تست چالش کلومیفن، آزمایش بررسی ذخیره تخمدان چگونه است؟
چالش کلومیفن یا کلومید یک آزمایش باروری است که گاهی قبل از درمان آی وی اف انجام می شود. این آزمایش گاهاً با نام چالش کلومیفن سیترات یا سی سی سی تی نیز معروف است. در ادامه این مقاله برای شما شرح می دهیم که چرا پزشک آزمایش چالش کلومیفن را تجویز می کند لازم به ذکر است که همه پزشکان چالش کلومیفن یا کلومید را تجویز نمی کنند. در این مقاله به بررسی دلایل این چالش، نحوه انجام آن و نتایج آن با شما گفتگو می کنیم.
تست چالش کلومیفن
به کمک این آزمایش، پیش بینی می شود که آیا بدن مادر به داروهای باروری و تحریک تخمدان پاسخ مثبت می دهد یا خیر. از آنجا که درمان آی وی اف از نظر عاطفی و جسمی پرهزینه است انجام این آزمایش قبل از شروع درمان به مادر کمک کند تا امید، وقت و پول خود را از دست ندهد.
چرا پزشک آزمایش چالش کلومیفن را تجویز می کند؟
آزمایش چالش کلومید برای ارزیابی کیفیت و کمیت تخمکها در تخمدان انجام می شود. منظور پزشک از آزمایش ذخایر تخمدان نیز بررسی وضعیت کیفی و کمی تخمدان است که به این ترتیب می توان به سلامت و باروری تخمک ها پی برد. آزمایش چالش کلومید تنها یکی از روشهای آزمایش ذخیره تخمدان است و همه صاحب نظران آن را به عنوان بهترین روش نپذیرفته اند.
بعضی از کلینیک ها کلومید را بر روی تمام بیماران خود انجام می دهند اما اکثر آنها فقط در صورت احراز برخی شرایط اقدام به این آزمایش می کنند. پزشک در شرایط زیر چالش کلومید را تجویز می کند:
- سن شما بیشتر از حد خاصی است: معمولاً سن بالای 37 سال را در نظر می گیرند اما بعضی از پزشکان آن را برای همه بانوان بالای 35 سال انجام می دهند.
- سطح هورمون محرک فولیکول مادر بالا باشد: بخشی از آزمایش اولیه باروری یک تست هورمون محرک فولیکول پایه است که به بررسی سطح هورمون محرک فولیکول در روز سه چرخه قاعدگی می پردازد. اگر نتایج آزمایش مرزی یا بالا باشد، پزشک احتمالاً چالش کلومیفن را لازم می داند.
برخی از پزشکان در طول درمان کلومیفن، آزمایش چالش کلومید را که با آزمایش خون و احتمالاً سونوگرافی انجام می شود، تجویز می کنند. در بیشتر اوقات، قبل از شروع درمان آی وی اف و گاهی قبل از درمان آی یو آی ، چالش کلومیفن لازم است.
اگر داروهای باروری در حین آی وی اف تخمدان ها را برای تولید تخمک کافی به منظور بازیابی، به اندازه کافی تحریک نکند، چرخه لغو خواهد شد. به این ترتیب تمام هزینه های صرف شده برای درمان تا آن مرحله از بین می رود، فشار روحی وارد به خانواده نیز در جای خود حائز اهمیت است. آزمایش چالش کلومیفن برای این است که بررسی شود آیا تخمدان ها قبل از صرف وقت و هزینه برای درمان، واکنش مثبتی نشان خواهند داد یا خیر.
به چه دلایلی آزمایش چالش کلومید تجویز نمی شود؟
این پرسش مطرح می شود که آیا چالش کلومید واقعا می تواند عدم موفقیت آی وی اف را پیش بینی کند. در حالی که برخی مطالعات نشان داده اند که سی سی سی تی احتمال موفقیت آی وی اف را پیش بینی می کند، پژوهش های دیگر حاکی از آن هستند که این آزمایش به اندازه کافی جامع یا به اندازه سایر آزمایش های ذخیره تخمدان خوب نیست. تحقیق منتشر شده در سال 2017 از محبوبیت سی سی سی تی کاسته است.
