روزه گرفتن در شیردهی آیا می تواند بر شیر مادر تاثیر بگذارد؟

آیا روزه گرفتن در شیردهی، بی خطر است؟

پاسخ این سوال در گرو فاکتورهای مهمی همچون سن شیرخوار و سلامت مادر است. به صورت کلی روزه گرفتن در شیردهی در صورتی که شیرخوار زیر 6 ماه سن داشته باشد، ممنوع است، زیرا تغذیه انحصاری و اصلی شیرخواران در 6 ماهه ابتدایی عمر، شیر مادر بوده و بنابراین منبع تغذیه آنان نباید به هیچ عنوان دچار مشکل شود.   

اما در مورد شیرخوارانی که سن آن ها بیشتر از 6 ماه است، به دلیل اینکه می توان از تغذیه تکمیلی کمک گرفت، روزه گرفتن در شیردهی، در صورت سلامت مادر، وزن خوب شیرخوار و اجازه پزشک می تواند مجاز در نظر گرفته شود. البته که حتی در این صورت هم، علمای دین بیان می کنند که اگر روزه گرفتن در شیردهی، باعث ناراحتی شیرخوار شود و یا اگر مادر بترسد که مبادا با روزه داری مشکلی برایشان ایجاد شود، روزه بر او واجب نبوده و باید کفاره و قضای روزه را در آینده برجای بیاورد و اگر روزه گرفتن در شیردهی، برای خود مادر ضرر داشته باشد، تنها دادن کفاره کفایت می کند و گرفتن روزه یا قضای آن بر او واجب نخواهد بود.

روزه گرفتن در شیردهی، چه ضرری دارد؟

بزرگترین نگرانی در مورد روزه گرفتن در شیردهی، به تاثیرات آن بر روی شیر مادر و همینطور سلامتی شیرخوار او مربوط می شوند.

به صورت کلی، تصور بر این است که در صورت برخورداری از تغذیه مناسب و غنی از مواد مغذی و به علاوه مصرف کافی مایعات، میزان تولید شیر مادران در هنگام روزه گرفتن در شیردهی، به احتمال زیاد تغییر نمی کند. در حقیقت در بیشتر موارد، حتی اگر مادر شیرده برای 24 ساعت هم چیزی نخورد، میزان تولید شیر او کم نخواهد شد. البته این مساله، تضمین صد در صدی نداشته و در صورت کم آب شدن بدن که به ویژه در صورت روزه داری در فصل گرما، محتمل خواهد بود، ممکن است توانایی بدن مادر در تولید شیر کاهش پیدا کند که مشکلی بسیار جدی است.

مساله مهم دیگر، تاثیر روزه داری بر روی محتوا و کیفیت شیر مادران است. تحقیقات فعلی نشان می دهند که اگرچه روزه داری لزوماً روی شیر مادر تأثیر نمی گذارد. اما با این حال، با روزه گرفتن در شیردهی و به ویژه روزه داری متناوب، ممکن است برخی از عناصر موجود در شیر مانند غلظت لاکتوز، پتاسیم، منیزیم و همچنین محتوای مواد ریزمغذی به ویژه آهن، ید و ویتامین B12 و ...، "به طور قابل توجهی" تحت تأثیر قرار بگیرند که این تغییرات به نوبه خود می توانند روند رشد و وزن گیری شیرخوار را با اختلال مواجه کنند.

در واقع روزه گرفتن در شیردهی ممکن است چنین مشکلاتی را برای شیرخوار ایجاد کند:

• وزن نگرفتن به حد مناسب یا حتی کاهش وزن به دلیل کم شدن تولید شیر مادر و تغییر در محتوای برخی مواد مغذی،
• بی حال و خواب آلوده بودن بیش از حد شیرخوار به دلیل افت انرژی و قند خون،
• و بی قراری و گریه شیرخوار به دلیل گرسنگی.

