انجماد تخمک ، علت و خطرات انجماد تخمک چیست؟
انجماد تخمک که به آن فریز تخمک بالغ نیز گفته می شود، روشی است که برای حفظ توانایی بارداری زنان در آینده مورد استفاده قرار می گیرد. تخمک های برداشت شده از تخمدان قبل از باروری، انجماد و برای استفاده های بعدی ذخیره می شوند. تخمک منجمد شده را می توان یخ زدایی و در آزمایشگاه با اسپرم ترکیب و رحم لانه گزینی کرد که به آن لقاح آزمایشگاهی می گویند. پزشک درباره مکانیسم عمل در انجماد تخمک، خطرات احتمالی و اینکه آیا این روش بر اساس نیازها و سابقه تولید مثل برای شما مناسب است یا خیر، توضیحات لازم را ارائه خواهد کرد.
علت انجماد تخمک چیست؟
اگر در حال حاضر آمادگی بارداری ندارید ولی قصد دارید در آینده باردار شوید، انجماد تخمک برای شما یک روش مناسب است. برخلاف فریز جنین یعنی تخمک بارور شده، در این روش به اسپرم نیاز نداریم زیرا تخمک ها قبل از فریز کردن بارور نمی شوند. اما مادر باید از داروهای باروری استفاده کند تا در تخمک گذاری تخمک های متعدد آزاد شود.
در صورتی که شرایط زیر را دارید، انجماد تخمک به شما کمک خواهد کرد:
- مبتلا به بیماری زمینه ای هستید که باروری شما را تحت تاثیر قرار می دهد. بیماری هایی نظیر کم خونی داسی شکل، بیماری های خودایمنی مانند لوپوس و اختلالات هویت جنسی مانند تراجنسیتی در باروری اختلال ایجاد می کنند.
- مراحل درمان سرطان یا بیمارهای دیگر را طی می کنید که می تواند توانایی بارداری شما را تحت تأثیر قرار دهد. برخی روشهای درمانی خاص مانند پرتودرمانی یا شیمی درمانی به باروری آسیب می رساند. با انجماد تخمک قبل از درمان می توانید هر موقع که بخواهید صاحب فرزندانی شوید که از نسل خودتان هستند.
- قصد دارید لقاح آزمایشگاهی انجام دهید. هنگام انجام لقاح آزمایشگاهی، برخی افراد به دلایل شرعی یا اخلاقی انجماد تخمک را به فریز کردن جنین ترجیح می دهند.
- تمایل دارید در آینده از تخمک های جوانتر استفاده کنید. انجماد تخمک در سنین پایین تر به شما کمک می کند هر زمان که آمادگی دارید باردار شوید.می توانید با استفاده از تخمک های فریز شده خود و اسپرم همسرتان یا اسپرم اهدایی باردار و صاحب فرزند شوید. اهدا کننده اسپرم می تواند هر کسی باشد. حتی می توان جنین را در رحم فرد دیگری لانه گزینی کرد.
انجماد تخمک در ایران
انجماد تخمک در تهران و سایر شهرستان ها در مرکز انجماد تخمک مانند انواع بیمارستان های زنان، موسسه رویان، بنیاخته و ... انجام می شود.
انجماد تخمک چه خطراتی دارد؟
انجماد تخمک خطرات مختلفی به همراه دارد، از جمله:
- مشکلات مربوط به استفاده از داروهای باروری. در مواقع خیلی نادر، استفاده از داروهای باروری تزریقی مانند هورمون مصنوعی تحریک کننده فولیکول یا هورمون لوتئین ساز برای القای تخمک گذاری، می تواند باعث تورم و درد تخمدان پس از تخمک گذاری یا بازیابی تخمک یا به عبارت دیگر سندرم تحریک بیش از حد تخمدان شود. درد شکم، نفخ، حالت تهوع ، استفراغ و اسهال علائم و نشانه های تحریک بیش از حد تخمدان هستند. حتی در موارد خیلی نادر امکان ابتلا به شکل شدیدتری از این سندرم وجود دارد که می تواند جان فرد را به خطر بیاندازد.