به عنوان مثال، پژوهش منتشر شده در سال 2006 نشان داد که آزمایش پایه هورمون محرک فولیکول که فقط یک آزمایش خون در روز سه چرخه قاعدگی است، به اندازه چالش کلومیفن در پیش بینی شکست آی وی اف دقیق است.
مطالعه دیگری که در سال 2012 منتشر شد نشان داد که آزمایش تعداد فولیکول های آنترال موسوم به ای ار اس نسبت به چالش کلومید در پیش بینی ذخایر تخمدان بسیار دقیق تر است. این آزمایش از طریق سونوگرافی واژینال انجام می شود و به مصرف هیچ دارویی نیاز ندارد. در حالیکه در آزمایش چالش کلومید بیمار ناگزیر باید کلومید مصرف کند که با عوارض جانبی و خطراتی همراه است. آزمایش پایه هورمون محرک فولیکول و تعداد فولیکول های آنترال، به طور قابل توجهی کم خطرتر هستند.
مسئله دیگر در مورد چالش کلومیفن این است که باعث ایجاد اضطراب در بیماران می شود و این اضطراب حتی ممکن است ارزش نتیجه احتمالی را نداشته باشد. به همین دلایل، بعضی از پزشکان آزمایش چالش کلومید را تجویز نمی کنند.
آزمون چالش کلومیفن چگونه انجام می شود؟
مثل همیشه، شما باید از دستورالعمل های پزشک پیروی کنید.
به طور کلی، آزمایش چالش کلومیفن ایجاب می کند که در روزهای 2 ، 3 یا 4 چرخه قاعدگی آزمایش خون بدهید. سطح هورمون محرک فولیکول و استرادیول در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد.
سپس، در روزهای 5 ، 6 ، 7 ، 8 و 9 ، 100 میلی گرم کلومیفن سیترات مصرف می کنید. این قرص معمولاً 50 میلی گرمی است که دو عدد به طور هم زمان مصرف می شوند، اگر مطمئن نیستید حتما نظر پزشک را بپرسید.
سپس در روز 10 ، دوباره سطح هورمون محرک فولیکول از طریق آزمایش خون اندازه گیری می شود.
برخی پزشکان برای سنجش و اندازه گیری فولیکول بالغ در تخمدان، سونوگرافی واژینال تجویز می کنند.
عوارض جانبی
ممکن است عوارض جانبی شما نیز مشابه فردی باشد که از کلومید برای درمان باروری استفاده می کند. در واقع، پزشک ممکن است در خلال چرخه قاعدگی، تست کلومید را انجام دهد تا دارو ناباروری احتمالی را درمان کند.
تنها تفاوت بین استفاده از کلومید برای درمان تخمک گذاری و آزمایش چالش کلومید، خونریزی بیشتر در طول چالش است.
اما تصور نکنید که چون قبلاً کلومید مصرف کرده اید، آزمایش چالش کلومید را انجام داده اید. ممکن است پزشک در آن زمان آزمایش خون یا سونوگرافی را انجام نداده باشد.
هرگونه علامت معمول که در طول آزمایش مشاهده کردید، باید به پزشک گزارش شود.
همچنین فراموش نکنید که اگر در حین چالش کلومید رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید، امکان بارداری دو یا چند قلویی وجود دارد.
نتیجه طبیعی آزمایش چالش کلومیفن
نتایج طبیعی از یک آزمایشگاه به آزمایشگاه دیگر متفاوت است، بنابراین تنها پزشک می تواند آزمایش را تفسیر و طبیعی بودن آن را تائید کند.
طبق یک مطالعه منتشر شده در سال 2002 ، داشتن سطح هورمون محرک فولیکول بین 3.1 تا 10.0 واحد بین المللی در لیتر طبیعی است.
سطح هورمون محرک فولیکول بالاتر از 10.0 واحد بین المللی در لیتر بالا و مقدار 24 واحد بین المللی در لیتر بسیار بالا در نظر گرفته می شود.
هرچه نتایج هورمون محرک فولیکول در طی یک چالش کلومیفن بالاتر باشد ، احتمال درمان آی وی اف برای شما موفقیت آمیزتر است.
در مطالعه 2002 ، 76٪ از بانوانی که از چالش کلومید انجام دادند، نتایج طبیعی و ذخیره تخمدان خوب داشتند، = 24٪ از بانوان نیز نتیجه مطلوب از "چالش کلومید" نگرفتند. پژوهش های دیگر نشان داده اند که درمان آی وی اف در درصد بسیار کمتری از بانوان پس از چالش کلومید، ناموفق پیش بینی شد.