روزه گرفتن در شیردهی چه عوارضی برای مادر دارد؟

به علاوه روزه گرفتن در شیردهی، ممکن است باعث کاهش سطح انرژی، قند خون و میزان آب بدن مادران شیرده شده و در نتیجه عوارضی همچون سردرد، تحریک پذیری، خستگی، بی حوصلگی و خواب آلودگی، سرگیجه، ضعف عضلانی و ناتوانی بدنی، تنگی نفس و ... را برایشان به دنبال داشته باشد که می تواند بر روی روند مراقبت از شیرخوار نیز تاثیر منفی بگذارد.

شرایط روزه گرفتن در شیردهی

اگر جزو آن دسته از افرادی هستید، که به هر علت، خواه دلایل مذهبی و خواه با هدف کاهش وزن، تصمیم دارید تا بر خلاف توصیه های پزشکی و دینی، در دوران شیردهی روزه بگیرید، بهتر است برخی نکات را رعایت کنید تا احتمال ایجاد هرگونه عارضه برای شما و دلبند کوچکتان به حداقل برسد. این موارد عبارت هستند از:

1. در وعده های افطاری و سحری و همچنین در فاصله ما بین افطار تا سحر، به میزان کافی مایعات و خصوصا آب مصرف کنید تا تولید شیر کم نشود.
2. بهتر است غذاهایی که برای وعده های افطار و سحر انتخاب می کنید، متنوع، متعادل و غنی از پروتئین، آهن و کلسیم باشند. به ویژه اینکه توصیه های سنتی پیرامون تغذیه در شیردهی بیانگر این هستند که زنان برای تولید شیر کافی، به 330 تا 600 کالری اضافی در روز نیاز دارند.
3. میوه و سبزیجات و به خصوص میوه های آبدار، زیاد بخورید.
4. میزان مصرف غذاهای فرآوری شده و خصوصاً غذاهایی که سرشار از قند و چربی هستند را به حداقل برسانید.
5. بهتر است هر دو الی سه روز یک بار به بدن خود استراحت داده و روزه نگیرید.
6. میزان فعالیت روزانه خود را به حداقل میزان کاهش دهید تا خطر کم آبی تشدید نشود.
7. در صورت مشاهده علائم هشدار در شیرخوار مانند، تقاضای بیش از حد برای خوردن شیر و یا برعکس کاهش تعداد دفعات گرفتن سینه مادر، دفع کم مدفوع و یا دفع کم ادرار (خشک ماندن پوشک)، ادرار تیره یا قهوه ای مایل به قرمز در پوشک، بی حالی، خواب آلودگی و یا بی قراری، روزه گرفتن در شیردهی را متوقف کرده و فرزند خود را سریعا به نزد متخصص اطفال ببرید.
8. در صورت بروز علائم نگران کننده ای مانند، احساس تشنگی شدید، سرگیجه، سردرد، خستگی، ادرار غلیظ تیره و خشکی دهان، لب و چشم در خودتان نیز، لازم است روزه را خاتمه داده و یک آب میوه شیرین یا محلول آب نمک مصرف کرده و استراحت کنید. اگر بعد از 30 دقیقه احساس بهبودی نکردید، باید با پزشک خود تماس بگیرید.

و در نهایت فراموش نکنید که اگرچه روزه داری، امری مقدس بوده و احساس خوشایندی دارد، اما حتی در شرع و دین نیز، سلامت فرد بر هر چیز دیگری ارجحیت داشته و اهمیت این مساله در دوران شیردهی که شما علاوه بر سلامت خودتان، مسئول سلامت یک فرد دیگر نیز هستید، صد چندان می شود و به همین دلیل است که روزه گرفتن در شیردهی، توصیه نمی شود.

مطالعه بیشتر:

روزه گرفتن در بارداری چه شرایطی دارد؟

نوزاد هر چند ساعت یکبار باید شیر بخورد ؟

روزه داری در سه ماهه دوم بارداری میسر است

آیا در دوران بارداری و شیردهی می توان خالکوبی کرد؟