- عوارض فرآیند بازیابی تخمک. استفاده از سوزن آسپیراسیون ظریف برای بازیابی تخمک ها در موارد نادر باعث خونریزی، عفونت یا آسیب روده، مثانه یا رگ خونی می شود.
- خطرات عاطفی. انجماد تخمک فرد را به بارداری در آینده امیدوار می کند، اما هیچ تضمینی برای موفقیت وجود ندارد.
اگر می خواهید برای فرزند دار شدن از تخمک های فریز شده خود استفاده کنید، احتمال سقط جنین اساساً به سن شما در زمان انجماد تخمک، بستگی دارد. از آنجا که سن تخمک در خانمهای مسن تر بیشتر است، سقط جنین نیز در خانمهایی که سن بیشتری دارند، بیشتر به چشم می خورد.
تاکنون هیچ پژوهشی افزایش خطر نقص مادرزادی را در نوزادانی که در نتیجه انجماد تخمک متولد می شوند، نشان نداده است. اما در این خصوص به تحقیقات بیشتری نیاز داریم.
انجماد تخمک چگونه است؟
اگر می خواهید تخمک های خود را فریز کنید، باید در کلینیک باروری متخصص این کار را انجام دهید. پزشکان این حوزه در زمینه غدد درون ریز و نازایی تخصص دارند.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها و انجمن فناوری های کمک باروری در ایالت متحده می تواند به صورت آنلاین، اطلاعاتی درباره کلینیک های باروری این کشور و میزان زاد و ولد ارائه دهد، اگرچه داده های مربوط به بارداری با استفاده از تخمک های فریز شده به مقدار محدود در دسترس است. به یاد داشته باشید که میزان موفقیت یک کلینیک به عوامل زیادی از جمله سن مادر تحت درمان بستگی دارد. اگر نگران هزینه انجماد تخمک دختر مجرد هستید، می توانید هزینه فرآیند و نگهداری سالانه آن را بپرسید.
قبل از شروع فرآیند انجماد تخمک، احتمالاً آزمایش خون غربالگری به شرح زیر خواهید داشت:
- آزمایش ذخیره تخمدان. برای تعیین کمیت و کیفیت تخمک ها، پزشک ممکن است روز سوم چرخه قاعدگی، غلظت هورمون محرک فولیکول و استرادیول را در خون آزمایش کند. به کمک نتایج این آزمایش می توان پیش بینی کرد آیا تخمدان ها به داروهای باروری پاسخ می دهند یا خیر.برای به دست آوردن تصویر کامل تری از عملکرد تخمدان، یک آزمایش خون دیگر و سونوگرافی تخمدان ها لازم است.
- غربالگری بیماری های عفونی. شما باید از نظر برخی بیماری های عفونی مانند HIV و هپاتیت B و C مورد غربالگری قرار بگیرید.آنچه باید انتظار داشته باشید:
تکنیک بازیابی تخمک
انجماد تخمک چند مرحله دارد: تحریک تخمدان، بازیابی تخمک و انجماد تخمک.
تحریک تخمدان
در این مرحله، برای تحریک تخمدان به منظور تولید تخمکهای متعدد به جای یک تخمک، هورمون های مصنوعی مصرف می شود.
- داروهای تحریک تخمدان: ممکن است فولیتروپین آلفا یا بتا و منوتروپین (منوپور) تزریق شود.
- داروهایی برای جلوگیری از تخمک گذاری زودرس: پزشک ممکن است یک آگونیست هورمون آزاد کننده گنادوتروپین مانند استات لوپرولین یا آنتاگونیست هورمون آزاد کننده گنادوتروپین مانند سترورلیکس تجویز کند.
در طول درمان، پزشک متقاضی را کنترل می کند. برای اندازه گیری میزان پاسخ به داروهای تحریک تخمدان، آزمایش خون باید انجام شود. سطح استروژن به طور معمول با رشد فولیکول ها افزایش می یابد و سطح پروژسترون تا بعد از تخمک گذاری پایین می ماند.
