوزاد با مادر مبتلا به دیابت: دیابت کنترل نشده در مادر منجر به تولید بیش از حد انسولین می‌شود که از سد جفت عبور کرده و قند خون نوزاد را پایین می‌آورد.
• زایمان زودرس: نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند، مستعد ابتلا به افت قند هستند.
• بیماری پیشرفته خونی (اختلاف گروه خونی نوزاد با مادر): متفاوت بودن گروه‌های خونی مادر و نوزاد می‌تواند منجر به افت قند شود.
• نقایص مادرزادی و بیماری‌های متابولیکی از بدو تولد: اختلالات ژنتیکی و متابولیکی از بدو تولد ممکن است باعث کاهش قند خون در نوزادان شود.
• آسفاکسیا (خفگی) هنگام تولد: نوزادانی که در زمان تولد و در اولین ساعات پس از تولد دچار کمبود اکسیژن بوده‌اند، مستعد ابتلا به افت قند هستند.
• استرس سرما (شرایطی که بیش از حد سرد است): هیپوترمیا یا پایین بودن غیرطبیعی دمای بدن ممکن است دلیل افت قند باشد.
• بیماری‌های کبد
• عفونت‌ها: نوزاد تازه متولد شده با عفونت مادرزادی ممکن است دچار کاهش قند خون شود.
علائم افت قند (قند خون پایین) در نوزادان تازه متولد شده
علائم افت قند نوزادی ممکن است همیشه خود را نشان ندهند. معاینات بالینی دقیق و مکرر ممکن است علائم پایین بودن قند خون، که شامل موارد زیر است را پیدا کنند:
• آبی شدن رنگ پوست و یا رنگ پریدگی: ممکن است این علائم با ضعف در اکسیژن رسانی به عروق بدن یا سیانوسیز مرتبط باشند.
• مشکلات تنفسی: از جمله مکث در تنفس (آپنه)، تنفس سطحی و صدای خرخر
• تحریک‌پذیری یا بی حالی
• عضلات شل یا سست
• تغذیه ضعیف یا استفراغ
• مشکل در گرم نگه داشتن بدن یا هیپوترمی
• لرز یا تشنج: افت قند ممکن است آسیب عصبی موقتی یا دائمی، شامل تاخیر در رشد و تغییرات متناسب با سن را ایجاد کند.
کدام نوزادان در معرض خطر کاهش قند خون نوزادی هستند؟
شرایط زیر احتمال ابتلای نوزاد به افت قند خون را افزایش می‌دهد:
• دیابت در مادر: گلوکز اضافی در مادر ممکن است تولید انسولین در نوزاد را تحریک کند که برعکس عمل کرده و میزان گلوکز نوزاد را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد و باعث ایجاد علائم می‌شود.
• نارس بودن: نوزادانی که به نسبت سن جنینی‌شان کوچک‌تر هستند یا دچار عقب ماندگی در رشد هستند، ممکن است اندوخته گلیکوژن کمتری داشته باشند.
• نوزادانی که تحت شرایط استرس‌زا به دنیا می‌آیند: زایمان دشوار یا طولانی ممکن است منجر به افت قند خون در نوزادان شود.
• دمای ناپایدار: نوزادان در معرض دمای ناپایدار و یا هنگامی که برخی داروهای خاص (مانند ترمبوتالین) باعث هیپوترمی در مادر می‌شوند.
• نوزادان درشت: نوزادان بزرگ‌تر از سن بارداری علائم افت قند را نشان می‌دهند و ممکن است با دیابت بارداری همراه باشد. اما همچنین با هایپر انسولینیسم (ترشح زیاد انسولین) مادرزادی گزارش شود.
چرا باید هر دو ساعت به نوزاد شیر داد؟ عوارض افت قند نوزادی
تشخیص سریع علائم افت قند در نوزادان و شروع زود هنگام درمان ممکن است از اثرات مضر و افت قند جلوگیری کند. با این حال عوارض زیر ممکن است رخ دهند:
• تشنج
• مشکلات قلبی از جمله نارسایی قلبی
• تاخیر در رشد و آسیب دائمی مغز، از جمله فلج مغزی
چرا باید هر دو ساعت به نوزاد شیر داد؟ تشخیص افت قند در نوزادان تازه متولد شده
اگر نوزادی علائم یا عوامل خطر مرتبط با افت قند خون را نشان دهد، پزشک ممکن است یک ارزیابی بالینی سریع انجام دهد و سطح قند خون نوزاد تازه متولد شده را فوراً و در فواصل زمانی مشخص برای نظارت مداوم انجام دهد.
