عرق زنیان در بارداری آیا مفید و بی خطر است؟
کشورهای آسیایی به استفاده از انواع ادویه جاتی معروف هستند که نه تنها به غذاها عطر و طعم می دهند، بلکه خواص دارویی منحصر به فردی نیز دارند. یکی از این ادویه ها، زنیان است که از قرن ها پیش، جایگاه ویژه ای را در طب سنتی به خود اختصاص داده است. به دلیل خواص بی شمار دارویی زنیان و به ویژه ضدنفخ بودن آن، مصرف عرق زنیان در بارداری و همچنین بی خطر بودن آن برای مادر و جنین، مساله ای است که امروزه بسیار مورد بحث قرار گرفته است.
زنیان چیست؟
زنیان (Ajwain) که به نام های "انیسون" و "بادیان رومی" نیز شناخته می شود، در واقع گیاه بومی کشور هندوستان است و در حال حاضر نیز به طور عمده در ایران و هند کشت می شود. گیاه زنیان، بوته ای یک ساله و از خانواده رازیانه، انیسون، شوید و زیره است. از نظر شکل و ساختار ظاهری، می توان زنیان را به این شکل توصیف کرد:
- برگ های با انشعابات بسیار زیاد که شبیه به پرهای ظریف و نازک به نظر می رسند.
- گل های سفید رنگ و کوچکی که پرچم های صورتی دارند.
- دانه هایی که به رنگ زرد متمایل به قهوه ای بوده، از نظر طعم و مزه بسیار قوی و تند و تیز هستند و بیشترین کاربرد را در میان اجزای گیاه دارند. زنیان، مملو از ماده شیمیایی به نام تیمول است که یک ترکیب آنتی اکسیدانی قوی و طبیعی به شمار می رود و در عین حال، عامل طعم و رایحه خاص زنیان نیز هست. به علاوه دانه های زنیان، گنجینه ای ارزشمندی از موادی همچون فیبر، پروتئین، کربوهیدرات، مواد معدنی همچون کلسیم و آهن و برخی ویتامین ها همچون نیاسین (ویتامین b3) نیز هستند که در ایجاد خواص دارویی این گیاه نقش دارند. عرق زنیان، در صورت اصل بودن، درست همان اثرات دانه های زنیان را دارد.
خواص عرق زنیان در بارداری
اعتقاد بر این است که مصرف دانه و عرق زنیان در بارداری، می تواند فواید زیادی را به همراه داشته باشد، که عبارت هستند از:
1. برطرف ساختن گاز، نفخ و درد معده و شکم: تغییرات هورمونی و همچنین فشار رحم در حال رشد بر معده، سرعت هضم را کم کرده و منجر به بروز اختلالات گوارشی متعددی شده که یکی از رایج ترین و صد البته آزاردهنده ترین آن ها، نفخ و تجمع گاز است. تیمول موجود در زنیان، با افزایش فعالیت آنزیم های گوارشی می تواند روند هضم غذا را سرعت بخشیده و اختلالات گوارشی ایجاد شده در پی آن را برطرف کند.
2. درمان یبوست و تنظیم حرکات روده ها: در طی بارداری، با کاهش تحرک، نوسانات هورمونی و همچنین کند شدن حرکات، یبوست عارضه دردناکی است که بسیاری از مادران را درگیر می کند. کمک گرفتن از عرق زنیان در بارداری، می تواند کمک کند تا مادر باردار از شر یبوست راحت شود.
3. تقویت دیواره های رحمی: با این ویژگی، می توان به تداوم بارداری تا زمان مناسب امید داشت.
