دارو برای سرماخوردگی کودکان و بهترین دارو برای کودکان چیست؟

داروهای بدون نسخه، چه داروهایی هستند؟

داروهای بدون نسخه (OTC)، به مجموعه داروهایی گفته می شود که بدون نیاز به تجویز و نسخه پزشک، در داروخانه ها و فروشگاه های دیگر به راحتی و آزادانه به فروش می رسند. در میان طیف گسترده این داروها، ده ها داروی OTC هستند که برای رفع علائم شایع سرماخوردگی مانند آبریزش بینی، گرفتگی و احتقان گلو، گلودرد، سردرد و یا سرفه در بازار وجود دارند.

اما آنچه که باید در مورد بهترین دارو برای سرماخوردگی کودکان به آن توجه داشت این است که راحت به دست آوردن چنین داروهایی، به این معنا نیست که آن ها همیشه مؤثر و یا ایمن هستند. در واقع هنوز هم بهترین روش برای درمان سرماخوردگی استراحت کافی و نوشیدن مایعات زیاد است.

در مورد استفاده از دارو برای سرماخوردگی کودکان فراموش نکنید که بدون مشورت و صلاحدید پزشک، هرگز به شیرخواران و همچنین کودکان زیر 6 سال داروی ضد سرفه و سرماخوردگی ندهید. تنها استثنا برای بچه هایی در این سن، داروهایی هستند که برای درمان تب استفاده می شوند (مانند ایبوپروفن و استامینوفن).

آیا وقتی فرزندم سرما خورده باید از داروهای OTC استفاده کنم؟

این یکی از سؤالات رایج پدر و مادرها درمورد استفاده از دارو برای سرماخوردگی کودکان است، خصوصا اگر برای اولین بار بچه دار شده باشند. در حقیقت وقتی که جگرگوشه شما بیمار است، تحمل رنج و ناراحتی او برای شما سخت شده و می خواهید که هرچه زودتر حالش خوب شود و احساس بهتری داشته باشد. به همین دلیل بسیاری از والدین به سراغ داروهای سرفه و سرماخوردگی بدون نسخه می روند تا شاید تسکینی برای مشکل فرزندشان باشد. اما لازم است بدانید که به جز داروهای ضد درد و تب، کارایی سایر داروهای OTC به اثبات نرسیده است. در واقع، این داروها نه تنها مؤثر نیستند، بلکه برخی از عوارض جانبی ناشی از آن ها ممکن است حال فرزندتان را بدتر هم بکند.

به علاوه خطر دادن دوز بیش از حد دارو برای سرماخوردگی کودکان نیز، مسأله دیگری است که باید به آن توجه داشت. به عنوان مثال، اگر فرزندتان استامینوفن مصرف می کند و همزمان به او شربت سرفه ای که حاوی استامینوفن است، نیز بدهید، خطر دریافت بیش از حد دارو برای سرماخوردگی کودکان و ایجاد عوارض ناشی از آن غیرقابل چشم پوشی است. بنابراین هرگز بیش از یک محصول را به طور هم زمان استفاده نکنید، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشند. زیرا پزشک با در نظر گرفتن دوز و محتویات تشکیل دهنده هر دارو، روند درمانی را طرح ریزی می کند.

داروهای رایج بدون نسخه کدامند؟

رایج ترین موارد دارو برای سرماخوردگی کودکان شامل:

شربت سرفه

سرفه زمانی استرس زا و نگران کننده است که فرزند کوچک شما را بیدار نگه داشته و در خواب و استراحت او تداخل ایجاد کند. البته که سرفه همیشه هم بد نیست و در مواردی حتی می تواند مفید هم باشد. در واقع سرفه گاهی می تواند نشانه ای باشد از اینکه که بدن در تلاش است تا از شر مخاطی که مجاری تنفسی را تحریک می کند، خلاص شود. با در نظر گرفتن این نکته، شربت هایی که این پاسخ طبیعی بدن را متوقف می کنند، می توانند برای کودکان مضر باشند.بسیاری از محصولات سرفه و سرماخوردگی حاوی داروهایی هستند که ادعا می کنند سرفه را تسکین می دهند. این محصولات به طور معمول شامل مواد مؤثره دارویی دکسترومتورفان (که به آن DM نیز گفته می شود) و یا دیفن هیدرامین هستند. کدئین نیز داروی دیگری است که برای تسکین دادن سرفه در کودکان استفاده می شود. البته این مسأله را نیز در نظر داشته باشید که اگرچه برخی از داروهای OTC حاوی کدئین هستند، اما در بیشتر موارد، برای دریافت این دسته از داروها، به نسخه نیاز خواهید داشت.