سونوگرافی واژینال برای بررسی رشد کیست های پر از مایع در محل بلوغ تخمک ها (فولیکول ها) در مراجعات بعدی انجام می شود. سونوگرافی واژینال روشی است که با استفاده از امواج صوتی تصویری از داخل تخمدان به دست می آید.
به طور کلی بعد از 10 تا 14 روز که فولیکول ها برای بازیابی تخمک آماده می شوند، تزریق گنادوتروپین جفتی انسان (پرگنیل ، اویدرل) یا داروهای دیگری که به بلوغ تخمک ها کمک کند، انجام می گیرد.
بازیابی تخمک
بازیابی تخمک تحت بیهوشی ملایم، به طور معمول در مطب پزشک یا کلینیک انجام می شود. یک روش معمول، آسپیراسیون با استفاده از سونوگرافی واژینال است که طی آن یک میله باریک سونوگرافی برای شناسایی فولیکول ها در واژن وارد می شود.
سپس سوزن از طریق واژن هدایت شده و به فولیکول می رسد. یک دستگاه مکش متصل به سوزن برای خارج کردن تخمک از فولیکول مورد استفاده قرار می گیرد. می توان به طور همزمان چندین تخمک را برداشت. مطالعات نشان می دهند هرچه تخمک های بیشتری بازیابی شود، احتمال تولد بیشتر خواهد بود. در هر چرخه حداکثر 15 تخمک را می توان برداشت.
بعد از بازیابی تخمک، ممکن است احساس انقباض و گرفتگی داشته باشید. احساس پرُی یا فشار می تواند تا هفته ها ادامه داشته باشد زیرا تخمدان ها بزرگ شده اند.
روش انجماد تخمک
اندکی پس از برداشت تخمهای نابارور، آنها را در دمای زیر صفر منجمد می کنند تا برای استفاده در آینده نگهداری شوند. شکل ظاهری تخمک بارور نشده نسبت به تخمک لقاح یافته (جنین) موجب می شود که فریز کردن و حصول موفقیت کمی دشوارتر باشد. فرآیندی که معمولاً برای انجماد تخمک مورد استفاده قرار می گیرد، انجماد شیشه ای نام دارد. در این روش علاوه بر خنک سازی سریع، غلظت بالایی از محافظ های برودتی استفاده می شوند. محافظ های برودتی موادی هستند که از تشکیل بلورهای یخ در طی فرآیند انجماد جلوگیری می کنند.
بعد از انجماد تخمک به طور معمول، فرد متقاضی می تواند یک هفته پس از بازیابی تخمک، فعالیت های عادی خود را از سر بگیرد. برای جلوگیری از بارداری ناخواسته از رابطه جنسی بدون محافظت خودداری کنید. در صورت بروز هر یک از موارد فوق، به پزشک مراجعه کنید:
- تب بالاتر از 38.6 درجه سانتیگراد
- درد شدید شکم
- افزایش وزن بیش 900 گرم در 24 ساعت
- خونریزی شدید واژینال به معنی پرشدن بیش از دو پد در ساعت
- مشکل در ادرار کردن
بعد از انجماد تخمک، هر زمان که بخواهید از تخمک های فریز شده خود استفاده کنید، آنها را یخ زدایی و در محیط آزمایشگاه با اسپرم بارور می کنند و به رحم مادر یا ناقل انتقال می دهند. تیم متخصص ممکن است استفاده از یک روش لقاح به نام تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی (ICSI) را توصیه کنند. در این روش ، یک اسپرم سالم به طور مستقیم به هر تخمک بالغ تزریق می شود. احتمال باردار شدن پس از لانه گزینی تقریباً 30 تا 60 درصد است که به سن شما در زمان انجماد تخمک بستگی دارد. هرچه سن در زمان انجماد تخمک بالاتر باشد ، احتمال تولد نوزاد زنده در آینده کاهش می یابد.
مطالعه بیشتر:
فریز اسپرم چگونه انجام می شود و چقدر هزینه دارد؟
فریز کردن تخمک چگونه انجام می شود و چه عوارضی دارد؟
انتقال جنین فریز شده چگونه و در چه شرایط انجام می شود؟
اهدای جنین چیست؟ چه شرایطی دارد و چگونه انجام می شود؟