4. درمان سرماخوردگی و سرفه: در طی بارداری، یکی از بزرگترین مشکلاتی که مادران ممکن است با آن مواجه شوند، محدودیت در مصرف داروها برای حل مشکلاتشان است. یکی از درمان های طبیعی که در این زمان به یاری مادران می آید، عرق زنیان است که به رفع علائم سرماخوردگی کمک زیادی می کند.علاوه بر موارد ذکر شده که منحصرا به دوران بارداری مرتبط هستند، دانه ها و عرق زنیان خواص دیگری نیز دارند که عموم مردم می توانند از آن ها بهره مند شوند. از جمله خواصی که برای این گیاه دارویی ارزشمند ذکر شده است، می توان به این موارد اشاره نمود:
درمان مشکلات گوارشی همچون سوءهاضمه، ورم معده، یبوست و اسهال، نفخ، آروغ زدن، افزایش اسید معده و ...،
- کمک به کاهش وزن و لاغری،
- کمک به هضم غذا،
- درمان التهاب و درد مفاصل،
- کاهش و کنترل فشار خون،
- درمان تب،
- کاهش کلسترول بد خون،
- درمان بی اشتهایی و افزایش اشتها،
- کاهش درد و گرفتگی دوران قاعدگی،
- پاکسازی رحم،
- درمان خونریزی بیش از حد و یا نامنظم قاعدگی،
- بهبود عملکرد جنسی و افزایش قدرت باروری و تعداد اسپرم ها در مردان،
- کمک به کنترل علائم آسم،
- دفع سنگ کلیه و سنگ مثانه،
- درمان تهوع و استفراغ،
- درمان شب ادراری،
- جلوگیری از سفید شدن موها،
- کاهش قند خون و کنترل دیابت،
- تقویت مغز و اعصاب،
- و درمان سردرد، به ویژه سردردهای میگرنی.
آیا مصرف عرق زنیان در بارداری، بی خطر است؟
خواصی که برای مصرف دانه ها، پودر و عرق زنیان در بارداری به آن ها در بالا اشاره شد، همگی بر پایه و اساس متون طب سنتی هستند، شاید این سوال برایتان ایجاد شود که آیا علم نوین پزشکی و نتایج تحقیقات و پژوهش های دقیق علمی نیز با نظریات طب سنتی هم راستا بوده و مصرف عرق زنیان در بارداری را مجاز و مفید می دانند؟
پاسخ این است که بله! اینطور به نظر می رسد که مصرف عرق زنیان در بارداری در مقادیر اندک می تواند با فوایدی همراه باشد و یا حتی در رفع مشکلاتی همچون نفخ و یبوست معجزه کند! البته به شرطی که در مصرف آن افراط نشود. زیرا هنوز هم نمی توان از اثرات و عوارض احتمالی عرقیجات و گیاهان دارویی بر سلامت جنین درون رحم اطمینان یافت و به تحقیقات بیشتر در این زمینه ضروری است.
عرق زنیان در بارداری چه عوارضی دارد؟
مصرف بیش از حد زنیان، می تواند سبب بروز چنین عوارضی شود:
- افزایش دمای بدن و تشدید گرگرفتگی،
- سرگیجه،
- آلرژی،
- اختلال در عملکرد کبد،
- سوزش معده و حالت تهوع.
زنان باردار، در صورت مصرف بیش از اندازه زنیان ممکن است علاوه بر این عوارض، مشکلات جدی همچون سقط جنین و یا خونریزی را تجربه نمایند. به همین دلیل نیز برخی از پزشکان همچنان در مورد ایمنی مصرف دانه ها و عرق زنیان در بارداری مردد هستند. بهترین کار این است که قبل از تصمیم در مورد مصرف هر نوع عرق گیاهی همچون عرق زنیان، با پزشک خود در این رابطه مشورت کنید.
مطالعه بیشتر:
عرق بادرنجبویه در بارداری آیا بی خطر است یا نه؟
بهترین زمان مصرف عرق کاسنی در بارداری چه موقع است؟
آیا مصرف عرق کاسنی و رازیانه در دوران بارداری بی خطر است؟
خوردن عرق نعنا در بارداری آیا برای جنین مشکلی ایجاد نمی کند؟