متاسفانه بیشتر مطالعات در مورد اثربخشی و عوارض این داروها، در جامعه بزرگسالان صورت گرفته است. اما همان موارد معدودی که بر روی کودکان انجام شده نیز هیچ فایده ای را نشان نداده اند.

ضد احتقان ها (دکونژستانت ها)

ضد احتقان های خوراکی (قرص ها یا شربت های قابل بلع از راه دهان) داروهایی از خانواده مشابه به آدرنالین (هورمونی که در هنگام هیجان و استرس بالا ترشح شده و بر روی بخش های مختلف بدن و به ویژه رگ های خونی اثر می گذارد)، هستند. این داروها برای کاهش تورم و گرفتگی بینی در اثر سرماخوردگی تجویز می شوند. اگرچه ضد احتقان ها می توانند تا حدی گرفتگی بینی تسکین دهند، اما در نهایت نه تنها مشکلی را دوا نمی کنند، بلکه عوارض جانبی اذیت کننده ای همچون افزایش سرعت ضربان قلب، بی قراری و یا بی خوابی را نیز برای کودکان به ارمغان می آورند.

آنتی هیستامین ها

از داروهای آنتی هیستامینی معمولاً برای خشک و متوقف کردن آبریزش بینی و یا کاهش عطسه های ناشی از آلرژی استفاده می شود. این داروها همچنین می توانند خارش ناشی از مشکلاتی همچون کهیر، آبله مرغان و یا گزش حشرات را نیز کاهش دهند. اما با این همه، آنتی هیستامین ها به کسی که سرماخوردگی دارد، کمکی نمی کنند. در صورت استفاده از این داروها برای درمان سرماخوردگی، نه تنها فایده ای را مشاهده نخواهید کرد، بلکه باید منتظر عوارض جانبی مانند خواب آلودگی و گیجی نیز باشید.

قطره یا اسپری های بینی

اگر کوچولوی شما دچار گرفتگی بینی شده و از این بابت در رنج و عذاب است. می توانید از قطره ها یا اسپری های بینی نرمال سالین (محلول ضعیف آب نمک) یا نمکی، برای نرم شدن مخاط موجود در بینی استفاده کنید تا خروج آن ها تسهیل شده و فرزندتان راحت تر نفس بکشد.

این نکته را به خاطر داشته باشید که هرگز از قطره های بینی یا اسپری های حاوی دارو استفاده نکنید. به علاوه شما نباید بدون تجویز و نظر پزشک اطفال، از قطره بینی نرمال سالین هایپرتونیک (3٪ یا خیلی قوی) استفاده کنید.

تسکین دهنده های درد و تب

متداول ترین دارو برای سرماخوردگی کودکان استیل سالیسیلیک اسید (ASA)، استامینوفن و ایبوپروفن هستند. محصولات دارای استیل سالیسیلیک اسید (مانند آسپرین) نباید به کودکان و نوجوانانی که بر اثر سرماخوردگی، آبله مرغان و یا آنفلوانزا، درجه حرارت بدنشان بالا رفته و تب کرده اند، داده شود زیرا می تواند باعث ایجاد سندرم ری شود. سندرم ری بیماری جدی و پیشرونده ای است که می تواند باعث آسیب جبران ناپذیر مغز و کبد شده و حتی خطر مرگ را نیز به دنبال داشته باشد.

برای تسکین تب در کودکان و دردی که شدت آن از خفیف تا متوسط متغیر است، باید از داروهای استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. استامینوفن در محصولاتی مانند تایلنول (Tylenol)، تمپرا (Tempra)، پانادول (Panadol) و غیره یافت می شود. ایبوپروفن نیز در محصولاتی مانند ادویل (Advil) یا موترین (Motrin) موجود است. این دارو در فرم هایی همچون قطره برای نوزادان و شیرخواران، مایع (شربت) برای کودکان نوپا و قرص های جویدنی برای کودکان بزرگتر وجود دارد. البته که فرم و دوز آن در بازار دارویی هر کشور متفاوت است.

شما تنها در صورتی مجاز به استفاده از دارو برای سرماخوردگی کودکان همانند ایبوپروفن به کوچولوی بیمار خود هستید که مطمئن باشید او به خوبی مایعات خورده و بدنش کم آب نیست. به علاوه بسیار مهم است که بدون صحبت قبلی با پزشک، تحت هیچ شرایطی به بچه های با سن کمتر از 6 ماه، ایبوپروفن ندهید.

