علائم کمبود استروژن و درمان استروژن پایین در زنان چیست؟
استروژن یک هورمون است. اگرچه هورمون ها به میزان کم در بدن موجود هستند اما نقش مهمی را در سلامت فرد ایفا می کنند. استروژن معمولا به بدن خانمها ارتباط دارد گرچه بدن آقایان نیز استروژن میسازد اما میزان تولید آن در خانمها بیشتر است. در ادامه این مقاله برای شما شرح میدهیم که هورمون استروژن چه تقشی در بدن بانوان دارد و کمبود استروژن چه نشانه هایی دارد.
چرا میزان استروژن شما اهمیت دارد؟
هورمون استروژن نقش های مهمی دارد ازجمله:
مسئول رشدجنسی دختران در سن بلوغ است.
درهنگام عادت ماهیانه وابتدای دوران بارداری، سطح هورمون استروژن، افزایش ضخامت پوشش رحم را کنترل میکند.
سبب تغییرات سینه در نوجوانان و خانم های باردار میشود.
در متابولیزم استخوان و کلسترول نقش دارد.
خوردن غذا، وزن بدن، متابولیزم گلوکزو میزان حساسیت انسولین را تنظیم میکند.
علائم کمبود استروژن چیست؟
دخترانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند و خانم هایی که به یائسگی نزدیک میشوند اغلب کمبود استروژن را تجربه کردند. با این حال خانم ها در هرسنی ممکن است دچار کمبود استروژن شوند.
علائم شایع کمبود استروژن شامل:
- رابطه جنسی دردناک به دلیل کمبود مایع روان کننده واژن
- افزایش عفونت مجرای ادراری به علت نازک شدن مجرای پیشاب
- عادت ماهانه نامنظم و یا عدم وقوع عادت ماهانه
- تغییر خلق و خو و رفتار
- گرگرفتگی
- حساس شدن سینه ها (دردگرفتن، سفت شدن و..)
- سردرد یا تشدید شدن میگرن قبلی
- افسردگی
- مشکل در تمرکز کردن
- کوفتگی
همچنین ممکن است پزشک تشخیص دهد که استخوان هایتان راحت تر می شکنند یا ترک برمیدارند. دلیل آن احتمالا کاهش تراکم استخوان است. استروژن به همراه کلسیم، ویتامین دی و ماده های معدنی دیگر سبب سخت شدن و افزایش تراکم استخوان ها میشوند. اگر میزان استروژن شما کم باشد، ممکن است کاهش تراکم استخوان را تجربه کنید.
آیا کمبود استروژن ناباروری ایجاد می کند؟
بله. اگر کمبود استروژن درمان نشود میتواند منجر به ناباروری در خانم ها شود.
چه چیزی سبب کمبود استروژن میشود؟
استروژن ابتدا در تخمدان ساخته میشود. هر عاملی که در تخمدان تاثیر بگذارد؛ در آخر در میزان تولید استروژن موثر خواهد بود.
خانم های جوان کمبود استروژن را به علت های زیر تجربه میکنند:
- ورزش بیش از اندازه
- اختلالات اشتها مثل کم اشتهایی
- کم کاری غده ی هیپوفیز
- نارسایی زودرس تخمدان که حاصل اختلالات ژنتیکی، سموم و شرایط خودایمنی است.
- سندرم ترنر
- بیماری کلیوی مزمن
در خانم های بالای 40 سال کمبود استروژن ممکن است یکی از نشانه های فرارسیدن یائسگی باشد که خود تحولات پیش از یائسگی نامیده میشود. در دوره پیش از یائسگی تخمدان های شما همچنان استروژن تولید میکنند. تولید استروژن تا رسیدن یائسگی کامل کم خواهد شد.
عوامل خطر کمبود استروژن کدامند؟
معمول ترین عامل های خطرساز برای کمبود میزان استروژن شامل:
- سن، تخمدان ها با بالا رفتن سن استروژن کمتری تولید میکنند.
- زمینه ی خانوادگی مشکلات هورمونی، مثل کیست های تخمدانی.
- اختلالات اشتهایی
- رژیم غذایی بسیار محدود
- ورزش بیش از اندازه
- مشکلات غده هیپوفیز
- شیمی درمانی و پرتو درمانی
چگونه کمبود استروژن تشخیص داده میشود؟
شناسایی و درمان کمبود استروژن میتواند از بسیاری از مشکلات سلامتی جلوگیری کند. اگر دارای علائم کمبود استروژن هستید با دکترتان صحبت کنید. آنها میتوانند نشانه های شما را بررسی کنند و اگر لازم باشد اقدامات درمانی را آغاز کنند. شناسایی صحیح و به موقع میتواند از عوارض بعدی جلوگیری کند.
در طول ملاقات با متخصص، دکتر درباره سابقه پزشکیتان با شما صحبت کرده و نشانه های شما را بررسی میکند. آنها معاینه بدنی نیز انجام خواهند داد. احتمالا آزمایش خون نیز برای اندازه گیری میزان هورمون های شما نیاز خواهد بود.
اگر دارای علائم زیر هستید؛ برای تشخیص اینکه آیا استروژن شما کم هست یا نه، میزان هورمون محرک فولیکولتان (FSH) نیز آزمایش میشود:
- گرگرفتگی
- عرق شبانه
- بیخوابی
- فقدان قاعدگی
در بعضی موارد، ممکن است دکترتان آزمایش هورمون هیپوفیز را تجویز کند تا هر شرایط دارویی که ممکن است بر سیستم غدد درون ریز تاثیر بگذارد را بررسی کند. اگر سطح هورمون هیپوفیز شما بدون دلیل غیرعادی باشد؛ احتمالا دکترتان علت را با یک اسکن مغزی پیگیری میکند.