• سطح گلوکز پلاسما: گزگز انگشت، گزگز پاشنه یا ورید ناف
• انسولین سرم: در موارد افت قند خون مکرر یا دائم، انسولینوما یک تومور نادر در پانکراس ممکن است منجر به افت قند شود.
• بررسی قند ادرار: قند ادرار باید هر از چند گاهی بررسی شود تا وجود گلوکز مشخص شود.
• غربالگری اختلالات متابولیکی: این غربالگری ممکن است برای بررسی دقیق نوزادان مبتلا به افت قند مورد نیاز باشد.
درمان افت قند نوزادان
مدیریت افت قند در نوزادان متنوع است و می‌تواند از یک برنامه تغذیه تا مداخلات جراحی باشد. برخی از درمان‌ها شامل موارد زیر هستند:
• تغذیه کافی و به موقع، ارزیابی سطح هوشیاری و جستجوی کمک سریع پزشکی از اقدامات پیش از رساندن نوزاد به بیمارستان است.
• تثبیت اولیه و مراقبت‌های حمایتی، شامل اکسیژن اضافی، تزریقات داخل وریدی و نظارت بر علائم حیاتی نوزاد است.
• مایعات خوراکی حاوی مقدار زیادی قند، مانند آب پرتقال ممکن است در نوزادان هوشیار و نوزادانی که راه‌های هوایی آنان باز است تجویز شوند.
• محلول دکستروز داخل وریدی ۵ یا ۱۰ درصد ممکن است برای نوزادان به شدت بیمار یا موارد عود کننده تجویز شود.
• داروهای ضد صرع ممکن است برای جلوگیری از عود مجدد تشنج ضروری باشند.
• برداشتن لوزالمعده از طریق جراحی برای رفع هایپراینسولینیسم مادرزادی پیشنهاد می‌شود.
چرا باید هر دو ساعت به نوزاد شیر داد؟ پیشگیری از افت قند نوزاد
شیردهی زودهنگام و کافی به جلوگیری از عود افت قند در نوزادان تازه متولد شده کمک می‌کند. مادران مبتلا به دیابت با کنترل دقیق سطح قند خون می‌توانند سطح آن را در حد طبیعی نگه دارند. با این حال ممکن است افت قند نوزادان کاملاً قابل پیشگیری نباشد. فقط می‌توان مراقب علائم بود و مشکل را در سریع‌ترین زمان درمان کرد.
آیا به نوزادی که از افت قند رنج می‌برد می‌توان شیر داد؟
تغذیه با شیر مادر در نوزادان مبتلا به افت قند بستگی به وضعیت بالینی نوزاد متولد شده و توانایی او در مکیدن و چفت شدن دهان دارد. اگر نوزاد هوشیار است و خواب آلوده به نظر نمی‌رسد، ممکن است با نظارت و توصیه پزشکی مناسب از شیر مادر تغذیه کند. تغذیه با شیر مادر برای جلوگیری از عود افت قند، با تاکید بر تماس اولیه زودهنگام و تحت مراقبت، توصیه می‌شود.
چه زمان باید با پزشک تماس بگیرید؟
در صورتی که نوزاد بیش از حد بی حال، خواب آلود، سست و لرزان است و به درستی غذا نمی‌خورد و رنگ پوست او آبی است، خصوصاً بینی و نوک انگشتان، نظر پزشک لازم خواهد بود.
نتیجه گیری: افت قند نوزادان یک بیماری متابولیکی شایع و در عین حال قابل درمان است. ممکن است تأثیر قابل توجهی بر سلامت عصبی نوزاد داشته باشد. اقدامات پیشگیرانه کافی و تشخیص به موقع و درمان سریع می‌تواند به مقابله با این مشکل بالقوه در نوزادان کمک کند. حال که می دانید چرا باید هر دو ساعت به نوزاد شیر داد، در این امر تعلل نکنید و حتما به موقع نوزادتان را برای شیر خوردن از خواب بیدار کنید.
مطالعه بیشتر:
1- آیا باید نوزاد را برای شیر خوردن بیدار کرد ?
2- نوزاد هر چند ساعت یکبار باید شیر بخورد ؟
3- در شب چند بار باید به نوزاد شیر داد وچندبار باید بیدار شوید؟
4- مدت زمان شیردهی در هر وعده بر اساس سن نوزاد چقدر است؟