درست است که این داروها بدون نسخه قابل تهیه هستند، اما سعی کنید هرگز از ایبوپروفن یا استامینوفن با هر داروی مسکن یا تب بر دیگری استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک فرزندتان مصرف آن ها را توصیه و تجویز کرده باشد. به علاوه این نکته را نیز به یاد داشته باشید که برخی از داروهای سرماخوردگی این محصولات، حاوی داروهای دیگری نیز هستند، بنابراین همیشه نوشته ها و برچسب های مندرج بر روی بسته را با دقت بخوانید تا ببینید چه محتویاتی و با چه دوزی در آن وجود دارد. این کار از این جهت اهمیت دارد که از سر ناآگاهی به دلبند خود، دوز دو برابر از یک دارو را ندهید. به عنوان مثال داروهای مختلف مقادیر متنوعی از استامینوفن دارند. این داروها به طور کلی بی خطر هستند و به کاهش درد و تب کمک می کنند. اما مصرف بیش از حد هر دارو یا استفاده طولانی مدت و همزمان از آن ها، سبب دریافت بیش از حد ماده استامینوفن شده که این مساله می تواند مضر باشد.

فراموش نکنید که برای کاهش درجه حرارت بدن بچه ها همیشه به دارو نیاز نیست و می توان از درمان های سنتی و خانگی نیز برای حل این مشکل کمک گرفت. اما اگر دلبند شما زیر 6 ماه سن داشته و تب کرده است، دیگر نباید به امید درمان های خانگی باشید و می بایست در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

محصولات بهداشتی طبیعی

"طبیعی بودن" همیشه به معنای ایمن بودن نیست. بعضی از مواد کاملا ارگانیک و طبیعی در صورت مصرف بیش از حد می توانند مضر باشند، در حالی که برخی دیگر از همان ابتدا باعث ایجاد عوارض جانبی و یا واکنش های آلرژیک می شوند.

این مسأله را بپذیرید که حتی اگر محصولی برای بزرگسالان بی خطر باشد، لزوما برای بچه ها قابل استفاده نبوده و حتی می توانند خطرآفرین نیز باشند. علت این است که کودکان هنوز در حال رشد و نمو هستند و در نتیجه بدن آن ها ممکن است متفاوت از بدن بزرگسالان به یک محصول یا دارو پاسخ دهد. از آنجا که محصولات بهداشتی طبیعی می توانند با سایر داروها، حتی داروهای بدون نسخه، تداخل ایجاد کنند. ضروری است که قبل از انتخاب این دسته از محصولات، همواره با پزشک فرزند خود مشورت کنید.

اگر فرزندم سرما خورده باشد، باید چه کار کنم؟

با در نظر گرفتن آنچه که در بالا به آن اشاره شد، حالا احتمالا این سؤال در ذهنتان شکل می گیرد که اگر مجاز به دادن دارو برای درمان مشکل فرزند خود نباشید، پس چگونه به تسکین این مشکل کمک کنید؟

نگران نباشید. چند راه حل ساده اما کاربردی و مؤثر وجود دارند که می توانید از آن ها برای مدیریت بیماری فرزندتان استفاده کنید. در قدم اول مایعات فراوانی را به کوچولوی بیمار خود داده و او را به استراحت کردن تشویق کنید. اگرچه سرماخوردگی توسط ویروس هایی ایجاد می شود که با دارو قابل درمان نیستند، اما درمان آن ها در اغلب موارد بسیار ساده بوده و در کلمه "صبر" خلاصه می شود. یعنی اینکه برای درمان شدن سرماخوردگی و حتی بیماری ویروسی مانند خروسک باید صبوری کرد تا این افراد دوره بیماری خود را طی کرده و در نهایت به بهبودی دست پیدا کنند.

بنابراین داروهایی که پزشک برای حل این مشکل می تواند تجویز کند، بسیار کم هستند.

با این حال باید این مسأله را نیز بدانید که مشکلات جدی تر می توانند از طریق سرماخوردگی شروع شوند. بنابراین هرگاه فرزندتان چنین علائمی را از خود نشان داد، در اسرع وقت او را به پزشک برسانید:

• گوش درد

• تبی که بیش از 72 ساعت طول کشیده باسد و یا هر میزان تب در شیرخواران با سن کمتر از 6 ماه.

• احساس خواب آلودگی بیش از حد، احساس بی قراری و یا بهانه جویی و بدقلقی

• مشکل در تنفس.

• کاهش میزان دفع ادرار (کمتر ادرار کردن).

• سرفه ای که بیش از یک هفته طول بکشد و یا باعث احساس خفگی یا استفراغ شود.

حال که همه چیز را در مورد استفاده از دارو برای سرماخوردگی کودکان می دانید، به یاد داشته باشید که مؤثرترین کار کمک گرفتن از متخصص کودکان است.

مطالعه بیشتر:

نحوه استفاده داروهای سرماخوردگی در کودکان

همه چیز در مورد مصرف آنتی بیوتیک ها در کودکان

بهترین درمان سرماخوردگی در کودکان و نوزادان چیست ؟

آیا استفاده از دارو های سرماخوردگی برای کودکان ضرر دارد؟