کمبود استروژن چگونه درمان میشود؟
خانم هایی که دارای سطح پایین استروژن هستند میتوانند از درمان های هورمونی بهرمند شوند. درمان هورمونی برای کمبود استروژن یک روش استاندارد است. روش های غیرهورمونی وجود دارند تا به رهایی از علائم کمک کنند. روش های غیرهورمونی برای خانم هایی ترجیح داده میشود که در معرض سرطان سینه، لخته شدن خون، سکته و بیماری های کبدی هستند.
استروژن درمانی
برای خانم های بین 25 تا50 سال که دارای کمبود استروژن هستند عموما استروژن درمانی تجویز میشود که میتواند سبب کاهش خطر موارد زیر شود:
- پوکی استخوان
- بیماری قلبی
- عدم تعادل هورمون های دیگر
درسال 2002، سازمان غذا و دارو، از زنان خواست تا کمترین دوز ممکن را در کمترین زمان مصرف کنند، پس از این توصیه دوز های بالا عموما تجویز نمیشود.اندازه دوز استروژن درمانی، به شدت بیماری و روش استفاده از هورمون بستگی دارد. استروژن به شکل های زیر استفاده میشود:
- زبانی
- موضعی
- واژینالی
- از طریق تزریق
در برخی موارد ، حتی پس از بازگشت استروژن به میزان نرمال، درمان طولانی مدت لازم است. در این حالت برای پایداری سطح فعلی استروژن شما، به مرور زمان دوزهای کمتری از استروژن تجویز شده لازم است.
استروژن درمانی همچنین شدت علائم آزار دهنده یائسگی را کم کرده و خطر شکستگی را نیز کاهش دهد. استروژن درمانی معمولا فقط برای یک تا دو سال پیشنهاد میشود. دلیلش این است که استروژن درمانی طولانی مدت ممکن است خطر سرطان را افزایش دهد.
جایگزینی هورمون درمانی
از اچ ار تی برای افزایش طبیعی سطح هورمون های بدن استفاده میشود. احتمالا دکتر شما اچ ار تی را هنگام فرارسیدن یائسگی پیشنهاد میدهد. یائسگی سبب کاهش قابل توجه سطح استروژن و پروژسترون شما میشود. اچ ار تی سببب بازگشت سطح استروژن و پروژسترون به حالت عادی خواهد شد.در این نوع درمان هورمون ها به شکل های زیر تجویز میشود:
- زبانی
- موضعی
- واژینالی
- از طریق تزریق
اچ ارتی درمانی، باتوجه به دوز، طول و ترکیب هورمون ها تنظیم میشود. برای مثال ،با توجه به تشخیص بیماری، اگر زن همچنان رحم داشته باشد پروژسترون لازم است؛ اما اگر بر اثر جراحی فاقد رحم باشد دیگر لازم نیست.
پیش قدمی سلامت زنان، یک مطالعه درباره ی پیشگیری بهداشت زنان در سال 2002، که موسسه ی ملی بهداشت انجام داد به نتیجه ای رسید که گرفتن ترکیب (استروژن+پروژسترون) در هورمون درمانی برای یائسه ها خطر ابتلا به سرطان سینه، بیماری قلبی، سکته، لخته شدن خون، بی اختیاری ادرار را افزایش میدهد.
آیا کمبود استروژن سبب افزایش وزن می شود؟
هورمون های جنسی، مثل استروژن، باعث افزایش تجمع چربی در بدن میشود. استروژن، سطح گلوکز و متابولیزم چربی را تنظیم میکند. اگر سطح استروژن شما پایین باشد، خود میتواند در افزایش وزن موثر باشد.
مطالعات نشان میدهند که دلیل افزایش وزن احتمالی خانم ها هنگام فرارسیدن یائسگی نیز همین است. افزایش وزن میتواند خطر ابتلا به چاغی مفرط، دیابت و بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهد.
اگر سطح استروژن شما پایین است و در وزن شما تاثیر میگذارد با دکتر خود صحبت کنید. آنها میتوانند علائم شما را بررسی کنند و شما را برای مرحله ی بعدی راهنمایی کنند. داشتن رژیم غذایی متعادل و ورزش کردن به اندازه کافی ایده خوبی برای کنترل وزن است. با دکترتان درباره تهیه یک برنامه غذایی و ورزشی مناسب با وضعیتتان صحبت کنید.
هورمون هایی مانند استروژن نقش اصلی در سلامت کلی بدن دارند. سن، برخی بیماری های زمینه ای و اختلالات ژنتیکی میتوانند سبب پایین آمدن سطح استروژن شما شوند.
کمبود استروژن میتواند در تحولات و عملکرد های جنسی اختلال ایجاد کند. همچنین احتمال ابتلا به چاقی مفرط، پوکی استخوان و بیماری های قلبی و عروقی را افزایش دهد. راه های درمان عارضه کمبود استروژن با گذر زمان موثرتر شده اند. علت اصلی کمبود استروژن در شما، نوع درمانتان، دوز و مدت زمان هورمون درمانی را مشخص خواهد کرد.
مطالعه بیشتر:
نقش پروژسترون progestrone در بارداری
علائم و نشانه های کاهش سطح هورمون پروژسترون