سطح استرادیول نیز در طی چالش کلومید مورد بررسی قرار می گیرد. نتیجه طبیعی روز سوم بین 25-75 پیکوگرم در هر لیتر خواهد بود.
توجه داشته باشید که کسب نتیجه طبیعی در چالش کلومیفن به این معنی نیست که فرد حتما در آی وی اف باردار می شود یا تخمدان ها به داروهای باروری پاسخ مثبت می دهند.
در این آزمایش، تنها نتیجه ای که معنا ندارد، نتیجه ضعیف است.
عملکرد ضعیف در چالش کلومیفن، احتمال عدم موفقیت آی وی اف را به یقین نزدیک می کند. با عملکرد خوب چالش کلومیفن، نمی توان با قطعیت در مورد بارداری بعد از درمان آی وی اف اظهار نظر کرد.
پس از عدم موفقیت در آزمون چالش کلومیفن چه اتفاقی می افتد؟
معمولاً اگر نتایج در آزمایش چالش کلومیفن خوب نباشد، پزشک به بیمار اطلاع می دهد که احتمال موفقیت بارداری در درمان آی وی اف ضعیف است.
اکثر پزشکان و کلینیک های ناباروری، علاوه بر چالش کلومیفن، آزمایش های دیگر ذخیره تخمدان را نیز انجام می دهند. فراموش نکنید که همه پزشکان سی سی سی تی را به عنوان بهترین آزمایش ذخیره تخمدان قبول ندارند.
مرحله بعدی به نظر پزشک و بیمار بستگی دارد.
در برخی موارد اگر نتیجه آزمایش خوب نباشد، پزشک درمان روش آی وی را پیشنهاد نمی کند و تنها راه کمک به بیمار را اهدای تخمک می داند. اگر اهدا کننده تخمک داشته باشید، ذخایر تخمدان مادر اهمیتی ندارد.
انجام آی وی اف با اهداکننده تخمک بسیار موفقیت آمیز و حتی بهتر از شرایطی است که مادر ذخیره تخمدان خوبی دارد. البته این روش پرهزینه بوده و گاهی بیمار تمایلی به استفاده از تخمک اهدا شده ندارد.
آی وی اف با استفاده از جنین اهدا شده نیز گزینه خوبی است زیرا هزینه کمتری نسبت به آی وی اف اهداکننده تخمک و حتی نسبت به آی وی اف سنتی دارد. در صورت تمایل می توانید درباره این روش نیز تحقیق کنید.
اگر به طور کلی نمی خواهید از روشهای اهدا استفاده کنید و پزشک نیز از درمان شما امتناع می ورزد، این مسئله قطعی نیست بلکه بیشتر به این دلیل است که کلینیک نمی خواهد از اعتبار آی وی اف خود بکاهد.
برخی کلینیک ها به طور تخصصی به بانوانی که ذخایر تخمک ضعیف دارند، کمک می کنند. آی وی اف اهدای تخمک یکی از بهترین روشهای انتخابی است اما ترجیحاً باید توسط پزشک حاذقی انجام شود که در امور خاص باروری تخصص دارد.
اکنون که همه چیز را در مورد تست چالش کلومیفن می دانید بهتر می تواند راهکارتان را انتخاب کنید. اگر می خواهید آی وی اف سنتی را تجربه کنید، ممکن است حتی با وجود شانس موفقیت پائین، برخی از پزشکان درمان را دنبال کنند. اما در مورد اینکه نتیجه می گیرید یا نه به سادگی نمی توان اظهار نظر کرد. این روش، جدای از صرف وقت، پول و احساسات، بهترین مرحله برای شروع درمان ناباروری است.
مطالعه بیشتر:
ذخیره تخمدان چیست؟ سن روی آن تاثیری دارد؟
درمان ذخیره تخمدان کم با تخمک اهدایی برای بارداری، امکان دارد؟
قرص کلومیفن چیست و چه کاربردی دارد و عوارض قرص کلومیفن چیست؟
طریقه مصرف کلومیفن به چه صورت است و عوارض جانبی این قرص چیست
